نظرات موافقان و مخالفان درباره فروش خودرو در بورس کالا چیست؟

، تنظیم بازار خودرو از طریق بورس کالا در طی چند سال اخیر بارها مورد بررسی قرار گرفته است. این موضوع برای نخستین بار در سال 1400 مطرح و در اردیبهشت ماه سال 1401 خودروهای داخلی و مونتاژی به بورس کالا معرفی شدند. طی 10 ماهی که خودرو به بورس کالا معرفی گردید، بازار خودرو و فعالان اقتصادی واکنش‌های متفاوتی نسبت به این موضوع نشان دادند، عده‌ای مخالف و عده‌ای موافق بودند.

در عین حال، با شروع به کار دولت چهاردهم و رئیس جدید سازمان بورس، دوباره مسئله عرضه خودرو در بورس کالا مورد توجه قرار گرفت. حجت‌اله صیدی، رئیس سازمان بورس، در جمع خبرنگاران عنوان کرد: پیگیری‌های ما برای عرضه مجدد خودرو در بورس فعال است و تلاش خواهیم کرد که خودروها به بورس کالا وارد شوند. او همچنین اظهار داشت: با شورای رقابت وارد مذاکره خواهیم شد تا آن‌ها را قانع کنیم که اساساً بورس به مفهوم رقابت است و شورای رقابت نمی‌تواند با مفهوم رقابت در تضاد باشد!

عبدالناصر همتی در خصوص مسئله عرضه خودرو در بورس کالا بیان کرد: بحث عرضه خودرو در بورس نیازمند هماهنگی بین وزارت صمت، بورس و شورای رقابت است و اگر به توافق برسیم، وزارت اقتصاد حمایت خود را از این اقدام اعلام خواهد کرد.

وی همچنین افزود: اما لازم است ابزارها و امکانات لازم برای وزارت صمت فراهم شود و در صورتی که وزارت صمت آمادگی خود را اعلام کند، از نظر وزارت اقتصاد و سازمان بورس، هیچ مانعی وجود ندارد.

در همین راستا، هفته گذشته سیدمحمد اتابک، وزیر صمت، اعلام کرد که عرضه خودرو در بورس کالا در هیچ نقطه‌ای از جهان متداول نیست و خودرو باید در شرایط رقابتی واقعی به فروش برسد و نیازی به استفاده از بورس برای فروش خودرو حس نمی‌شود.

مخالفان عرضه خودرو در بورس کالا چه نظراتی دارند؟/ اکنون نیازی به آن نیست!

مخالفان بر این باورند که در سال 1400 فرصتی طلایی برای مالکان ثروت فراهم شد که با استفاده از بورس کالا برای خرید خودرو اقدام کنند. در آن زمان خودرو به عنوان یک کالای سرمایه‌ای شناخته می‌شد و مردم در صدد خرید آن بودند، اما در حال حاضر سفارشات برای خرید خودرو به طور چشمگیری کاهش یافته است. به نظر اسد کرمی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو، بازار به رکود فرو رفته و تمایل به خرید خودرو نسبت به سال‌های گذشته به شدت پایین آمده است. او تأکید کرد که اگر عرضه خودرو افزایش یابد و خودروسازان بسته‌های فروش متنوعی ارائه کنند، خودرو به یک کالای مصرفی تبدیل شده و تقاضا برای کسب سود از طریق خرید و فروش خودرو کاهش خواهد یافت.
رکود در بازار خودرو و افت تقاضا تأیید می‌کند که فروش خودرو از طریق بورس کالا روشی صحیح نیست و سیاست‌گذاران نباید به این سمت حرکت کنند.

شعبان فروتن، عضو اتاق بازرگانی ایران در واکنش به نظرات وزیر صمت به خبرنگار ایسنا گفت: در حال حاضر ما شاهد عرضه مداوم خودرو از سوی خودروسازان و شرکت‌های مونتاژکننده خودرو هستیم و از سوی دیگر، واردات خودرو که از دو سال پیش آغاز شده، به طرز قابل توجهی انجام می‌شود و گستره‌ای از مردم خواهان خرید این خودروها هستند.
او اظهار داشت: در هفته‌های اخیر افزایش واردات خودرو را شاهد بوده‌ایم و ثبت‌نام برای خرید خودروهای وارداتی در حال انجام است. با توجه به این روند، عرضه خودرو در بورس کالا نمی‌تواند راهکاری مناسب برای تنظیم بازار خودرو باشد و نیازی به تغییر نوع عرضه نیست.
عضو اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: بازار خودرو باید مانند سایر بازارها به صورت رقابتی مدیریت شود و به همین دلیل، بورس کالا نمی‌تواند این مزیت را فراهم کند؛ نکته دیگر اینکه بسیاری از افراد با فرآیند بورس کالا آشنایی ندارند و این امر ممکن است مانع خرید آن‌ها شود.

معاون بازاریابی و فروش گروه خودروسازی سایپا: به جای عرضه در بورس کالا، قیمت‌های خودروسازان را به روز کنید

مهدی آقاطاهریان، معاون بازاریابی و فروش گروه خودروسازی سایپا با عرضه خودرو در بورس مخالفت کرده و می‌گوید: با عرضه خودرو در بورس در گذشته، زیان‌های بسیاری برای مصرف‌کنندگان واقعی ایجاد شد؛ به‌ویژه اینکه به‌طور ناگهانی فاصله قیمت کارخانه و بازار به حدود 55 درصد افزایش یافت. اگر این افزایش قیمت به همان تیراژ کنونی خودروسازان در دو دور به خودروسازان داخلی اعطا می‌شد، نه تنها زیان انباشته ایجاد نمی‌شد بلکه مصرف‌کنندگان حقیقی نیز با مشکل در خرید مواجه نمی‌شدند.

وی همچنین بیان کرد که به‌روزرسانی قیمت خودرو به گونه‌ای که از آن واهمه داشته باشیم، به عنوان یک محدودیت تلقی می‌شود، این در حالی است که شرایط قیمت‌گذاری در قانون به صراحت ذکر شده و باید به‌طور دوره‌ای بر اساس صورت‌های مالی شش‌ماهه به خودروسازان تعدیل قیمت داده شود.

آقاطاهریان خاطرنشان کرد که تنها راه تنظیم بازار خودرو، افزایش عرضه و رقابتی‌سازی این بازار است که در مورد خودروهای با قیمت بیش از یک میلیارد تومان در حال تحقق است و در این رده قیمتی، شرکت‌ها ملزم به عرضه خودرو به صورت اقساطی هستند.

معاون بازاریابی و فروش سایپا افزود: تصمیمات در زمینه تنظیم بازار خودرو باید با مشورت کارشناسان و نظر تمامی خودروسازان داخلی اتخاذ شود و اعلام قرعه‌کشی و اولویت‌بندی نتوانسته به‌طور مؤثری مشکل تنظیم بازار را حل کند، چون این روش در واقع سیگنالی به بازار ارسال می‌کند که برای دو سال آینده عرضه‌ای نخواهد بود. او اذعان کرد که تنها راه حل این موضوع، افزایش تولید و عرضه مستمر و حذف واسطه‌ها است که راهکارهای آن موجود است.

آقاطاهریان درخواست کرد که اجازه ندهند تصمیمات غیرکارشناسی سبب ایجاد خسارات بیشتری به صنعت خودروسازی شود.

در حقیقت، به نظر این خودروساز و برخی دیگر از مخالفان عرضه خودرو در بورس کالا، به‌جای عرضه خودرو در بورس، نیاز است که قیمت‌های خودرو اصلاح شوند تا شکاف میان قیمت کارخانه و بازار آزاد کاهش یابد و تقاضاهای سرمایه‌ای از بازار حذف گردد، و به مرور تولید نیز افزایش یابد، زیرا به عقیده آن‌ها سرکوب قیمت دلیل اصلی وضعیت کنونی است؛ چنانچه این مشکل برطرف شود، دیگر نیازی به عرضه در بورس کالا نخواهد بود.

موافقان عرضه خودرو در بورس کالا چه نظری دارند؟

شفافیت، دلیل اصلی موافقان برای عرضه خودرو در بورس کالا است. آن‌ها به وضعیت فعلی بازار اشاره می‌کنند که چگونه فردی خودرویی را از کارخانه می‌خرد و بلافاصله در بازار آزاد به فروش می‌رساند و سودهای کلانی به دست می‌آورد و این امر را هدررفت منابع می‌دانند. آن‌ها معتقدند حال که کنترل قیمت در بازار آزاد ممکن نیست، عرضه خودرو در بورس قادر است درآمدهای دولت را از این اختلاف قیمت افزایش دهد و به جای آن که سودها به جیب دلالان برود، وارد جیب خودروسازان گردد. با رونق این وضعیت، خودروساز نیز می‌تواند به رشد و توسعه بیشتری دست یابد و طبیعتاً عواید مالی بیشتری برای اقتصاد و دولت به ارمغان بیاورد. علاوه بر این، برخی خودروسازان با این شیوه قادر به ارائه آمار شفاف‌تری از تولیدات خود خواهند بود و به جای فروش خودرو به‌صورت پنهان، آن‌ها را به‌طور علنی عرضه خواهند کرد.

اکنون باید دید این کشمکش میان موافقان و مخالفان عرضه خودرو در بورس کالا به کجا خواهد انجامید و تصمیم دولت در این زمینه چه خواهد بود.