کشف مکانیسم پیدایش لکه‌های تاریک در جو نزدیک قطب‌های مشتری

باشگاه خبرنگاران جوان؛ جواد فراهانی – دانشمندان سیاره‌شناس آمریکایی و بریتانیایی فرآیند تشکیل لکه‌های تاریک را در قطب‌های مشتری مشاهده کردند و به این نتیجه رسیدند که این لکه‌ها از قسمت‌های دور قطبی این سیاره غول‌پیکر سرچشمه می‌گیرند.

این رویداد تحت تأثیر سیکلون‌های مغناطیسی عجیب و غریب است که جو را با ذرات آئروسل اشباع می‌کند. این موضوع را سرویس مطبوعاتی دانشگاه کالیفرنیا در برکلی گزارش داد.

ژانگ شی، استاد دانشگاه کالیفرنیا، توضیح داد که غلظت ذرات معلق در هوا در اجسام بیضی شکل تاریک تا ۵۰ برابر بیشتر از میزان طبیعی است که نشان می‌دهد در نتیجه چرخش طوفان از نزدیک قطب‌ها سرچشمه می‌گیرند و نه در نتیجه واکنش‌های شیمیایی ناشی از نفوذ ذرات پرانرژی به جو فوقانی و این ذرات به دور از مناطقی که لکه‌های تاریک ظاهر می‌شوند وارد جو مشتری می‌شوند.

دانشمندان سیاره‌شناسی با مطالعه لکه‌های تاریک یا اجرام بیضی شکل تیره به این نتیجه رسیدند که نواحی تاریک غیرمعمولی در نزدیکی قطب‌های مشتری هستند که اولین بار در تصاویری از قطب جنوبی سیاره غول پیکر که توسط رصدخانه فضایی هابل در اواخر دهه ۱۹۹۰ گرفته شده بود، کشف شد. بعدها، اشیای مشابهی در تصاویری از قطب شمال که توسط کاوشگر کاسینی در راه خود به زحل گرفته شده بود، پیدا شد.

اخترشناسان اخیراً این فرصت را پیدا کردند که در چارچوب برنامه هواشناسی فضایی OPAL که هدف آن مطالعه سیارات غول پیکر با استفاده از تلسکوپ مداری هابل است، این اجرام غیرعادی را در جو مشتری مطالعه کنند. مشارکت در این ابتکار به دانشمندان اجازه داد تا بیست نقشه از مشتری تهیه کنند و چگونگی تغییر ظاهر مشتری، از جمله مکان و ویژگی‌های نقاط قطبی تاریک آن را بین سال‌های ۱۹۹۴ تا ۲۰۲۲ دنبال کنند.

تجزیه و تحلیل دانشمندان نشان داد که اجرام بیضی تیره در قطب جنوب مشتری ۴-۶ برابر بیشتر از مناطق قطب شمال ظاهر می‌شوند و دانشمندان سیاره شناسی کشف کردند که این اجرام از تجمعات بسیار متراکم ذرات آئروسل هیدروکربن‌های مایع تشکیل شده است. مکان و زمان ظهور این قطرات با مناطقی که ذرات پرانرژی رسوب می‌شوند، منطبق نیست که نظریه رایج در مورد ارتباط آن‌ها با نقاط تاریک را مورد تردید قرار می‌دهد.

تجزیه و تحلیل بعدی داده‌های هابل و تلسکوپ‌های زمینی نشان داد که اجرام بیضوی تیره از برهم‌کنش خطوط میدان مغناطیسی نزدیک قطب مشتری، ماده موجود در جو آن و انتشار پلاسما از قمر مشتری Io ایجاد می‌شوند. این فرآیند‌ها منجر به ظهور نوعی از سیکلون‌های مغناطیسی می‌شود که به طور موثر جو را مخلوط کرده و به تشکیل ذرات معلق هیدروکربنی در لکه‌های تاریک کمک می‌کند. این فرآیند‌های پیچیده بسیاری از ناهنجاری‌های موجود در غلظت بنزن و سایر مواد در لایه‌های بالایی جو مشتری را توضیح می‌دهند که در سال‌های اخیر کشف شده‌اند.

منبع: تاس