آیا مصرف لبنیات برای افراد دیابتی ممنوع است؟

همه ما، چه افرادی که از سلامتی برخوردارند و چه کسانی که به دیابت مبتلا هستند، به محصولات لبنی (از جمله شیر، ماست و پنیر) یا گزینه های غیرلبنی (مثل محصولات حاوی سویا یا بادام) نیازمندیم که باید به طور روزانه مصرف شوند. این محصولات سرشار از پروتئین و ویتامین هستند و حائز اهمیتی از کلسیم به شمار می آیند که برای سلامت استخوان ها و دندان ها بسیار ضروری است. به ویژه در افراد دیابتی که بیشتر در معرض پوکی استخوان قرار دارند، اهمیت مصرف منابع کلسیم دوچندان می شود. در این مقاله به چند سؤال پیرامون مصرف لبنیات در افراد دیابتی، بر پایه اطلاعات علمی معتبر، پاسخ خواهیم داد:

آیا لبنیات حاوی قند هستند؟

بله، شیر به طور طبیعی حاوی قند لاکتوز است. پس از اینکه این قند در دستگاه گوارش هضم می شود، با کمک آنزیم لاکتاز به گلوکز و گالاکتوز تبدیل می گردد؛ بنابراین بعد از هر بار مصرف لبنیات، گلوکز در بدن تولید می شود. به بیان دیگر، شیر و محصولات لبنی دارای واحدهای کربوهیدراتی هستند.

مصرف شیر و دیگر لبنیات چه تأثیری بر قند خون افراد دارد؟

اگرچه لبنیات حاوی کربوهیدرات هستند، اما این کربوهیدرات ها به آرامی در بدن هضم و جذب می شوند.

کربوهیدرات ها به شکلی متفاوت در بدن تجزیه و جذب می شوند که به آن «شاخص گلیسمی» می گویند. این شاخص به ما نشان می دهد که آیا مصرف یک ماده غذایی باعث ایجاد افزایش سریع در قند خون می شود یا اینکه فرایند هضم آن به تدریج صورت می گیرد و ناگهانی قند خون را بالا نمی برد. برای مثال، ماکارونی پخته شده دارای شاخص گلیسمی بالایی است و پس از مصرف، به سرعت قند خون را افزایش می دهد.

همان طور که اشاره شد، شیر و لبنیات دارای شاخص گلیسمی پایینی هستند؛ زیرا قند طبیعی آنها، یعنی لاکتوز، به آرامی در بدن تجزیه می شود و موجب افزایش ناگهانی قند خون نمی گردد. افزون بر این، پروتئین های موجود در این محصولات مدتی طولانی تر در دستگاه گوارش باقی می مانند و احساس سیری را برای مدت بیشتری حفظ می کنند. تحقیقات نشان می دهد که پس از مصرف لبنیات مانند شیر، افراد تمایل کمتری به نوشیدنی های شیرین دارند؛ از این رو گنجاندن مقدار مناسبی از لبنیات در رژیم غذایی دیابتی ها می تواند مفید باشد و آنها بتوانند از مزایای این گروه غذایی بهره مند شوند.

افراد دیابتی در زمان اضافه کردن شیر و لبنیات به رژیم غذایی خود باید به چه نکته ای توجه کنند؟

همان طور که می دانید، افراد دیابتی برای مدیریت وضعیت خود باید کالری های دریافتی روزانه را محاسبه نمایند. از آنجا که لبنیات نیز حاوی کربوهیدرات هستند، باید در این محاسبه لحاظ شوند.

هر فنجان شیر (۲۴۴ گرم) با یک درصد چربی تقریباً ۱۰۰ کالری و هر فنجان ماست کم چرب حدود ۱۴۰ کالری انرژی دارد.

کدام یک از مواد لبنی، شیر یا ماست، برای دیابتی ها بیشتر توصیه می شود؟

رابطه مصرف محصولات لبنی و دیابت نوع ۲ در چندین مطالعه گسترده به دقت بررسی گردیده است. شواهد جمع آوری شده تاکنون نشان می دهد که محصولات لبنی مانند شیر، ماست و پنیر، به ویژه ماست، به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ کمک می کنند. متخصصان تأکید دارند که مصرف انواع لبنیات می تواند سودمند باشد، اما به دلیل ویژگی های تغذیه ای ماست، اکثراً توصیه می شود که افراد مبتلا به دیابت، ماست را به عنوان قسمتی از یک رژیم غذایی سالم به کار ببرند.

ماست خوبی از کلسیم، ویتامین D، پتاسیم و پروتئین است. تحقیقات مختلف نشان می دهد که ماست می تواند به کاهش التهاب و مدیریت قند خون یاری رساند.

علاوه بر این، پروبیوتیک های مفید موجود در ماست نیز می توانند به کاهش التهاب کمک کنند.

افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ معمولاً دارای التهاب بالایی در بدن هستند. التهاب مزمن می تواند خطر بروز عوارضی مانند بیماری های قلبی و سکته را افزایش دهد.

دیابتی ها باید از چه نوع لبنیاتی پرهیز کنند؟

برخی از فرآورده های لبنی دارای چربی های اشباع شده و چربی های بالایی هستند؛ به همین دلیل بهتر است که همه افراد از گزینه های لبنی کم چرب استفاده کنند. کودکانی که و بزرگسالانی که از مواد غذایی پرچرب بهره می برند، ممکن است دچار اضافه وزن شوند. مصرف بیش از حد چربی های اشباع شده می تواند کلسترول را افزایش دهد و در نتیجه احتمال ابتلا به بیماری های قلبیعروقی بیشتر می شود. متأسفانه دیابت نیز ریسک ابتلا به این بیماری ها را افزایش می دهد. گزینه های غذایی کم چرب می تواند این خطر را در افراد دیابتی مدیریت کند.

به طور خاص، دیابتی ها باید از شیر، ماست و سایر لبنیات که حاوی چربی های اشباع و ترانس بالایی هستند پرهیز کنند. در مقابل، مصرف معقول چربی های غیراشباع می تواند مفید باشد.

علاوه بر این، برخی محصولات لبنی فرآوری شده ممکن است شامل شکر افزوده باشند. استفاده از این نوع محصولات نیز توصیه نمی شود و دیابتی ها باید از مصرف آنها خودداری کنند.