آیا تاکنون نام بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان به گوشتان خورده است؟ اسپوندیلیت آنکیلوزان یکی از اشکال آرتریت به حساب میآید. آرتریت به مجموعهای از بیماریهای مفصلی و استخوانی اطلاق میشود که موجب تورم و التهاب در مفاصل میگردد. بسته به نوع آرتریت و ناحیهای که مفاصل تحت تأثیر قرار گرفتهاند، فرد ممکن است احساس درد، ناتوانی در حرکت، تورم و سفتی مفاصل را تجربه کند. در دنیای پزشکی، اسپوندیلیت آنکیلوزان با نام روماتیسم ستون فقرات نیز شناخته میشود. هدف ما در این مطلب پرداختن به جزئیات این بیماری، علائمش و شیوههای درمان آن است. با ما همراه باشید.
اسپوندیلیت آنکیلوزان یا روماتیسم ستون فقرات چیست؟
در بحث آرتریت، ما به گروهی از بیماریهای مفصلی و استخوانی اشاره میکنیم که غالباً منجر به تورم و التهاب در یک یا چند مفصل میشوند. تا کنون، بیش از 100 نوع آرتریت در علم پزشکی شناسایی شده که هر یک نواحی خاصی از بدن انسان را تحت تأثیر قرار میدهند و طبیعتاً علائم متفاوتی دارند. در این میان بیماریای به نام اسپوندیلیت آنکیلوزان (Ankylosing Spondylitis) وجود دارد که به روماتیسم ستون فقرات شهرت دارد و به طور مختصر AS نامیده میشود.
این عارضه به التهاب شدید ستون فقرات منجر میگردد و درد و علائم مزمن و پایدار را برای فرد به ارمغان میآورد. به طور دقیقتر، بیماری AS باعث التهاب مفاصل ساکروایلیاک واقع در پایه ستون فقرات و نواحی لگنی میگردد. با گذشت زمان، این التهاب به بین مهرهها و استخوانهایی که ساختار ستون فقرات را تشکیل میدهند، تسری مییابد.
علت بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان چیست؟
علت دقیق بروز بیماری AS هنوز به طور کامل مشخص نشده است. با این حال، عوامل مختلفی در ایجاد این بیماری مؤثر هستند. تحقیقات نشان دادهاند که تقریباً 95% از افرادی که به AS مبتلا هستند، دارای ژنی به نام HLA-B27 هستند. این ژن تغییر یافته منجر به تولید پروتئینی به همین نام میشود که خطر بیماری را بالا میبرد. نکته جالب این است که تنها در 80% موارد، کودکانی که این ژن را از والدین خود به ارث میبرند، به AS مبتلا نمیشوند و وجود این ژن فقط یکی از عوامل بروز بیماری است. علاوه بر این، عارضههای دیگری همچون بیماری کرون، کولیت زخمی و پسوریازیس نیز میتوانند ریسک ابتلا به AS را افزایش دهند.
هر فردی ممکن است به این بیماری دچار شود، هرچند مردان بیشتر از زنان در معرض خطر قرار دارند. همچنین، معمولاً علائم این بیماری بین سنین 17 تا 45 سالگی بروز میکنند. بنا به دلایلی که ذکر شد، این بیماری به دلیل ارتباطات ژنتیکی در خانوادههایی که سابقه ابتلا به آن را دارند، شایعتر است.
علائم بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان کداماند؟
همانطور که اشاره کردیم، علائم این بیماری عمدتاً در سنین 17 تا 45 سالگی ظاهر میشوند، اما این موضوع همیشه صادق نیست. برخی افراد ممکن است در سنین پایینتر و عدهای در سنین بالاتر علائم بیماری را مشاهده کنند. همچنین، نشانههایی که افراد تجربه میکنند، با یکدیگر متفاوت است؛ بهطوریکه برخی ممکن است تنها درد خفیفی را احساس کنند در حالی که دیگران ممکن است درد شدیدتری را تحمل کنند. بدین ترتیب، علائم در هر فرد بسته به شدت پیشرفت بیماری، وضعیت عمومی و سوابق پزشکی کاملاً متفاوت خواهند بود. در زیر به رایجترین علائم این بیماری اشاره میکنیم:
- اسهال
- درد شکمی
- درد مفاصل
- خستگی مزمن
- بثورات پوستی
- درد و سفتی کمر
- درد در ناحیه لگن
- دشواری در تنفس
- درد در ناحیه گردن
- از دست دادن اشتها
- مشکلات متعدد بینایی
- کاهش وزن ناگهانی و بیدلیل
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
سوالی که بسیاری از افراد مطرح میکنند این است که چه زمانی باید به متخصص روماتولوژی مراجعه شود؟
زمانی که درد قابل کنترل نباشد و شما متوجه شوید که در ساعات مشخصی از روز یا شب، مانند صبح بعد از بیدار شدن یا هنگام رفتن به رختخواب، درد بیشتری را تجربه میکنید، لازم است که به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر به تازگی علائم زیر را مشاهده کردهاید، پیشنهاد میشود حتماً با یک متخصص مشورت کنید:
- مشکلات بینایی
- درد قفسه سینه
- مشکلات تنفسی رایج
- کاهش وزن غیر ارادی
- درد مفاصل، به ویژه درد کمر
- مشکلات متعدد در به حرکت درآمدن، پریدن، نشستن و برخاستن
- و…
اسپوندیلیت آنکیلوزان چگونه تشخیص داده میشود؟
هیچ آزمایش یا روشی خاص برای تشخیص بیماری AS وجود ندارد. با این حال، پزشک با ارزیابی علائم و همچنین سوابق بیماریهای قبلی و تاریخچه پزشکی خانوادگی اقدام به شناسایی بیماری میکند. از طرفی، معاینه فیزیکی نیز بخشی از این فرآیند است. در صورت نیاز، آزمایشهای خون و تصویربرداری با اشعه ایکس نیز انجام میشود.
- آزمایش خون: هدف از آزمایش خون شناسایی وجود ژن HLA-B27 است. در صورت مثبت بودن این تست، دلیل ابتلاء به بیماری شناخته خواهد شد.
- تصویربرداری اشعه ایکس: این تصویربرداری به شناسایی نقاط عفونت و التهاب در ستون فقرات کمک میکند.
تشخیص صحیح این بیماری اهمیت فراوانی دارد، زیرا با شناسايي صحیح، میتوان به مجموعهای از روشهای درمانی مؤثر دست یافت.
راهکارهای درمان بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان
به گونهای که پیشتر اشاره کردیم، این بیماری یک عارضه مزمن است و درمان خاصی برای آن وجود ندارد. هدف از اقدامات درمانی تنها کاهش اثرات، آسیبها، درد و جلوگیری از پیشرفت بیماری است. در ادامه به برخی از روشهای درمانی اشاره خواهیم کرد:
- تمرینات ورزشی: برخی تمرینات ورزشی و فیزیوتراپی میتوانند روند پیشرفت بیماری را کند نمایند. جالب این است که با وجود دردهای فراوان این بیماری، برخی افراد گزارش کردهاند که هنگام فعالیت، درد کمتری احساس میکنند در حالی که در زمان عدم فعالیت، درد به وضوح افزایش مییابد. برای انجام حرکات ورزشی به صورت مؤثر، بهتر است با متخصص در این زمینه مشورت شود.
- دارو درمانی: هدف از دارو درمانی کاهش درد و التهاب در مفاصل است. معمولاً از داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی و مهارکنندههای اینترلوکین استفاده میشود. به هر حال، نوع دارو بر اساس وضعیت بیمار و شدت بیماری متفاوت خواهد بود.
- جراحی: جراحی به عنوان آخرین گزینه درمان محسوب میشود. باید به یاد داشته باشید که همه مبتلایان به این بیماری نیازی به جراحی ندارند و تنها در صورتی که بیماری پیشرفته باشد و مفصل هیپ به شدت آسیب دیده باشد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.
عوارض اسپوندیلیت آنکیلوزان
روماتیسم ستون فقرات یا AS میتواند نواحی مختلفی از بدن را تحت شعاع قرار دهد. بنابراین، عدم پیگیری و درمان مناسب میتواند به درگیری دیگر نواحی بدن مانند هیپ، لگن، زانو و حتی دندهها منجر شود. از جمله رایجترین عوارض این بیماری عبارتند از:
- التهاب فک
- پوکی استخوان
- بیماریهای قلبی
- خمیدگی ستون فقرات
- حساسیت شدید چشمها به نور
- سندرم کودا اکوینا یا سندرم دم اسبی
سخن پایانی
در این مقاله، توضیحاتی در مورد اسپوندیلیت آنکیلوزان و علائم آن ارائه شد. همانطور که مشاهده کردید، این بیماری که به طور اولیه ستون فقرات را تحت تأثیر قرار میدهد، میتواند در طول زمان نواحی مختلفی از بدن را درگیر کند. پیشنهاد ما به شما این است که در صورت مشاهده اولین علائم، بیدرنگ به پزشک مراجعه کنید. اگر به دنبال یک متخصص هستید، به سایت درمانکده مراجعه کنید. در درمانکده، لیست کاملی از پزشکان متخصص موجود است، از دکتر زنان و زایمان تا متخصص روماتولوژی . همچنین، درمانکده دارای مجلهای بهروز است که شامل جدیدترین مطالب در زمینههای مختلف پزشکی میباشد؛ از روش درمان نقرس تا مطالب مرتبط با تغذیه و تناسب اندام، هر آنچه در دنیای پزشکی به دنبال هستید، در درمانکده یکجا گرد هم آمدهاند.