نقش امنیت غذایی در حفظ سلامت سایر حوزه ها

“`html

آذربایجان شرقی یکی از اعضای هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان شرقی اظهار نمود: اهمیت امنیت غذایی به حدی بالا است که در صورت تهدید آن، سایر جنبه های امنیت نیز رفتارهای خود را تحت تأثیر قرار می دهند.

علیرضا دهناد در مصاحبه ای با خاطرنشان کرد: کلیدی ترین تدابیر برای دستیابی به امنیت غذایی در مقیاس ملی شامل توسعه پایدار کشاورزی، افزایش تولید مواد غذایی، مدیریت بهینه منابع طبیعی، رویارویی با تغییرات اقلیمی، اصلاح نظام توزیع و کاهش ضایعات غذایی، پشتیبانی از کشاورزان و مشاغل وابسته به تولید غذا و ترویج تحقیقات و فناوری های مرتبط با امنیت غذایی است.

او همچنین تصریح کرد: برای تضمین امنیت غذایی، دولت و نهادهای ذیربط باید اقداماتی جامع در زمینه های کشاورزی، اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی انجام دهند.

دهناد به تعریف امنیت غذایی پرداخت و گفت: این مفهوم بدین معناست که تمامی افراد در طول زندگی به طور عادلانه، عینی و اقتصادی به غذایی کافی، سالم، مغذی و حلال دسترسی داشته باشند که برای برآورده ساختن نیازهای یک رژیم غذایی مناسب و سازگار با سلیقه ها و اولویت های آنان، جهت داشتن زندگی سالم و پویا از چهار رکن اصلی، یعنی فراهمی، دسترسی، سلامت مصرف و تاب آوری برخوردار باشد.

او تأکید کرد که امنیت غذایی به عنوان یک ضامن سلامت عمومی و رفاه اجتماعی عمل نموده و به توسعه پایدار جوامع یاری می رساند و افزود: در شرایطی که امنیت غذایی با خطر روبه رو شود، چالش هایی مانند سوءتغذیه، افزایش بیماری ها و ناپایداری های اجتماعی و اقتصادی بروز خواهد کرد که ممکن است اثرات منفی بلندمدتی بر رشد اقتصادی و ثبات سیاسی به دنبال داشته باشد.

دهناد تهدیدهای موجود بر امنیت غذایی را وابسته به عوامل اقتصادی، اجتماعی، محیط زیستی، سیاسی و فرهنگی دانسته و اظهار داشت: یکی از این تهدیدات تغییرات اقلیمی از قبیل خشکسالی، سیلاب ها، تغییرات دما و کاهش تنوع زیستی به شمار می آید که می تواند به کاهش تولیدات کشاورزی منجر شود.

وی همچنین به بی ثباتی های سیاسی همچون جنگ ها و انقلاب ها اشاره کرده و آنها را عامل منفی بر تولید و توزیع غذا دانست.

او بیکاری و فقر را به عنوان سومین عامل تهدیدکننده مطرح نموده و بیان کرد: فقر و بیکاری می توانند منجر به محدودیت دسترسی افراد به غذا گردند. همچنان توزیع نامناسب منابع یکی دیگر از مشکلات است؛ چراکه حتی با وجود کفایت منابع غذایی، توزیع نابرابر آن ها می تواند تأمین غذا در نواحی مختلف را به چالش کشد.

دهناد از دیگر تهدیدها به افزایش جمعیت، آلودگی و شیوع بیماری ها، تغییر رفتارهای مصرف و بحران های اقتصادی اشاره کرد.

او یادآور شد که تغییرات اقلیمی تأثیرات جدی بر امنیت غذایی دارند و گفت: افزایش دما، کاهش بارش، سیلاب ها و طوفان ها موجب افت تولید محصولات کشاورزی، از میان رفتن منابع آبی و کاهش کیفیت خاک می شود که این عوامل همگی به کاهش دسترسی به غذا، افزایش قیمت ها و افزایش نرخ سوءتغذیه منجر خواهد شد.

دهناد تصریح کرد: گسترش آفات و بیماری های گیاهی و دامی ناشی از تغییرات آب و هوایی می تواند تهدیدی جدی برای تولیدات کشاورزی باشد. به منظور مقابله با این بحران ها، باید کشاورزی پایدار، مدیریت بهینه منابع آبی و توسعه بذرهای مقاوم به تغییرات اقلیمی مورد نظر قرار گیرد.

وی همچنین اظهار داشت: برای ساماندهی شرایط ناشی از کمبود منابع غذایی در آینده، لازم است که سیاست هایی از جمله افزایش بهره وری کشاورزی با فناوری های نوآورانه، کاهش ضایعات غذایی، تنوع بخشی به منابع غذایی و مدیریت پایدار منابع طبیعی مورد اجرا قرار گیرند.

او از اهمیت حمایت اقتصادی از کشاورزان، کنترل نوسانات قیمت غذا و تقویت همکاری های بین المللی به عنوان اقداماتی کلیدی نام برد که این تدابیر می توانند امنیت غذایی را حفظ کرده و از وقوع بحران ها در آینده جلوگیری نمایند.

دهناد تأکید کرد که برای اطمینان از کیفیت و سلامت مواد غذایی در زنجیره تأمین، بایستی استانداردهای بهداشتی و نظارتی به شکل دقیقی به کار گرفته شوند و افزود: کنترل کیفیت از مرحله تولید آغاز شده و می بایست با کاهش استفاده از سموم، بهبود شرایط کشاورزی و دامداری و ادامه آن با فرآوری، بسته بندی مناسب، حمل و نقل ایمن و نظارت های مداوم، پیش برود.

او همچنین اشاره کرد که بهره گیری از فناوری های نوین برای ردیابی و کنترل دما، کاهش آلودگی و جلوگیری از فساد مواد غذایی یک نیاز اساسی است و آموزش به تولیدکنندگان و مصرف کنندگان به همراه اجرای قوانین سختگیرانه می تواند تأثیر قابل توجهی در حفظ سلامت مواد غذایی داشته باشد.

دهناد به نقش مؤثر تکنولوژی های نوین در تأمین امنیت غذایی پرداخت و گفت: این فناوری ها در تأمین امنیت غذایی نقش بسزایی دارند. کشاورزی هوشمند با استفاده از هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و داده کاوی، به بهبود بهره وری و بهینه سازی مصرف منابع کمک می کند. همچنین، زیست فناوری و اصلاحات ژنتیکی می تواند موجب تولید بذرهای مقاوم به خشکسالی و آفات شود و فناوری های نوین آبیاری همچون آبیاری قطره ای و بازیافت آب، از هدررفت منابع جلوگیری می کند.

او خاطرنشان کرد که چالش های تأمین امنیت غذایی در کشورهای در حال توسعه فراتر از مشکلات متعارف مانند تغییرات اقلیمی و فقر است و گفت: یکی از موانع اساسی، وابستگی به واردات مواد غذایی پایه است که این امر کشورهای مذکور را در برابر نوسانات جهانی بازار و تحریم های اقتصادی آسیب پذیر می سازد. ضعف در زنجیره ارزش کشاورزی نیز به کشاورزان محلی اجازه نمی دهد تا به بازارهای بزرگتر دسترسی پیدا کنند و در عین حال، واسطه گری گسترده، قیمت ها را افزایش می دهد. همچنین، عدم ثبات در مالکیت زمین و فقدان قوانین حمایتی برای کشاورزان کوچک، سرمایه گذاری در تولید پایدار را مورد تهدید قرار می دهد.

دهناد تصریح کرد: برای آمادگی در برابر بحران های غذایی نظیر جنگ ها و بلایای طبیعی، ایجاد ذخایر استراتژیک مواد غذایی و تقویت زیرساخت های مقاوم در تولید و توزیع ضروری است.

او همچنین بر لزوم استفاده از فناوری های پیشرفته ای چون هوش مصنوعی و ماهواره ها برای نظارت و پیش بینی بحران ها تأکید کرده و گفت: ترویج کشاورزی مقاوم به بحران، نظیر کشت شهری و آبیاری هوشمند، و تقویت شبکه های اجتماعی محلی برای توزیع غذا در زمان بحران می تواند بسیار موثر باشد.

او اشاره کرد که رژیم های ناپایدار، همچون اتکای بیش از حد به مواد غذایی وارداتی یا محصولات پرمصرف منابع، فشار بیشتری بر تولیدات کشاورزی و منابع طبیعی وارد می آورد. این وضعیت می تواند نتایج منفی ای نظیر کاهش تنوع زیستی، فرسایش خاک و افت کیفیت آب را به همراه داشته باشد.

دهناد توضیح داد: مصرف بی رویه منابع طبیعی از جمله آب و زمین برای تولید غذا، درازمدت ظرفیت تولید را کاهش داده و موجب نوسانات قیمت ها می شود.

“`