آیا اروپا قادر است به طور تمام و کمال از سوخت‌های فسیلی رهایی یابد؟

اتحادیه اروپا با هدف کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و دستیابی به شرایط آب و هوایی بی‌طرف، در حال افزایش استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر است.

طبق گزارش یورونیوز، در سال‌های اخیر، اروپا به دستاوردهای قابل توجهی در زمینه تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر از جمله باد و خورشید دست یافته است.

گزارش جدید کمیسیون اروپا نشان می‌دهد که در نیمه اول سال ۲۰۲۴، انرژی‌های تجدیدپذیر برای نخستین بار توانسته‌اند بر سوخت‌های فسیلی غلبه کنند و سهم قابل توجهی در تولید برق اتحادیه اروپا ایفا نمایند.

دستاورد‌های انرژی تجدیدپذیر در اتحادیه اروپا

گفته شده که در شش ماهه نخست سال ۲۰۲۴، نیمی از برق اتحادیه اروپا از منابع تجدیدپذیر تأمین شده است. این منابع شامل انرژی خورشیدی، بادی و دیگر منابع پاک می‌باشند. یکی از دستاوردهای بارز این دوره این بوده است که انرژی باد برای نخستین بار از گاز طبیعی به عنوان دومین منبع بزرگ تولید برق پس از انرژی هسته‌ای پیشی گرفته است. افزون بر این، در سال ۲۰۲۳، اتحادیه اروپا موفق شد با نصب ۵۶ گیگاوات انرژی خورشیدی، رکوردی تازه به ثبت برساند.

تأثیرات بر تقاضا و مصرف انرژی

به موازات افزایش تولید از منابع تجدیدپذیر، تقاضا برای برق نیز با کاهشی قابل توجه مواجه شده است. این کاهش مصرف بخشی از تلاش‌های اتحادیه اروپا برای ارتقای بهره‌وری انرژی و کاهش میزان مصرف تا ۱۱.۷ درصد تا سال ۲۰۳۰ است. با این وجود، همچنان نیازمند اقداماتی بیشتر برای تحقق این هدف هستیم.

امنیت انرژی و ثبات قیمت‌ها

یکی از مهم‌ترین چالش‌های اتحادیه اروپا در سال‌های اخیر، تامین امنیت انرژی و کاهش وابستگی به واردات گاز از روسیه بوده است. سهم گاز روسیه از واردات اتحادیه اروپا از ۴۵ درصد در سال ۲۰۲۱ به ۱۸ درصد در سال ۲۰۲۴ کاهش یافته است. این کاهش عمدتاً به دلیل تشدید واردات از کشورهایی همچون نروژ و آمریکا و همچنین کاهش تقاضای گاز در این دوره بوده است. همچنین قیمت‌های انرژی در مقایسه با اوج بحران انرژی در سال ۲۰۲۲ کاهش یافته و به ثبات رسیده‌اند.

چالش‌های پیش رو

علیرغم اینکه اتحادیه اروپا در مسیر درستی قرار دارد، اما هنوز با چالش‌های بزرگی دست و پنجه نرم می‌کند. این چالش‌ها شامل شکاف میان اهداف بهره‌وری انرژی و انرژی‌های تجدیدپذیر و واقعیت‌های کنونی، فقر انرژی، اختلاف قیمت انرژی در مقایسه با رقبای جهانی و همچنین وابستگی‌های استراتژیک نوظهور است. برای مواجهه با این مشکلات، کمیسیون اروپا خواستار تلاش‌های بیشتر در سطح سیاست‌گذاری و همکاری میان کشورهای عضو است.

برنامه‌های ملی انرژی و آب و هوا

یکی از اقدامات کلیدی برای رسیدن به اهداف اقلیمی ۲۰۳۰، راه‌اندازی و به‌روزرسانی برنامه‌های ملی انرژی و آب و هوای (NECP) کشورهای عضو اتحادیه اروپاست. این برنامه‌ها می‌بایست مشخص کنند که هر کشور چگونه به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر کمک خواهد کرد. اما تا کنون تنها ۱۰ کشور از میان کشورهای عضو این برنامه‌ها را تکمیل کرده‌اند و بسیاری از آن‌ها همچنان از مهلت تعیین‌شده عقب افتاده‌اند.

گزارش اخیر نشان‌دهنده پیشرفت‌های چشمگیر اتحادیه اروپا در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر است. با این حال، برای دستیابی به اهداف بلندمدت اقلیمی و حفظ امنیت انرژی، نیاز به تلاش‌های بیشتری است. کشورهای عضو باید برنامه‌های ملی خود را به‌روز کرده و به منظور تحقق اهداف ۲۰۳۰ اقدامات موثرتری انجام دهند تا به آینده‌ای پایدارتر و کم‌تر وابسته به سوخت‌های فسیلی نائل شوند.