اگر به کبد چرب مبتلا هستید، این مقاله را از دست ندهید

بیماری کبد چرب، همانطور که از نامش پیداست، به وضعیتی اشاره دارد که در آن چربی در کبد جمع می شود. این بیماری به دو دسته تقسیم می شود: بیماری کبد چرب الکلی (که به دنبال مصرف بیش از حد الکل ایجاد می شود) و بیماری کبد چرب غیرالکلی (این حالت می تواند در افرادی که هرگز الکل نخورده اند نیز بروز کند).

نوع وخیم تر این بیماری، تحت عنوان کبد چرب غیرالکلی استئاتوهپاتیت (NASH) شناخته می شود که قابلیت دارد به مشکلات جدی تر مانند سیروز و سرطان کبد منجر شود. در هر حالتی که به این عارضه دچار هستید، بهترین راهکار بهبود، تغییر در سبک زندگی شماست، که شامل کاهش وزن، پرهیز از الکل و به کارگیری یک برنامه غذایی مناسب برای کبد چرب می باشد.

برای مقابله با بیماری کبد چرب، لازم است تغییرات بنیادی و پایدار در رژیم غذایی خود ایجاد سازید، نه صرفاً اجتناب از مصرف یکسری مواد غذایی مضر. نکته کلیدی در این تغییرات، قابلیت «تداوم» آن هاست. رژیم غذایی ایده آل برای افرادی که دچار کبد چرب هستند باید شامل ویژگی های زیر باشد: فیبر مناسب، میوه و سبزی به وفور، غلات کامل، چربی های اشباع محدود از محصولات حیوانی و همچنین کاهش قند و نمک.

الکل ممنوع

بهتر است میزان کالری مصرفی خود را کاهش داده و پیرو الگوهای تغذیه ای مدیترانه ای باشید. باید نیمی از بشقاب غذایی شما در هر وعده از میوه و سبزیجات پر شود، یک چهارم آن حاوی پروتئین و یک چهارم باقیمانده از کربوهیدرات ها باشد.

بهتر است به جای اینکه غذاها را برای خود برچسب «مجاز» یا «غیرمجاز» بزنید، دو اصل کلیدی زیر را برای مدیریت بیماری کبد چرب در نظر داشته باشید: غذای شما باید بر اساس الگوهای تغذیه ای مدیترانه ای و کم کالری پایه گذاری شود؛ به مصرف غذاهای گیاهی، غلات کامل، روغن زیتون بکر و همچنین ماهی تاکید شود و مصرف مرغ، بوقلمون و محصولات لبنی در حد مناسب باشد. همچنین از قندهای اضافی، گوشت های فرآوری شده و غلات تصفیه شده پرهیز کنید.

یکی از بهترین راه ها برای کنترل و حتی درمان کبد چرب این است که حدود ۷ تا ۱۰ درصد از وزن بدن خود را کاهش دهید.

شیر بادام یا شیر کم چرب گاو

افراد بزرگسال و کودکان مبتلا به بیماری کبد چرب باید به مقدار کلسیم مصرفی خود توجه ویژه ای داشته باشند. شواهد نشان می دهند که مصرف کافی از کلسیم و ویتامین D می تواند از بروز بیماری کبد چرب جلوگیری کند.

علاوه بر این، بیمارانی که به شکل پیشرفته تری از کبد چرب دچار هستند، به خاطر مشکلات تغذیه ای، ممکن است با کاهش تراکم استخوان و پوکی استخوان رو به رو شوند. بیماری کبد چرب تنها بهانه ای برای مصرف کلسیم نیست، بلکه این ماده برای تمامی افراد ضروری است. شیربادام یا شیر کم چرب غنی از ویتامین D گزینه های خوبی هستند.

کنترل بیماری کبد چرب با رعایت مداوم اصول صحیح امکان پذیر است. تصمیم درباره اینکه وضعیت کبد چرب شما بهبود یابد یا خیر، بستگی به این دارد که در صورت نیاز وزن خود را کاهش دهید و به دقت بر روی رژیم غذایی و فعالیت های ورزشی خود تمرکز کنید. همچنین، باید تغییراتی در سبک زندگی تان در جهت کاهش استرس ایجاد کنید.

قهوه

قهوه بدون افزودن شکر و خامه ممکن است یکی از موثرترین روش ها برای بهبود شرایط کبد چرب باشد. این نوشیدنی می تواند نفوذپذیری روده را کاهش داده و به افراد مبتلا به کبد چرب کمک نماید تا چربی کمتری جذب کنند.

با این حال، اثر قهوه بر کبد چرب همچنان مورد تحقیق است و مکانیسم عملکرد آن به طور کامل شناخته شده نیست، ولی شواهد زیادی هم اکنون در دست است که نشان دهنده تأثیرات مثبت قهوه در کاهش چربی کبد است. پیشنهاد می شود روزانه چند فنجان قهوه ساده مصرف کنید.

غذاهای غنی از ویتامین E مانند فلفل دلمه ای قرمز، اسفناج، بادام زمینی و سایر مغزها

غذاهای حاوی ویتامین E می توانند اثرات مثبتی بر بیماری کبد چرب به ویژه نوع غیرالکلی آن و همچنین کبد چرب غیرالکلی استئاتوهپاتیت داشته باشند.

آب

متخصصان تأکید دارند که در حد امکان آب را به جای نوشیدنی های قنددار و پُرکالری کنید. یک فرد سالم که هیچ مشکلی در سلامتی ندارد، باید روزانه مقدار فراوانی آب بنوشد تا از ابتلا به دهیدراسیون و عوارض منفی آن بر روی کبد جلوگیری کند. البته باید توجه داشت که آب نباید بین وعده های غذایی و به صورت بسیار سرد مصرف شود.

روغن زیتون

برخی روغن ها می توانند چربی های سالم به بدنتان برسانند، مانند روغن زیتون و روغن کنجد. چربی های سالم به شما کمک می کنند احساس سیری کرده و همچنان سطح آنزیم های کبدی شما را کاهش دهند. سایر انواع چربی غنی از چربی های تک غیراشباع نیز شامل روغن آووکادو، روغن بادام زمینی، روغن دانه آفتاب گردان و روغن کانولا هستند.

بذر کتان و دانه چیا

بذر کتان و دانه چیا منابع خوبی از اسیدهای چرب امگا ۳ به شمار می آیند. این نوع اسیدهای چرب برای افرادی که دچار کبد چرب الکلی و غیرالکلی هستند، توصیه می شود، زیرا به کاهش میزان چربی کبد کمک می کند.

سیر

بررسی ها نشان داده اند که مصرف سیر به مدت ۱۵ هفته می تواند توده چربی در بدن افرادی که دارای کبد چرب غیرالکلی هستند را کاهش دهد و همچنین منجر به کاهش چربی کبد و جلوگیری از پیشرفت بیماری گردد.

سویا

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد محصولات سویا، نظیر شیر سویا یا توفو، می توانند وضعیت کبد چرب را بهبود بخشند. یکی از تحقیقات نشان داده که مصرف سویا تأثیرات مثبتی بر وضعیت متابولیکی افرادی که کبد چرب غیرالکلی دارند، به همراه دارد.

غذاهایی که باید از آنها اجتناب کنید

غذاهایی که باید از مصرف آنها پرهیز کنید، شامل مواردی هستند که می توانند منجر به بالا رفتن سطح قند خون یا افزایش وزن شوند، از جمله:

آبمیوه و نوشیدنی های قندی

قندها و کربوهیدرات ها دشمنان اصلی کبد هستند.

نوشابه های رژیمی که کم کالری اند

جایگزین های قند به کار رفته در نوشابه های رژیمی ممکن است به کبد آسیب برسانند.

کره

کره سرشار از چربی اشباع است که می تواند تری گلیسیرید را در کبد افزایش دهد.

انواع کیک و کلوچه و دسرها

این نوع مواد غذایی متشکل از کربوهیدرات های قندی بوده و افرادی که دچار کبد چرب هستند، باید از مصرف آنها خودداری کنند.

انواع سس، گوشت دودی و گوشت چرب

این خوراکی ها به طور معمول حاوی چربی های اشباع زیادی هستند و مصرف آنها توصیه نمی شود.

غذاهای پُرنمک

بر اساس بعضی یافته ها، بیماری کبد چرب غیرالکلی با افزایش مصرف نمک وخیم تر می شود؛ زیرا غذاهای پُرنمک عموماً دارای چربی بالا و کالری زیادی نیز هستند. از طرف دیگر، این غذاها می توانند تعادل سیستم رنین آنژیوتانسین را مختل کرده و خطر چرب شدن کبد را افزایش دهند.

غذاهای سرخ شده

خوراکی های سرخ شده معمولاً حاوی کالری زیادی هستند و افرادی که با کبد چرب مواجه هستند باید تحت یک رژیم غذایی با کالری محدود قرار بگیرند.

دیگر روش ها برای کنترل بیماری کبد چرب

به علاوه اصلاح رژیم غذایی، تغییرات در شیوه زندگی نیز می تواند در کنترل بیماری کبد چرب تأثیر بسزایی داشته باشد.

افزایش فعالیت بدنی

اگر کاهش وزن، تغذیه مناسب و سایر عادات سالم با ورزش منظم ترکیب شوند، بهترین تأثیر را به همراه خواهند داشت. متخصصان پیشنهاد می کنند هر روز حداقل ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی داشته باشید، اما اگر این کار برای شما دشوار است، می توانید این زمان را به بخش های ۱۵ دقیقه ای تقسیم کنید، مثلاً چهار بار پیاده روی ۱۵ دقیقه ای انجام دهید. حداقل هفته ای دو بار نیز تمرینات قدرتی را در نظر داشته باشید.

خواب کافی

در حالی که خواب برای همه افراد اهمیت دارد، اما این موضوع برای افرادی که با بیماری کبد مواجه هستند، حیاتی تر است. مشکلاتی مانند آپنه انسدادی خواب معمولاً در این افراد شایع است و می تواند با مختل کردن اکسیژن رسانی به کبد، وضعیت کبد چرب را بدتر کند. یک بزرگسال باید هر شب بین ۸ تا ۹ ساعت خواب داشته باشد. تلاش کنید هر شب به طور تدریجی چند دقیقه زودتر به رختخواب بروید.

هیچ مکملی را بدون مشورت با پزشک مصرف نکنید

تمام کارشناسان تأکید می کنند که قبل از مصرف هر نوع مکمل، حتماً با پزشک مشاوره شود، به ویژه در مورد ویتامین E که بسیاری از افرادی که مشکلات کبدی دارند، معمولاً از آن استفاده می کنند. میزان بیش از حد ویتامین E می تواند منجر به بروز مشکلاتی در سلامتی، از جمله مشکلات قلبی و عروقی گردد. همچنین مکمل ها باید در کنار یک رژیم غذایی سالم و تغییرات سبک زندگی به کار گرفته شوند تا تأثیرات مطلوبی داشته باشند.

مصرف داروهای تجویزی پزشک

در حال حاضر دارویی که برای درمان بیماری کبد چرب مورد تأیید سازمان غذا و دارو (FDA) باشد، هنوز وجود ندارد. در حال حاضر مؤثرترین درمان پیوگلیتازون است (البته تحت نظارت پزشک) که معمولاً برای درمان بیماری دیابت نیز تجویز می شود و گهگاه برای مشکلات کبد به کار می رود.

با تداوم شیوه های صحیح، بیماری کبد چرب می تواند به خوبی کنترل شود. نکته ای که تعیین می کند وضعیت کبد چرب شما بهبود می یابد یا بدتر می شود، این است که اگر نیاز داشتید وزن خود را کاهش دهید و به دقت روی رژیم غذایی و ورزش منظم تمرکز کنید. همچنین، ایجاد تغییرات در سبک زندگی تان به منظور کاهش استرس از اهمیت بالایی برخوردار است. مطالعات نشان داده اند که استرس سلولی در مغز می تواند منجر به بروز بیماری کبد چرب شود.