نقش کلیدی کاهش مصرف نمک در بهبود سلامت استخوان ها
دکتر احمد اسماعیل زاده در مورد روش های تغذیه ای موثر در پیشگیری از پوکی استخوان اظهار داشت: به منظور جلوگیری از این بیماری، توصیه می شود که لبنیات را از الگوی غذایی خود حذف ننمائید و روزانه به میزان سه واحد از آن یعنی شامل شیر و ماست، مصرف کنید. به دلیل این که پنیر و دوغ به مقدار زیادی نمک دارند و وجود نمک زیاد می تواند موجب افزایش دفع کلسیم از طریق ادرار شود، بنابراین برای تأمین کلسیم مورد نیاز بدن، بهتر است در اولویت، شیر و ماست قرار بگیرند.
وی گفت: معمولا در سنین میانسالی، استخوان ها به خوبی عمل می کنند، اما با افزایش سن، نخستین مرحله به نام استئوپنی (کاهش تراکم استخوان) آغاز می شود که ممکن است با درد های استخوانی همراه باشد و اگر از پیشگیری و مراقبت غفلت شود، به مرحله پوکی استخوان منجر خواهد شد. از این رو، حفظ تعادل در رژیم غذایی و توجه به مصرف منظم لبنیات از اقداماتی بسیار مهم برای داشتن استخوان هایی سالم و قوی در دوران پیری می باشد.
وی تصریح کرد: اگر در مرحله ای هستیم که درد های استخوانی آغاز شده است، باید به دقت به رژیم غذایی خود توجه کنیم. اضافه کردن لبنیات به برنامه غذایی روزمره امری ضروری است. همچنین، مصرف سبزیجات و میوه ها که می توانند به افزایش قلیایی بودن ادرار کمک کنند، بسیار توصیه می شود، زیرا این خصوصیت به کاهش دفع کلسیم از بدن کمک کرده و در تقویت و سلامت استخوان ها مؤثر است.
وی بیان کرد: در سنین بالاتر، مخصوصاً برای خانم هایی که به دوران یائسگی وارد می شوند، نیاز به مصرف مکمل های کلسیم افزایش می یابد. در این دوره، بدن به کلسیم بیشتری احتیاج دارد و سه واحد لبنیات تنها در حدود ۷۵۰ میلی گرم کلسیم تأمین می کند. بنابراین، مابقی این نیاز باید از طریق مصرف مکمل ها تامین گردد.
وی همچنین اظهار داشت: افرادی که در معرض خطر ابتلا به سنگ های کلیوی قرار دارند، باید توجه ویژه ای به نوع مکمل های کلسیم داشته باشند و از کلسیم نوع سیترات استفاده کنند، زیرا نوع کربنات ممکن است خطر ایجاد سنگ کلیه را افزایش دهد. در نظر گرفتن این نکات می تواند در حفظ سلامت استخوان ها و پیشگیری از عوارض دوران سالمندی مؤثر باشد.
اسماعیل زاده همچنین اشاره کرد: برای افرادی که به مکمل کلسیم نیاز دارند، بسته به شرایط جسمی آن ها، توصیه می شود مکمل کلسیم را یک تا دو بار در هفته یا در بعضی موارد به صورت روزانه مصرف کنند. اما باید به این نکته توجه داشت که وضعیت ویتامین D بدن نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
وی توضیح داد: اگر سطح ویتامین D در بدن به میزان کافی نباشد، حتی با وجود مصرف لبنیات و مکمل های کلسیم، بدن قادر به جذب مناسب کلسیم نخواهد بود. لذا، برای تامین سلامت استخوان ها، نه تنها مصرف کلسیم بلکه توجه به سطح ویتامین D بدن هم ضروری است. این دو ماده به طور مشترک نقش اساسی در پیشگیری از پوکی استخوان و حفظ سلامت استخوان ها ایفا می کنند.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت بر این نکته تأکید کرد: این بدان معنا نیست که مکمل کلسیمی که مصرف می کنیم حتماً باید حاوی ویتامین D باشد. گرچه بسیاری از مکمل های کلسیم موجود در بازار به همراه ویتامین D عرضه می شوند، اما ویتامینی که جذب کلسیم را تسهیل می کند، ویتامین D موجود در بدن است، نه آنچه در قرص وجود دارد.
وی افزود: مکمل های حاوی ویتامین D باید به بدن ورود یابند تا در مراحل بعدی نیازهای ما را برآورده کنند. بنابراین، اگر قرصی را مصرف می کنید که فاقد ویتامین D است، اما سطح ویتامین D بدن شما در وضعیت مناسبی به سر می برد، می توانید با اطمینان از آن مکمل استفاده کنید. به ویژه برای کسانی که در معرض خطر پوکی استخوان و سالخوردگی قرار دارند، مصرف منظم قرص کلسیم اهمیت زیادی دارد.
وی خاطرنشان کرد: در صورت نیاز به مصرف مکمل های کلسیم، گنجاندن لبنیات در رژیم غذایی، خوردن میوه و سبزیجات فراوان و محدود کردن مصرف گوشت قرمز، از عوامل مؤثر در کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان محسوب می شود. مصرف زیاد گوشت قرمز به علت افزایش دفع ادراری کلسیم، پیشنهاد نمی شود و باید به اندازه کافی محدود گردد.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت همچنین به نقش منفی نمک در سلامت استخوان ها اشاره نمود و بیان کرد: نمک به عنوان یکی از عوامل اصلی در ایجاد بسیاری از بیماری های مزمن مانند پوکی استخوان، فشار خون بالا و حتی سرطان معده شناخته می شود. سدیم موجود در نمک باعث افزایش دفع کلسیم از ادرار می شود و خطر ابتلا به پوکی استخوان را به طرز قابل توجهی افزایش می دهد.
وی اضافه کرد: برای جلوگیری از این عوارض، لازم است در تمام مراحل زندگی، از کودکی تا پیری، مصرف نمک را به حداقل برسانید و از این ماده با احتیاط بهره بگیرید.
اسماعیل زاده ادامه داد: بدن انسان به طور میانگین در طول روز تنها به حدود یک قاشق مرباخوری نمک نیاز دارد. اما این به معنای آن نیست که روزانه باید این مقدار نمک را به صورت مستقیم مصرف کنند. باید توجه داشته باشیم که نمک دریافتی ما فقط به نمکی که از نمکدان بر روی غذا می پاشیم محدود نیست.
وی توضیح داد: بسیاری از مواد غذایی که به طور روزمره مصرف می کنیم، به طور طبیعی حاوی نمک هستند. به عنوان مثال، نان و برنج حاوی مقادیر قابل توجهی نمک هستند و حتی برخی میوه ها و سبزیجات هم می توانند حاوی سدیم باشند. لذا باید دقت کنیم که مجموع مصرف نمک از تمامی منابع، از حد مجاز فراتر نرود تا از بروز مشکلاتی مانند پوکی استخوان و بیماری های دیگر جلوگیری شود.
وی تأکید کرد: نمک پنهان در مواد غذایی مختلف می تواند به طور غیرمستقیم به بدن ما وارد شود و مقدار یک قاشق مرباخوری نمک که برای بدن روزانه نیاز است، شامل مجموع تمام نمک های پنهان و آشکاری است که مصرف می کنیم.
وی افزود: به همین دلیل باید در مصرف نمک با دقت و احتیاط عمل کنیم، به ویژه اگر دچار درد های استخوانی هستیم یا نگران ابتلا به پوکی استخوان در دوران سالمندی هستیم. رعایت این نکات می تواند به حفظ سلامت استخوان ها و جلوگیری از عوارض ناشی از مصرف بیش از حد نمک کمک شایانی کند.
وی یادآوری کرد: مصرف بیش از حد نمک می تواند به افزایش دفع کلسیم از ادرار و در نتیجه آسیب به سلامت استخوان ها منجر شود. بنابراین، توصیه می شود که نمکدان را از سفره و میز غذا دور نگه دارید و تنها در حین پخت وپز از مقدار مناسب نمک یددار تصفیه شده استفاده کنید.
به گزارش وزارت بهداشت، اسماعیل زاده گفت: مواد غذایی که مصرف می کنیم نیز نباید شور باشند؛ از مصرف زیاد غذاهای کنسروی، خیارشور و ترشی های شور پرهیز کنید و نان های شور را از رژیم غذایی حذف نمایید. همچنین، غذاهای رستورانی و فست فودها معمولاً حاوی مقادیر بالایی از نمک هستند که در صورت عدم محدودیت، مقدار قابل توجهی نمک وارد بدن خواهد شد و خطر ابتلا به پوکی استخوان به ویژه در سنین بالا افزایش می یابد. یک رژیم غذایی سالم و کاهش دریافتی نمک، یکی از راهکارهای مؤثر در حفظ سلامت استخوان ها به شمار می آید.
