آیا سهام عدالت پس از ۲۰ سال حبس رهایی می‌یابد؟

به نقل از ایسنا، آیین‌نامه اجرایی مربوط به ارتقاء ثروت خانوارهای ایرانی تحت عنوان سهام عدالت در سال ۱۳۸۴ به اجرا درآمد و اکنون نزدیک به دو دهه از آن می‌گذرد، با این‌حال هنوز امکان خرید و فروش این سهام فراهم نشده است. از تاریخ ۱۵ خرداد ۱۳۹۹، موضوع آزادسازی سهام عدالت مطرح شد که رسانه‌های نزدیک به دولت قبلی آن را به‌عنوان یکی از موفق‌ترین طرح‌های اقتصادی معرفی کردند، ولی هرگز به مرحله اجرایی نرسید. در آن زمان دولت اظهار داشت که امکان واگذاری سهام عدالت به صورت مستقیم و غیرمستقیم برای سهامداران موجود است.

دو سال پس از این تصمیم، در سال ۱۴۰۱ اعلام شد که اصل فلسفه سهام عدالت بر اساس نگهداری آن است و هدف از واگذاری آن به مردم این نبوده که آن را به فروش برسانند بلکه خواسته شده که سهامداران به شکل بلندمدت از این سهام نگهداری کرده و از منافع سالیانه آن بهره‌مند شوند. آزادسازی فروش این سهام به تصمیمات شورای‌ عالی بورس بستگی دارد که تا به امروز چنین تصمیمی اتخاذ نشده است.

از آن زمان به بعد، سازمان بورس هنوز تصمیمی درباره آزادسازی سهام عدالت اعلام نکرده است. لازم به ذکر است که نزدیک به ۴۹ میلیون نفر دارنده سهام عدالت هستند و بازار سرمایه هم در حال حاضر ظرفیت لازم برای چنین حجم از واگذاری را ندارد.

سود سهام عدالت بر اساس آخرین واریزی‌ها در سال مالی ۱۴۰۱ که از هشت شرکت باقی‌مانده دریافت شد، به شرح زیر است: برای سهام ۴۹۲ هزار تومانی معادل ۳۵۲ هزار تومان، برای سهام ۵۳۲ هزار تومانی مبلغ ۳۸۰ هزار تومان و برای سهام یک میلیون تومانی ۷۱۶ هزار تومان واریز شده است. سود مربوط به سال مالی ۱۴۰۲ هنوز پرداخت نشده است، در حالی که یکی از معاونان رییس سازمان بورس بیان کرد که مجامع شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام عدالت به پایان رسیده، اما هنوز اطلاعاتی از واریز سود مخابره نشده است.

با آغاز به کار دولت سیزدهم در مرداد سال جاری، بحث فراهم کردن امکان خرید و فروش سهام عدالت دوباره در کانون توجه قرار گرفت، ولی تا به امروز هنوز به مرحله عملی نرسیده است. همچنین عبدالناصر همتی ـ وزیر سابق اقتصاد که به تازگی استیضاح شد، در جلسه علنی مجلس به عدم آزادسازی سهام عدالت انتقاداتی وارد کرد.

همتی با تاکید بر اینکه در رابطه با سهام عدالت در حال ایجاد ناعدالتی برای مردم هستیم، گفت: ما به ۴۹ میلیون نفر سهام عدالت داده‌ایم که آنها نه تنها قادر به استفاده از آن نیستند بلکه اجازه خرید و فروش آن را نیز ندارند و در طی ۱۵ تا ۱۶ سال گذشته دو میلیون نفر از سهامداران عدالت فوت شده‌اند. هرگز منطقی نیست که دارایی به فردی اهدا شود که نتواند از آن بهره‌برداری کند و سالی نیز فقط ۵۰۰ هزار تومان سود دریافت کند که برای خرید حداقل دو پرس غذا هم کافی نیست. بنابراین یکی از اولویت‌های من به عنوان وزیر اقتصاد، تعیین تکلیف وضعیت سهام عدالت برای مردم عزیز خواهد بود. اکنون ارزش سهام افرادی که یک میلیون تومان سهم دارند به ۳۰ میلیون تومان ارتقا یافته است؛ پس چرا این مبلغ به مردم پرداخت نمی‌شود تا بتوانند بخشی از مشکلات زندگی خود را حل کنند؟

در عین حال، نمایندگان مجلس شورای اسلامی به برکناری همتی رای دادند. از این رو، در شرایط کنونی مساله تعیین تکلیف آزادسازی سهام عدالت به وضعیت مبهمی دچار شده است. در حال حاضر، وب‌سایت آزادسازی سهام عدالت غیرفعال است و امکان انتخاب روش مستقیم وجود ندارد. اکنون باید منتظر باشیم تا ببینیم جانشین همتی چه اقداماتی در خصوص امکان خرید و فروش سهام عدالت انجام خواهد داد.