میوه ای با خواص ضدسرطانی که اخیراً محبوبیت فراوانی یافته است

در ماه های اخیر، توجه به میوه ساپادیل یا سورسوپ به اوج خود رسیده است، زیرا این میوه بومی مکزیک و مناطق مرکزی و جنوبی آمریکا، خاصیت های ضد سرطان را در خود دارد.

علاقه مندی جدیدی به میوه ای سبز و گوشتی که چندان شناخته شده نیست و بومی آمریکای مرکزی و جنوبی می باشد، به وجود آمده است. این میوه مدت های زیادی است که در طب سنتی به عنوان راهی برای محافظت در برابر عفونت های باکتریایی و حتی پیشگیری و درمان انواع مختلف سرطان ها مورد استفاده قرار می گیرد. اما دقیقاً چه خصوصیات و موادی در این میوه وجود دارد که آن را از سایر میوه ها متمایز کرده است؟

درخت ساپادیل یا سورسوپ با نام علمی «Annona muricata»، یک درخت گل دار بومی مناطق مرکزی و جنوبی آمریکا به شمار می رود، اما اکنون در جزایر اقیانوس آرام، غرب آفریقا و جنوب شرق آسیا نیز به چشم می خورد.

این گیاه تحت نام های مختلفی شناخته می شود، اما گراویولا(graviola) به عنوان شناخته شده ترین نام آن، معمولاً به صورت مکمل مصرف می شود و پزشکان طب سنتی از میوه، پوست و برگ های آن به مدت صدها سال برای مواردی چون مدیریت دیابت و درمان عفونت ها و سرطان ها بهره برده اند.

با این حال، از سال گذشته، ناگهان علاقه مندی جدیدی به این گیاه و به ویژه میوه آن، به ویژه از سوی جامعه بهداشت غربی که در پی یافتن داروهای جایگزین با ریشه در درمان های سنتی هستند، ظاهر شده است.

علم هنوز در مورد مزایای این میوه دچار بحث و جدل است، ولی نقطه مشترک میان اکثر کارشناسان این است که نیاز به تحقیقات بیشتری در زمینه گیاه و میوه آن احساس می شود.

میوه ساپادیل را می توان هم به حالت رسیده و هم نارس مصرف کرد و برگ های درخت آن نیز می توانند به عنوان دمنوش و چای دم کشیده شوند.

در یک مقاله مروری که در سال 2015 در مجله بین المللی علوم مولکولی منتشر شده، به فعالیت های امیدبخش این گیاه همچون فعالیت های ضد سرطانی، ضد انگلی و حشره کشی آن اشاره شده است. تحقیقات بیشتر در زمینه عملکردهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی ترکیبات موثر و مکانیسم های زیربنایی این فعالیت ها برای توسعه محصولات دارویی و کشاورزی بسیار حیاتی است.

آنچه می دانیم این است که این میوه دارای ترکیبات زیست فعال از جمله استوژنین ها، آلکالوئیدها، فلاونوئیدها و ویتامین ها می باشد که به خاطر اثرات سیتوتوکسیک خود و توانایی شان در نابود کردن سلول های سرطانی بسیار مطرح هستند.

استوژنین ها نه تنها به ممانعت از رشد سلول های سرطانی کمک می کنند، بلکه در پیشگیری از بروز سرطان نیز موثر می باشند. یک استوژنین مهم با نام آنوناسین (annonacin) نیز به بیماری پارکینسون و سایر اختلالات عصبی مرتبط است.

تحقیقات در سال 2012 نشان داد که ترکیبات فعال زیستی اصلی شناسایی شده در گیاه سورسوپ به عنوان استوژنین های آنوناسین طبقه بندی می شوند که «کمپلکس میتوکندری 1» را که منجر به کاهش تولید ATP می شود، مسدود می کنند.

به طور کلی، تغییرات در این پارامترها باعث کاهش تومورزایی و متاستاز تومورهای لوزالمعده که به روش ارتوتوپی کشت شده بودند، گردیده که نشان دهنده ویژگی های امیدبخش این محصول طبیعی در برابر این بیماری مهلک است.

محققان بیان می کنند که یک فنجان سورسوپ 148 کالری، 7.42 گرم فیبر و 37.8 گرم کربوهیدرات به علاوه 30.5 گرم قند دارد، هرچند که دارای شاخص گلیسمی پایینی است. این میوه سرشار از ویتامین C، پتاسیم و منیزیم است و همچنین دارای خواص آنتی اکسیدانی است و طعم بسیار خوبی دارد که می توان آن را ترکیبی از توت فرنگی و موز توصیف کرد.

در حالی که ساپادیل مدتی است به عنوان یک درمان مکمل برای بیماران سرطانی مورد استفاده قرار می گیرد، استدلال علمی کافی برای نتیجه گیری بالینی در این زمینه وجود ندارد. یک مقاله مروری دیگر در سال 2024 نشان داد که تحقیقات موجود دلیل می کشد که ساپادیل مدت ها است که بخشی از طب سنتی بوده است.

محققان متذکر شده اند: این بررسی سیستماتیک ثابت کرده است که عصاره Annona muricata اثرات مثبتی بر سرطان نشان می دهد و از طریق اثر مهاری، آپوپتوز و کشتن ی سلول های سرطانی بدون آسیب رساندن به سلول های طبیعی، خاصیت سمّی دارد. افزون بر این، با فعال کردن مسیر ضد التهابی از طریق مسیر سنتز پروستاگلاندین، دارای ویژگی های ضد التهابی نیز می باشد.

ساپادیل با به تعویق انداختن مزایای بالقوه ضد میکروبی، آنتی اکسیدانی و ضد التهابی، همچنین به عنوان یک نوروتوکسین شناخته می شود و ممکن است به شرایط عصبی کمک کند. تا به امروز، پژوهشگران بر این باورند که این نتیجه ناشی از مصرف بیش از حد آن است.

دانشمندان در مطالعه ای که در سال 2022 در مجله Molecules منتشر شد، اعلام کردند: دوزهای بالای استوژنین ها ممکن است نوروتوکسیک بوده و موجب اختلالات عصبی شوند. به این نتیجه رسیده اند که برخی از آلکالوئیدهای موجود در آن بر سلول های عصبی تاثیرگذار هستند. اما یافته ها در مورد سمیت عصبی آنوناسین نشان می دهد که آسیب های عصبی ناشی از این ترکیبات به دلیل قرار گرفتن در معرض یا مصرف مداوم ایجاد می شود.

این نیاز به تحقیق بیشتر در مورد سمیت ساپادیل و انجام آزمایش های بالینی برای بررسی ترکیبات خالص به منظور شناسایی کامل فعالیت های ایمنی دارویی برای بیماری های مختلف احساس می شود.

اگرچه سورسوپ به عنوان یک پیشگیرنده یا درمان کننده سرطان مورد حمایت قرار می گیرد، اما هیچ مدرک علمی قوی تا به امروز برای تایید این ادعاها وجود ندارد. با این حال، این میوه همچنان می تواند به عنوان یک افزودنی سالم به سالاد یا در تهیه اسموتی مورد استفاده قرار گیرد.