تحلیل دیدگاه عباس آخوندی درباره پیام ترامپ به مقام معظم رهبری
عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی در دوره ریاست جمهوری روحانی، یادداشتی درباره نامه ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، به مقام معظم رهبری نوشته است.
چکیده ای از نکات مهم این یادداشت به شرح زیر ارائه می شود.
*هر ارتباطی به دو طرف نیاز دارد و سرنوشت این پیوند بستگی به برداشت ایران از پیام ترامپ دارد. در صورتیکه ایران این نامه را به عنوان نشانه ای از اشتیاق ایالات متحده برای رسیدن به توافقی جامع در مورد مسائل جاری تلقی کند، گزینه ها و فرصت های مثبتی در ادامه قابل بررسی خواهد بود.
*اخیراً گزارشی منتشر شد مبنی بر اینکه ترامپ در مصاحبه ای با فاکس نیوز به طور رسمی اعلام کرد که نامه ای خطاب به رهبری ایران نوشته است.
*این بار، رئیس جمهور ایالات متحده با افشای این نامه به شکل رسمی، به تمجید از ملت ایران پرداخته و عنوان “رژیم سخت” را برای جمهوری اسلامی به کار می برد و به صراحت خواستار مذاکره و حل مسائل میان دو کشور می شود. او همچنین به هیچ عنوان گزینه ی اقدام نظامی را نادیده نمی گیرد.
*با توجه به تجربیات او از گفت وگو با پوتین در مورد اوکراین و موفقیت های نسبی آناگرچه هنوز به نتایج نهایی نرسیده است می توان برداشت کرد که ۱ نباید به راحتی پیشنهاد او را رد کنیم. بلکه باید او را مورد آزمایش قرار دهیم و پس از آن تصمیم گیری کنیم. ممکن است دری به سوی ما باز شود. این نکته ای است که در آموزه های قرآنی نیز مورد تأکید قرار گرفته است. ۲ او تمایل دارد که به طور مستقیم و بدون واسطه با رهبران جهانی صحبت کند. این وضعیت می تواند هم چالش هایی ایجاد کند و هم فرصتی برای بهره برداری باشد. فرصت به این دلیل وجود دارد که بسیاری از واسطه ها در مذاکرات منافع خود را لحاظ می کنند. با این حال، مشکل این است که چابکی لازم برای برقرار کردن چنین ارتباطاتی معمولاً کم است.
*با توجه به نکات قبلی و ارزیابی اولیه رهبری ایران از عدم صداقت امریکایی ها در اظهاراتشان، به نظر می رسد که با وجود تغییرات دینامیک جدید جهانی، پیشنهاد مستقیم رئیس جمهور ایالات متحده و تجربه ترامپ/پوتین فرصتی مناسب برای آزمایش اراده جدید ایالات متحده را بیافریند و ایران نباید این موقعیت را حتی اگر به نتیجه نرسد، از دست بدهد.
*حالت اول ترامپ علاقه مند به مذاکره مستقیم و بدون هیچ گونه واسطه ای با رهبری ایران است. به نظر می رسد که او تمایلی به به اشتراک گذاری این ارتباط با پوتین ندارد. او نمی خواهد که پوتین از نفوذ ایران در مذاکراتش برای حل وفصل مسئله اوکراین استفاده کند. این موضوعی است که ایران باید در مورد آن تأمل کند و تصمیم بگیرد.
*حالت دوم با در نظر گرفتن عدم اعتماد ایران به ایالات متحده، ممکن است ایران بخواهد که یک شخص ثالث در فرآیند مذاکرات دخالت کند؛ ۱ به عنوان تسهیل کننده و ۲ به عنوان تضمین کننده صلح. در این صورت، نقش ترامپ و پوتین می تواند بسیار حائز اهمیت باشد. به نظر می رسد اگر ایران بر این امر تأکید کند، ترامپ به آسانی با این گزینه مخالفت نخواهد کرد.
*مذاکرات می تواند با موضوع فعال سازی قرارداد خرید ۸۰ فروند هواپیمای مسافربری از بوئینگ آغاز گردد. البته این موضوع فقط به عنوان نقطه شروع مذاکره مطرح می شود و باید برنامه ای جامع تر برای همکاری اقتصادی و سرمایه گذاری در تمام زمینه ها نیز در نظر گرفته شود. نکته مثبتی که در این پیشنهاد وجود دارد این است که ما به یک یادداشت تفاهم بسنده نمی کنیم، بلکه از یک قرارداد امضا شده صحبت می کنیم. به گفته من از زمان تصدی وزارت راه و شهرسازی، این قرارداد همچنان معتبر بوده و فقط به حالت تعلیق درآمده است. اکنون زمان آن فرا رسیده که از وضعیت انجماد خارج شود.
