آیا رژیم غذایی می‌تواند بر تعیین جنسیت جنین تأثیر بگذارد؟
حسن رودگری، کارشناس برجسته در زمینه ژنتیک بالینی، اظهار داشت که در اکثریت موجودات، فرایند خلق و پرورش جنین بر پایه شکل‌گیری جنسیت دختر بنیان‌گذاری شده است. وی توضیح داد، زمانی که کروموزوم Y که به‌طور انحصاری در اسپرم مردان موجود است، به‌طور سالم و فعال به جنین منتقل شود، با کروموزوم X از مادر ترکیب می‌شود و این ترکیب موجب تولد پسر خواهد شد.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: برای نمونه، در صورتی که یکی از کروموزوم‌های X مادر از طریق تخمک و کروموزوم X پدر از طریق اسپرم به نطفه ملحق شود، جنین به سمت دختر بودن پیش خواهد رفت. در مقابل، اگر کروموزوم Y پدر در این ترکیب نقش آفرینی کند، جنین به جنسیت پسر خواهد رسید. لذا مشخص می‌شود که تأثیرگذار اصلی بر تعیین جنسیت جنین، کروموزوم Y از مردان است.
وی در مورد این باور که آیا زن یا مرد در تعیین جنسیت نقش بیشتری دارند، خاطرنشان کرد: در واقع انتخاب جنسیت جنین به عوامل ژنتیکی مردان مرتبط است. بنابراین، اگر مردی همسر خود را بابت “دخترزایی” سرزنش کند یا به دنبال همسری دیگری برای داشتن فرزند پسر باشد، به شدت دچار اشتباه است، زیرا این موضوع تحت تأثیر زن نیست بلکه مردان با احتمال ۵۰ درصد با ارائه کروموزوم Y یا X از طریق اسپرم، جنسیت جنین را تعیین می‌کنند.
آیا امکان تغییر جنسیت نوزاد در دوران جنینی وجود دارد؟
شخصیت متخصص ژنتیک در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان جنسیت نوزاد را در دوران جنینی تغییر داد یا خیر، بیان کرد: از منظر علمی، پس از ایجاد نطفه، تغییر در محتوای ژنتیکی امکان‌پذیر نیست.
وی بر این نکته تأکید کرد که تلاش برای تعیین جنسیت فرزند از طریق رژیم‌های غذایی که توسط برخی افراد تبلیغ می‌شود، فاقد پایه علمی است. تمامی روش‌هایی که به‌طور بالقوه می‌توانند بر روی جنسیت جنین از طریق رژیم‌های غذایی خاص یا زمان‌بندی مشخص تأثیر بگذارند، نه تنها هیچ‌گونه دلیلی علمی ندارند، بلکه در مواردی که سلامت فرد به خطر می‌افتد، هیچ توصیه‌ای درباره آن‌ها صورت نمی‌گیرد.
رودگری خاطرنشان کرد: هیچکدام از روش‌های غذایی، حتی آن‌هایی که تحت مطالعات بررسی قرار گرفته‌اند، به نتایج قطعی و قابل اعتماد منجر نشده‌اند؛ بنابراین باید از دستور‌های غذایی که ممکن است تهدیدی برای سلامت فرد محسوب شود یا تعادل رژیم غذایی او را مختل کند، به‌طور جدی پرهیز گردد.
این متخصص ژنتیک بالینی بر این موضوع تأکید کرد که به هیچ عنوان نمی‌توان جنسیت فرزند را از طریق تجویز رژیم‌های غذایی تعیین نمود، و گفت: تمامی این شیوه‌ها، از رژیم‌های ویژه غذایی تا آمیزش در زمان خاص، از نظر علمی معتبر نیستند و خصوصاً زمانی که خطراتی متوجه سلامت فرد باشد، از استفاده از آن‌ها باید خودداری کرد.
چگونه می‌توان با روش‌های علمی جنس جنین را تعیین کرد؟
رودگری در توضیح چگونگی استفاده از روش‌های علمی برای تعیین جنس جنین، اظهار داشت: استفاده از تکنیک تشخیص ژنتیکی قبل از انتقال جنین (PGD)، تنها روش علمی موجود برای این منظور می‌باشد. این تکنیک امکان انتخاب جنسیت فرزند را پیش از بارداری به خانواده‌ها می‌دهد، با رعایت قوانین و به دلایل خاص.
وی تأکید کرد: این روش تنها برای ترجیح جنسیت نوزاد نیست، بلکه به والدین بیمار کمک می‌کند تا از انتقال بیماری‌های وابسته به جنس مانند هموفیلی، کوررنگی، دیستروفی عضلانی و غیره جلوگیری کنند.
این متخصص ژنتیک بالینی همچنین توضیح داد که جنین‌های مبتلا به این بیماری‌ها به کمک روش PGD شناسایی و از فرآیند IVF حذف می‌شوند تا از انتقال بیماری‌های ارثی به نسل آینده جلوگیری گردد و جنین سالم‌تر به رحم مادر منتقل شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تأکید کرد: مرکز جامع خدمات ژنتیک این دانشگاه، خدمات PGD و مشاوره‌های لازم را به خانواده‌هایی که به‌طور قانونی می‌توانند از آن برای تعیین جنسیت پیش از بارداری بهره‌مند شوند، ارائه می‌دهد.
وی هدف اصلی این مرکز را ارائه خدمات تخصصی ژنتیک با کیفیت بالا و مطابق با استانداردهای بین‌المللی اعلام کرد و افزود: تمامی خدمات ارائه شده در این مرکز که در بیمارستان طالقانی واقع شده، با تعرفه‌های دولتی انجام می‌شود.
رودگری تصریح کرد: کلینیک‌های تخصصی در زمینه بیماری‌های متابولیک، ناهنجاری‌های بدو تولد، ژنتیک ناباروری، مادر و جنین، بیماری‌های اعصاب، بیماری‌های قلبی، شایع ارثی و سرطان‌های ارثی در این مرکز فعالیت می‌کنند و خدمات تشخیصی سیتوژنومیک، مولکولی و پیشرفته (NGS) نیز ارائه می‌شود.
به گفته وی، واحد مشاوره ژنتیک با همکاری پزشکان متخصص ژنتیک و دیگر متخصصان بالینی، به هدف تشخیص بیماری، آگاهی‌بخشی به بیماران و خانواده‌های آن‌ها در زمینه ویژگی‌ها، شیوه‌های وراثت، اقدامات پیشگیرانه و پیش آگهی بیماری‌ها فعالیت می‌کند.
این متخصص ژنتیک بالینی در ارتباط با خدمات مشاوره‌ای نیز گفت: مشاوره ژنتیک پیش از ازدواج و بارداری، در حین ازدواج، در زمینه ناباروری و سقط مکرر، بیماری‌های شایع ارثی نظیر عقب‌ماندگی ذهنی و ناهنجاری‌های خونی، بیماری‌های متابولیک، سرطان‌های ارثی و دیگر بیماری‌های ارثی و غیرارثی نیز در مرکز جامع خدمات ژنتیک ارائه می‌شود.
