تحلیل تفاوت های حقوق زنان و مردان در اروپا؛ کشورهای پیشرو در حمایت از حقوق زنان کدامند

یورو نیوز: با وجود پیشرفت های قابل توجه، زنان در اتحادیه اروپا هنوز هم با درآمدی ۱۲ درصد کمتر نسبت به مردان روبه رو هستند. 

مجموعه ای از معیارها به طور واضحی پایداری نابرابری های اقتصادی بین زنان و مردان را نشان می دهند و آمارها این بی عدالتی ها را به روشنی نمایان می سازند. علی رغم اینکه اروپا در گزارش جهانی شکاف جنسیتی ۲۰۲۳ مورد تاکید قرار گرفته و بهترین سطح برابری جنسیتی را در میان کشورها دارد، این چالش ها کماکان پابرجا هستند.

طبق آمار یورواستات در سال ۲۰۲۳، به طور میانگین، زنان در اتحادیه اروپا درآمدی ۱۲ درصد کمتر از مردان دارند، به این معنا که برای هر ۱۰۰ یورو که مردان کسب می کنند، زنان تنها به ۸۸ یورو دست می یابند. این میزان شکاف دستمزد در سال ۲۰۱۳ برابر با ۱۶ درصد بود که نشان دهنده افزایشی چهار درصدی در سال ۲۰۲۳ است.

مقایسه درآمد زنان با مردان در کشورهای اروپایی

شکاف پرداخت های جنسیتی ناهمسان (Unadjusted Gender Pay Gap) به عنوان یک مفهوم کلیدی، تفاوت میان میانگین دستمزد ساعتی ناخالص زنان و مردان را به صورت درصدی از میانگین دستمزد ناخالص مردان نمایش می دهد. این محاسبه شامل کسب وکارهایی با ۱۰ کارمند یا بیشتر می شود.

بر اساس این معیار، در سال ۲۰۲۳، شکاف دستمزد جنسیتی ناهمسان از منفی ۰.۷ درصد در لوکزامبورگ تا ۱۹ درصد در لتونی متغیر بود.

نکته قابل توجه این است که عدد منفی در این شاخص به این معناست که زنان به طور میانگین در این کشورها بیشتر از مردان درآمد دارند. برای درک بهتر شکاف دستمزد، نمایش آن به صورت درآمد زنان در برابر ۱۰۰ یورو درآمد مردان می تواند تصویری واضح تر فراهم آورد.

در این راستا، در لتونی، زنان به ازای هر ۱۰۰ یورو درآمد مردان تنها ۸۱ یورو دریافت داشته اند، در اتریش و جمهوری چک این میزان برابر با ۸۲ یورو برآورد شده است. در عوض در لوکزامبورگ، این رقم به ۱۰۱ یورو برای هر ۱۰۰ یورو دریافتی مردان افزایش می یابد که نشان دهنده بهترین وضعیت در سطح اروپا است. همچنین، لوکزامبورگ تنها کشوری است که در آن درآمد زنان بیشتر از مردان است.

این تفاوت ها وقتی به حقوق ماهیانه تبدیل شوند، بیشتر نمایان می شوند. برای مثال، اگر میانگین حقوق در اتریش دو هزار یورو باشد، زنان به طور متوسط ۳۶۰ یورو کمتر از مردان در ماه دریافت می کنند.

همچنین در بلژیک، ایتالیا و رومانی، اختلاف درآمد کمتر از ۵ یورو است و این کشورها پس از لوکزامبورگ بهترین شرایط را برای زنان فراهم کرده اند.

در بین پنج اقتصاد بزرگ اروپا، شکاف دستمزد قابل توجهی مشاهده می شود: در آلمان، زنان به طور متوسط ۸۲ یورو به ازای هر ۱۰۰ یورو دریافتی مردان کسب می کنند (این عدد در بین ۳۱ کشور، رتبه پنجم را داراست). در بریتانیا، این مقدار به ۸۶ یورو، در فرانسه به ۸۸ یورو و در اسپانیا به ۹۱ یورو می رسد و ایتالیا به عنوان یکی از کشورهایی با کمترین شکاف جنسیتی در اروپا، ۹۸ یورو درآمد زنان به ازای هر ۱۰۰ یورو مردان را داراست.

شرق و شمال اروپا شکاف بیشتری دارند

کشورهای شرقی و مرکزی اروپا بیشتر از سایر کشورها با شکاف بالای پرداخت مواجه هستند، در حالی که کشورهای جنوبی اروپا مانند ایتالیا، اسپانیا و پرتغال کمترین میزان شکاف را تجربه کرده اند.

جالب است که کشورهای شمال اروپا (نوردیک) مانند فنلاند، دانمارک و نروژ که به عنوان نماد برابری جنسیتی شناخته می شوند، نیز با شکاف های معناداری در پرداخت مواجه هستند که حتی از میانگین اتحادیه اروپا نیز بالاتر است.

دلایل درآمد کمتر زنان نسبت به مردان

۱. تمرکز زنان در شغل های کم درآمد: تقریباً ۲۴ درصد از شکاف دستمزد به دلیل تفکیک شغلی جنسیتی ایجاد می شود. زنان غالباً در حوزه هایی همچون مراقبت، بهداشت و آموزش مشغول به فعالیت هستند که معمولاً از نظر درآمد در سطوح پایین تری قرار دارند. این نوع مشاغل معمولاً به طور سیستماتیک ارزش کمتری نسبت به مشاغل مردانه تلقی می شوند.

۲. توزیع ناعادلانه حقوق و دستمزد: علیرغم اینکه زنان ساعات کاری بیشتری نسبت به مردان دارند، فرض بر این است که آن ها زمان بیشتری را به کارهای بدون مزد مانند مراقبت و مسئولیت های خانگی اختصاص می دهند. به گفته گزارشی از کمیسیون اروپا، زنان در اتحادیه اروپا برای جبران این نابرابری باید به مدت ۱.۵ ماه بیشتر کار کنند!

۳. سقف شیشه ای (Glass Ceiling): موقعیت زنان در سلسله مراتب سازمانی به طور چشمگیری بر درآمد آن ها تأثیرگذار است. زنان به مراتب در سطوح بالای مدیریتی کمتر از مردان مشاهده می شوند.

کمتر از ۱۰ درصد از مدیران عامل (CEO) شرکت های بزرگ در اتحادیه اروپا را زنان تشکیل می دهند.

در بخش رسانه، بر اساس تحقیقی از مؤسسه رویترز دانشگاه آکسفورد، پیش بینی می شود که فقط ۲۷ درصد از ۱۷۱ سردبیر ارشد در ۲۴۰ برند رسانه ای در سال ۲۰۲۵ زن خواهند بود، در حالیکه زنان ۴۰ درصد خبرنگاران را تشکیل می دهند.

۴. تبعیض در دستمزد: زنان حتی در ازای انجام کارهای مشابه با ارزش برابر، کمتر از مردان درآمد می گیرند.

کمیسیون اروپا بر این باور است که افزایش شفافیت در پرداخت ها می تواند به کاهش شکاف دستمزد کمک کند. “افشای تفاوت های جنسیتی در حقوق برای کار مشابه می تواند در کاهش نابرابری ها مؤثر باشد.” بنابراین، «دستورالعمل شفافیت پرداخت» اتحادیه اروپا با هدف بهبود و رفع این مسائل در حال اجرا است.

در تمام ۳۲ کشور اروپایی، نرخ اشتغال مردان بالاتر از زنان است. در اتحادیه اروپا، نرخ اشتغال مردان به ۸۰.۹ درصد و زنان به ۷۰.۹ درصد می رسد که نشان دهنده وجود یک شکاف ۱۰ درصدی است. در ترکیه، این اختلاف با مقدار ۳۸ درصد بالاترین رقم را در اروپا به خود اختصاص می دهد.

در کشورهایی مانند ایتالیا، یونان و رومانی، این شکاف بیش از ۱۸ درصد برآورد شده است.