کیاوش حافظی: اصلاح قانون اساسی که هرچندسال یکبار در فضای سیاسی مطرح میشود هفته گذشته پس از سخنان حشمتالله فلاحتپیشه نماینده سابق مجلس بار دیگر به میان آمد.
این نماینده سابق مجلس با اشاره به ناکارآمدیها گفته بود که در همه جای دنیا اگر دولت و مجلس ناتوان باشند استعفا میدهند تا گروه جدیدی جایگزین شوند، اما قانون اساسی ایران چنین مکانیسمی را پیشبینی نکرده است. به همین سبب او خواستار اصلاح قانون اساسی شد.
اما اصلاح قانون اساسی در شرایط کنونی چقدر ضروری است؟ در همین رابطه خبرآنلاین نظر منصور حقیقتپور فعال سیاسی اصولگرا و نماینده سابق مجلس را جویا شده است.
حقیقتپور ناتوانی مجلس بر نظارت و پاسخگو کردن برخی نهادها را مشکل میداند و معتقد است که در صورت صلاحدید رهبری میتوان روند اصلاح قانون اساسی را به جریان انداخت.
مشروح گفتگوی خبرآنلاین با این فعال سیاسی را در ادامه بخوانید؛
****
* شما اصلاح قانون اساسی را ضروری میدانید؟
قانون اساسی وحی منزل نیست؛ نمایندگانمان در مجلس خبرگان اول آن را تصویب کردند که میتواند متناسب با شرایط اصلاح شود، متمم بخورد و تغییر پیدا کند؛ این هیچ مشکلی ندارد. اگر مقامات و مسئولان ما به این نتیجه برسند که مشکل قانونی یا تداخل داریم که باعث جلوگیری از پیشرفت در امور شده، اصلاح قانون اساسی هیچ اشکالی ندارد. در صورتی که رهبر معظم انقلاب صلاح بدانند، بازنگری در قانون اساسی شاید لازم باشد.
نه فقط قانون اساسی، بلکه سایر قوانین ما هم میتوانند تغییر کنند. مثلاً ما در قانون برای انتخاب وزیر اطلاعات قید گذاشته ایم که او فقیه باشد. اما سؤال من این است که چند درصد از ظرفیت فقاهت وزیر اطلاعات در امر مدیریت اطلاعات مؤثر است؟ آیا وقتی گفتیم وزیر اطلاعات باید فقیه باشد، دست خودمان را از انتخاب افراد حرفهای نبستهایم؟ چون فقیه دنبال فقه و احکام شرعی است، نه دنبال مسائل امنیتی و اطلاعاتی که بخواهد در این حوزه حرفهای باشد. ما یک فقیه پاک و منزّه را انتخاب میکنیم اما او بعدا در اجرا با مشکل مواجه میشود. یک راهکار این است که این قید را برداریم و بگوییم وزیر اطلاعات میتواند از میان غیر فقیهان هم انتخاب شود؛ و نهایتاً یک نماینده ولیفقیه بگذاریم که احکام شرعی مستحدثه در حوزه امنیت را پاسخگو باشد.
قوانین اساسی کشورها قوانین نسبتاً پایداری هستند. قانون ما نزدیک چهل و چند سال است تغییر پیدا نکرده. اگر مقام معظم رهبری احساس کنند و نظرشان باشد که اصلاحاتی صورت بگیرد، این اصلاحات میتواند انجام شود. هیچ نقطهضعفی هم نیست، بلکه نقطه قوت است چراکه قانون بهروز میشود.
یا مثلا اگر رئیسجمهور شایسته و لایقی داشته باشیم؛ چرا فقط باید دو دوره بر سر کار باشد؟ چرا بیشتر نشود؟ بنابراین به ذهن من میرسد که هیچ مشکلی ندارد که قانون اساسی تغییر کند. مهم این است که مقام معظم رهبری تشخیص دهند که اکنون لازم است اصلاحاتی در این مسائل انجام شود و برخی تداخلات و اشکالات موجود به لحاظ قانونی مرتفع گردد.
*پس نگاه شما به اصلاح قانون اساسی مثبت است.
میتواند مثبت باشد. یکی از اشکالات این است که مثلا مجلس امروز نسبت به نهادهایی که زیرمجموعه دولت نیستند حق نظارت ندارد. ما نمیتوانیم بر عملکرد نیروهای مسلح، صداوسیما، وزارت اطلاعات و … نظارت کنیم.
بر وزارت اطلاعات که قانونا میتواند.
ما بر سیستمهای امنیتی و اطلاعاتی نمیتوانیم نظارت داشته باشیم؛ اصلاً به مجلس پاسخگو نیستند. مراجع حقوقی و قضایی هم به ما پاسخگو نیستند. میگویند اصلاً ما زیر نظر شما نیستیم که بخواهیم به شما پاسخگو باشیم. مگر میشود به دوسوم نظام نتوانیم بگوییم «اینجا را اشتباه کردید یا آنجا را درست انجام دادید»؟
الان آقای رئیس قوه قضاییه اجازه میدهد ما بیاییم دادگاهش را نظارت و بازرسی کنیم؟ نمیگذارد. اگر در حوزه سیاست خارجی اشکالاتی پیش آید، مثل سقوط شام، سوریه؛ چه کسی باید تشخیص دهد که مقصر چه کسی بوده؟ بالاخره یک نفر یا کسانی مقصر بودند دیگر، کوتاهی کرده، وظیفهاش را خوب انجام نداده. مسئول فرهنگ مملکت کیست؟ در قانون اساسی مشخص نشده که مسئول فرهنگ مملکت کیست.
باید این را در قانون اساسی شفاف کنیم مثلاً اگر وزارت ارشاد است، سازمان تبلیغات زیر نظر آن کار کند. خیلی از این روابط نامشخص است. یا مثلاً باید برای رابطه دستگاههای اطلاعاتی، در قانون اساسی حدود و ثغور مشخص کنیم. قانون وزارت خارجه متعلق به صدسال قبل است آیا نمیخواهیم آن را بهروزرسانی کنیم؟
از اینکه بخواهیم در قانون اساسی دست ببریم نباید ترسید. هیچ اشکالی ندارد. امام هم این کار را کرد و قید مرجعیت از رهبری جدا شد و گفت رهبری در حد فقاهت کفایت میکند و به این ترتیب دست نظام برای انتخاب رهبر باز شد.
حوزههایی زیر نظر دولت و مجلس نیستند و پاسخگوی آنها هم نیستند. آیا میتوانیم از بنیاد مستضعفان سؤال کنیم؟ ما میتوانیم از ستاد اجرایی فرمان امام سؤال کنیم؟ به ما میگویند «به تو چه ربطی دارد.»
ستاد اجرایی فرمان امام نهاد مقطعی بوده و قرار بوده در یک مقطع، فرمان را اجرا کند. اما الان بزرگترین کارتل کشور است. بنیاد مستضعفان الان بزرگترین کارتل کشور است و جواب هم به هیچکسی نمیدهد. این موارد باید در قانون اساسی مشخص شود.
۳۱۲۱۱