احیای خودروهای ناتمام در صنعت خودروسازی/ بحران تأمین قطعه دوباره فعالیت خود را آغاز کرد

بر اساس گزارش‌های منتشر شده از خبرگزاری خبرآنلاین، در طی چند سال اخیر تلاش‌ها برای کاهش تولید خودروهای ناقص در خودروسازی‌های داخلی به‌دلیل کمبود قطعه، انجام شده بود، اما مشاهدات اخیر از افزایش دوباره این روند خبر می‌دهد.

همشهری در خبری اشاره کرده است که ایران‌خودرو در تازه‌ترین گزارش خود در ماه گذشته، تولید ۱۹۴ دستگاه خودروی ناقص را به سازمان بورس اعلام کرده است. در مقابل، سایپا و پارس‌خودرو گزارشی در خصوص تعداد خودروهای ناقص جاری ارائه نکرده‌اند، اما شکایات مشتریان از عدم تحویل به‌موقع خودروها نشان می‌دهد که مشکل خودروهای ناقص در سایپا شاید از ایران‌خودرو نیز بیشتر باشد.

به‌عنوان نمونه، تعدادی از مشتریان از عدم تحویل به‌موقع خودروی شاهین از سوی سایپا نارضایتی خود را ابراز کرده‌اند. داده‌ها نشان می‌دهد که تولید شاهین در فروردین امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، حداقل ۴۱ درصد کاهش یافته است. همچنین، تیراژ تولید خودروهای تیبا، کوئیک و ساینا نیز در این ماه با کاهشی حدود ۱۷ درصد مواجه بوده است. به علاوه، تولید رانا در ایران‌خودرو متوقف شده و همچنین تیراژ گروه پژو با افت ۱۵ درصدی روبه‌رو بوده است، که بخشی از این کاهش به تغییر استراتژی در صنعت و حرکت به سمت خودروهای تازه‌تری همچون هایما، چانگان و سایر محصولات جدید داخلی مربوط می‌شود.

در چنین شرایطی، تولید خودروهای ناقص از سوی شرکت سایپا چیزی نیست که مسئولان آن بتوانند آن را انکار کنند. به عنوان مثال، در پایان هفته گذشته، رضا حسینی، مدیر ارتباطات و امور بین‌الملل گروه خودروسازی سایپا، با عذرخواهی از مشتریان به‌دلیل تأخیر در تحویل برخی خودروها بیان کرد که کمبود قطعات باعث تولید برخی خودروها به‌صورت ناقص شده و این شرکت به سرعت در حال تأمین قطعات مورد نیاز است تا در چند هفته آتی، تمامی این خودروها به مشتریان تحویل داده شود.

او با تأکید بر اینکه تأخیر در تحویل خودرو به مشتریان تنها ناشی از عدم تأمین چند قطعه جزیی است، وعده داد که این قطعات به زودی تأمین شده و خودروها به مشتریان ارسال شود.

با این حال، بازگشت خودروهای ناقص به صنعت خودروسازی در شرایطی رخ داده است که در ماه‌های پایانی سال گذشته، تعداد خودروهای ناقص در انبار خودروسازان کاهش یافته بود و به نظر می‌رسید آنها در حال تکمیل خودروهای ناقص موجود در انبارها هستند که از اواسط پاییز به این انبارها بازگشته بودند. اکنون، آمار خودروهای ناقص کاهش نیافته‌اند و سه خودروساز بزرگ کشور، سال جدید را با تولید دوباره این خودروها آغاز کرده‌اند. حال پرسش این است که چه عواملی موجب بازگشت دوباره خودروهای ناقص به صنعت خودروسازی شده است؟

کاهش تولید قطعه

در تمام دوره‌هایی که تولید خودروهای ناقص در خودروسازی‌ها افزایش یافته، یک مسئله به‌روشنی خود را نشان می‌دهد و آن مشکل کاستی در تأمین قطعات است. بخشی از این کمبود به کاهش تولید قطعات داخلی و بخشی دیگر به مشکلات مربوط به قطعات وارداتی مربوط می‌شود.

به‌عبارت دیگر، در برخی از دوره‌ها به خاطر آنکه تأمین قطعات وارداتی ممکن نشده، امکان تولید یک خودرو به‌طور کامل وجود ندارد و در دوره‌های دیگر، مصداق مسئله مربوط به کاهش تولید از سوی تأمین‌کنندگان قطعه است. افت تولید از سوی قطعه‌سازان داخلی بیشتر به علت مسائل مالی و مشکلات جدی در این صنعت، که عمدتاً ناشی از رفتارهای خود خودروسازان است، برمی‌گردد.

مشکلات مالی عمده در بخش تولید قطعات، که به‌صورت عمده ناشی از مطالبات معوق از سوی خودروسازان بوده، منجر به کاهش ظرفیت تولید این قطعه‌سازان شده است.

بدهی‌های سنگین خودروسازان به تأمین‌کنندگان و افزایش زیان‌های وارده به صنعت قطعه‌سازی موجب شده است که خودروسازان قادر به تأمین قطعات لازم از تولیدکنندگان داخلی نباشند. دبیر انجمن قطعه‌سازان نیز اخیراً در این زمینه بیان کرده است که توقف خطوط تولید قطعات به‌دلیل کمبود مواد اولیه آغاز شده است.

در این شرایط به‌نظر می‌رسد که مسئله تأمین قطعه احتمالاً در ماه‌های آینده، مهم‌ترین چالش خودروسازان خواهد بود.

قطعات وارداتی

در خلال دوره تحریم‌ها، مشکل کمبود قطعه برای خودروسازان به‌وضوح مشاهده می‌شد، اما کارشناسان بر این باورند که کمبود این قطعات در گذشته تحت تأثیر محدودیت‌های ارزی قرار داشته است.

طبق آمار، خودروسازان از نیمه سال قبل با موانع ارزی روبه‌رو بوده‌اند و این چالش‌های مربوط به ارز اکنون به ماه‌های جاری منتقل شده است. در چنین اوضاعی، خودروسازان باید با شفاف‌سازی بیشتر در خصوص مشکلات ناشی از تولید خودروهای ناقص، سعی کنند تا زوایای بیشتری از این مسأله را روشن نمایند.

۲۱۷