راهنمایی هایی برای بیماران مبتلا به پوکی استخوان/تأثیرات منفی نمک بر سلامت استخوان ها
احمد اسماعیل زاده در این رابطه که چگونه می توان از پوکی استخوان پیشگیری کرد، بیان کرد: به منظور جلوگیری از ابتلا به این عارضه، پیشنهاد می شود که مصرف لبنیات را در رژیم غذایی خود حذف نکنید و روزانه معادل سه واحد از این گروه غذایی، از جمله شیر و ماست را بگنجانید. با توجه به اینکه پنیر و دوغ حاوی سطح بالایی از نمک هستند و مصرف نمک زیاد به افزایش دفع کلسیم از طریق ادرار می انجامد، بهتر است بر شیر و ماست به عنوان منابع اصلی کلسیم در بدن تاکید شود.
او افزود: در میانسالی، استخوان ها معمولاً وضعیت خوبی دارند، اما با گذشت زمان، مرحله آغازینی به نام استئوپنی (کاهش تراکم استخوان) ایجاد می شود که ممکن است با دردهای استخوانی همراه گردد و در صورت عدم مراقبت مناسب، می تواند به بروز پوکی استخوان بینجامد. بنابراین، حفظ تعادل در رژیم غذایی و رعایت مصرف منظم لبنیات از جمله گام های ضروری برای تقویت استخوان ها در دوران سالمندی به شمار می رود.
وی ادامه داد: اگر در حال حاضر با دردهای استخوانی مواجه هستید، اهمیت ویژه ای باید به رژیم غذایی خود قائل شوید. افزودن لبنیات به منوی روزانه امری ضروری محسوب می شود. همچنین، مصرف میوه ها و سبزیجات که کمک به قلیایی شدن ادرار می کنند، به شدت توصیه می شود، زیرا این ویژگی منجر به کاهش دفع کلسیم از بدن و بهبود سلامت استخوان ها خواهد شد.
وی همچنین بیان داشت: در سنین بالاتر، به ویژه برای زنان در دوران یائسگی، نیاز به مصرف مکمل های کلسیم بیشتر می شود. در این دوره، بدن به میزان بیشتری از کلسیم نیاز دارد و مصرف سه واحد لبنیات در روز تنها می تواند حدود ۷۵۰ میلی گرم کلسیم را تأمین کند. بنابراین، باید مابقی این نیاز از طریق مکمل ها تأمین شود.
وی افزود: افرادی که در معرض خطر ابتلا به سنگ های کلیوی قرار دارند، باید توجه خاصی داشته باشند و از مکمل های کلسیم نوع سیترات استفاده کنند، زیرا نوع کربنات ممکن است خطر تشکیل سنگ را افزایش دهد. رعایت این نکات می تواند به حفظ سلامت استخوان ها و جلوگیری از عوارض ناشی از کهنسالی کمک شایانی نماید.
اسماعیل زاده ادامه داد: برای آن دسته از افرادی که نیاز به مکمل کلسیم دارند، بسته به وضعیت جسمانی آنها توصیه می شود که مکمل کلسیم را یک تا دو بار در هفته یا در برخی موارد به طور روزانه مصرف کنند. اما باید به این نکته توجه داشت که وضعیت ویتامین D بدن نیز از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.
او خاطرنشان کرد: اگر سطح ویتامین D در بدن به اندازه کافی نباشد، حتی با مصرف لبنیات و مکمل های کلسیم، جذب کافی کلسیم ممکن نخواهد شد. بنابراین، برای تأمین سلامت استخوان ها، علاوه بر مصرف کلسیم، ثابت نگه داشتن سطح ویتامین D در بدن نیز الزامی است. این دو ماده به صورت همزمان نقش بنیادینی در پیشگیری از پوکی استخوان و حفظ سلامت استخوان ها ایفا می کنند.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت تصریح کرد: این بدین معنا نیست که مکمل کلسیم مصرفی لزوماً باید شامل ویتامین D باشد. اگرچه بسیاری از مکمل های کلسیم در بازار دارای ویتامین D هستند، اما ویتامین D که جذب کلسیم را ممکن می سازد، همان ویتامین D موجود در بدن است، نه ویتامینی که در قرص ها وجود دارد.
او اضافه کرد: ویتامین D باید از منابع مناسب به بدن رسانده شود تا در مرحله های بعدی نیازهای ما را تامین کند. لذا اگر قرصی که مصرف می کنید فاقد ویتامین D است اما سطح ویتامین D بدن شما در حد نرمال است، می توانید با آرامش از آن مکمل استفاده نمایید. بخصوص برای کسانی که در معرض خطر پوکی استخوان و پیری قرار دارند، مصرف منظم قرص کلسیم از اهمیت بسیاری برخوردار است.
وی تأکید کرد:داشتن رژیم غذایی متعادل که شامل مصرف مکمل های کلسیم برحسب نیاز، گنجاندن لبنیات در برنامه غذایی، استفاده فراوان از میوه ها و سبزیجات و محدود کردن مصرف گوشت قرمز، از جمله عوامل کلیدی در کاهش ریسک ابتلا به پوکی استخوان محسوب می شوند. مصرف زیاد گوشت قرمز به خاطر افزایش دفع کلسیم از ادرار توصیه نمی شود و باید به حد اعتدال تقلیل یابد.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در ادامه به تأثیرات منفی نمک بر سلامت استخوان ها اشاره کرد و گفت: نمک یکی از عوامل اصلی بروز بیماری های مزمن نظیر پوکی استخوان، پرفشاری خون و حتی سرطان معده به شمار می رود. سدیم موجود در نمک به افزایش دفع کلسیم از ادرار می انجامد و خطر ابتلا به پوکی استخوان را به طور چشمگیری افزایش می دهد.
او افزود: به منظور پیشگیری از این عوارض، در تمامی مراحل زندگی، از کودکی تا سالمندی، باید مصرف نمک را به حداقل رسانده و به دقت از آن استفاده کنید.
اسماعیل زاده ادامه داد: بدنه انسان به طور متوسط در طول روز فقط به حدود یک قاشق مرباخوری نمک نیاز دارد. با این حال، این بدان معنا نیست که باید هر روز دقیقاً این مقدار نبض را به طور مستقیم مصرف کنیم. لازم است به این نکته توجه داشته باشیم که نمک مصرفی ما تنها به نمکی که در نمکدان قرار دارد یا روی غذا می پاشیم محدود نمی شود.
او افزود: بسیاری از مواد غذایی که روزانه می خوریم به شکل طبیعی حاوی نمک هستند. به عنوان مثال، نان و برنج مقادیر قابل توجهی سدیم دارند و برخی میوه ها و سبزیجات نیز به طور طبیعی حاوی سدیم هستند. لذا باید توجه داشته باشیم که جمع کل نمک دریافتی از تمامی منابع از حد مجاز تجاوز نکند تا به جلوگیری از بروز مشکلاتی مانند پوکی استخوان و بیماری های دیگر کمک کنیم.
او تأکید کرد: نمک پنهان که در انواع مواد غذایی وجود دارد به صورت ناخواسته وارد بدن ما می شود و همان یک قاشق مرباخوری نمک مورد نیاز در طول روز، شامل مجموع تمامی نمک های پنهان و آشکار است که مصرف می کنیم.
او ادامه داد: بنابراین باید در مصرف نمک با دقت و احتیاط عمل کنیم، به خصوص اگر دچار دردهای استخوانی هستیم یا نگران ابتلا به پوکی استخوان در دوران سالمندی هستیم. رعایت این نکات می تواند تأثیر چشمگیری در حفظ سلامت استخوان ها و جلوگیری از عوارض ناشی از مصرف بیش از حد نمک داشته باشد.
او همچنین یادآور شد: مصرف بی رویه نمک ممکن است منجر به افزایش دفع کلسیم از ادرار و آسیب به سلامت استخوان ها شود. به همین دلیل توصیه می شود که نمکدان را از سفره و میز غذا حذف کنید و تنها در هنگام پخت وپز از مقدار مناسبی از نمک یددار تصفیه شده استفاده نمایید.
اسماعیل زاده اضافه کرد: مواد غذایی که می کنیم نباید شور باشند؛ از مصرف زیاد غذاهای کنسروی، خیارشور و ترشی های شور باید اجتناب شود و نان های شور نیز از رژیم غذایی حذف گردد. همچنین، غذاهای رستورانی و فست فودها معمولاً دارای نمک بالایی هستند، و در صورتی که مصرف آنها را محدود نکنیم، می تواند مقدار زیادی نمک وارد بدن شود و خطر ابتلا به پوکی استخوان به ویژه در سنین بالا را تشدید نماید. یک رژیم غذایی سالم و کاهش مصرف نمک، یکی از موثر ترین روش ها برای حفظ سلامت استخوان ها است.
