شرایط اقلیمی ایران بهینه برای بهره‌برداری از انرژی‌های خورشیدی و بادی به منظور حل بحران ناترازی برق
در حالی که بحران ناترازی برق کشور در آستانه فصل تابستان شدت گرفته است، وزارت نیرو اعلام کرده که با گسترش نیروگاه‌های خورشیدی، بخشی از این کمبود برق جبران خواهد شد؛ تحقق این وعده مستلزم برنامه‌ریزی جامع، تسهیل فرآیند سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت‌های آفتابی موجود در کشور است.
با افزایش دما و نزدیک شدن به زمان اوج مصرف تابستانی، دوباره موضوع ناترازی برق و احتمال بروز خاموشی‌ها به بحثی داغ تبدیل شده است. در سال‌های اخیر، هشدارهای متعددی در خصوص افزایش مصرف، فرسودگی شبکه و کاهش ظرفیت تولید به گوش رسیده، اما به نظر می‌رسد که این چالش‌ها همچنان بی پاسخ باقی مانده‌اند.
در این راستا، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر نظیر برق خورشیدی به عنوان یکی از راه‌حل‌های کلیدی مطرح شده، اما روند کند اجرا و عدم وجود زیرساخت‌های لازم برای جذب سرمایه‌گذاران، مانع بزرگی برای بالفعل کردن این ظرفیت عظیم به شمار می‌رود. در عین حال، برخی نواحی کشور شرایط بی‌نظیری از نظر تابش خورشید برای راه‌اندازی این نوع نیروگاه‌ها دارند.
علاوه بر این، کمبود یک برنامه‌ریزی دقیق و آمایش صحیح در حوزه انرژی، به عنوان یکی از دلایل اصلی تکرار بحران‌های مقطعی در صنعت برق محسوب می‌شود؛ موضوعی که اکنون نه تنها در تحلیل‌های کارشناسی بلکه در اظهارات تعدادی از مسئولان و نمایندگان مجلس نیز مشاهده می‌شود.
در این زمینه، غلامرضا میرزائی – عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی، در گفتگو با ایسنا با بیان اینکه ریشه این ناترازی‌ها به گذشته باز می‌گردد ولی بروز آن مربوط به امروز است، گفت: مسئولان برای تولید و مصرف برق هیچ برنامه‌ای نداشتند و به همین دلیل اکنون با این مشکل مواجه شده‌ایم.
وی همچنین به چالش‌های صنعت برق و قطع برق در کشور اشاره کرد و افزود: اگرچه مصرف برق در حال حاضر افزایش یافته و عواملی چون رمز ارزها، کولرهای گازی غیر استاندارد و صنایع بزرگ در این افزایش نقش دارند، اما دلایل دیگری نیز در ناترازی برق دخیل هستند. همچنین خشکسالی‌ها و کاهش بارندگی نیز بر تولید برق اثر گذار بوده‌اند، با این حال مهم‌ترین نکته این است که مسئولان برای تولید و مصرف برق برنامه‌ریزی نداشته‌اند. در واقع، نبود آمایش صحیح برای درازمدت، به این وضعیت منجر شده است.
این عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس اسلامی تأکید کرد: ما از فرصت‌های موجود و توانمندی‌ها به درستی بهره‌برداری نکردیم. منابع مختلفی که می‌توانستند برای تأمین برق و نیازهای ما استفاده شوند، متأسفانه به صورت به موقع بهره‌برداری نشدند. در خصوص تصمیم دولت به کارگیری انرژی خورشیدی و تجدیدپذیر نیز باید اذعان کرد که برخی استان‌ها، نظیر چهارمحال و بختیاری، شرایط مناسبی را هم از نظر ارتفاع و هم از لحاظ تابش خورشید برای ایجاد پنل‌ها و نیروگاه‌های خورشیدی دارا هستند.
وی تصریح کرد: یکی از دلایل عدم استفاده از انرژی خورشیدی، نامشخص بودن فرآیند اخذ تسهیلات بانکی برای سرمایه‌گذاران یا عدم توجیه کافی سرمایه‌گذاران است. می‌توان کمبودهای برق را بر اساس وعده وزیر نیرو از نیروگاه‌های خورشیدی جبران کرد. در خصوص نیروگاه‌های آبی نیز برنامه‌ریزی دقیقی وجود ندارد. همچنین استفاده از نیروگاه‌های بادی نیز هنوز به جدیت در نظر گرفته نشده است.
این عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: اگر یک برنامه‌ریزی دقیق انجام دهیم، می‌توانیم بر این ناترازی فائق بیاییم وگرنه مشکلات افزایش خواهد یافت. این مشکلات از گذشته وجود داشته‌اند، اما اکنون نمود پیدا کرده‌اند. به نظر من، در گذشته توجه لازم به سرمایه‌گذاری و تأمین برق نشده است. ریشه این ناترازی‌ها به گذشته مربوط است، ولی ظهور آن امروز است.
در شرایطی که تقاضای برق هر سال به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد، عبور از بحران ناترازی تنها با مدیریت مصرف امکان‌پذیر نیست و گسترش ظرفیت‌های جدید تولید، به‌ویژه به‌وسیله انرژی‌های تجدیدپذیر، به یک ضرورت فوری بدل شده است. بهره‌برداری از ظرفیت‌های اقلیمی کشور در حوزه خورشیدی، رفع موانع پیش روی سرمایه‌گذاری و تدوین نقشه راه شفاف برای تولید و مصرف می‌تواند ایران را از تکرار سالانه بحران برق نجات دهد، مشروط بر اینکه اینبار، وعده‌ها به اقدام عملی منجر شوند.
