علت عدم مراجعه قاتل «الهه حسین‌نژاد» به مراکز سلامت روان چیست؟/ شیوع خشونت و همسرآزاری علیه زنان ۳۰ برابر آزار مردان است
معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور اظهارنظر کرد که همچنان در حال تجربه وضعیتی هستیم که آمار خشونت و آزار همسران علیه زنان ۳۰ برابر بیشتر از مردان است؛ و متأسفانه این آمار هنوز به‌صورت محرمانه نگهداری می‌شود.
، زهرا بهروزآذر در نشستی پیرامون همکاری‌های مشترک و امضای تفاهم‌نامه در زمینه حمایت از زنان و خانواده، تصریح کرد: ما در قانون اساسی دو اصل پیشرفته را داریم که مسئولیت اجرای آنها بر عهده ماست. اصل ۱۰ قانون اساسی خانواده را به عنوان بنیادی‌ترین نهاد اجتماعی معرفی کرده و تأکید کرده که تمامی برنامه‌ریزی‌ها باید به نحوی به تسهیل تشکیل خانواده کمک کند و تمام تدابیر و قوانین كشور باید پیرامون این موضوع شکل بگیرد. اصل ۲۱ نیز با تمرکز خاص بر مسائل زنان، به‌اندازه‌گیری نیازمندی‌های زنان سرپرست خانوار می‌پردازد که متأسفانه باوجود گذشت ۴۶ سال از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، هنوز در این زمینه نیاز به کار و پیشرفت داریم.
معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور با اشاره به مواجهه با چهار چالش جهانی نظیر جمعیت، مهاجرت و شهرنشینی، تغییرات اقلیمی و فناوری‌های نوین، بیان کرد: تغییرات فناوری در سرتاسر جهان به‌عنوان یک معضل به شمار می‌آید، چرا که در کنار کمک به بهبود کیفیت زندگی، موجب افزایش فاصله بین اعضای خانواده‌ها نیز شده است. در برخی کشورها، این تغییرات حتی بر روی زبان مادری تأثیر گذاشته است و یکی از نگرانی‌های عمده این است که پیشرفت فناوری‌های نوین منجر به فراموشی زبان مادری توسط کودکان ما شود. البته آثار منفی این روند هنوز در ایران به وضوح مشاهده نمی‌شود، اما ابعاد دیگر آن، نظیر گسترش هوش مصنوعی، موضوعاتی جدی هستند.
بهروزآذر ادامه داد: در واقع، تا به امروز از نسل زد صحبت می‌کردیم و قرار بر این است که نسل آلفا بلافاصله پس از تولد به اینترنت دسترسی پیدا کرده و به سادگی به پاسخ هر پرسشی دست یابند. در این شرایط، نقش معلم و والدین در فرایند پرسشگری دستخوش تغییراتی گردیده و دیگر ما منبع اصلی اطلاعات فرزندان نیستیم. آنها می‌توانند به‌راحتی سوالاتشان را طرح کرده و به اطلاعات دقیقتری دست یابند. اما نسل بتا، با موضوعی پیچیده‌تر روبروست، زیرا پاسخ تمام سؤالات آنها به‌سادگی از طریق هوش مصنوعی فراهم می‌شود و این پدیده، هر چند دارای جنبه‌های مثبت است، به خودی خود نگرانی‌هایی را به همراه دارد که باید به آن توجه داشت.
بهروزآذر تأکید کرد: هرچند که فرزندان با انواع ابزارهای پیشرفته علمی آشنا می‌شوند، همچنان ارزش‌هایی نظیر محبت، وفاداری و تعهد در ارتباطات خانوادگی وجود دارد که نه تنها در هیچ نوع هوش مصنوعی یافت نمی‌شود، بلکه ادامه آموزش این مفاهیم به فرزندان منحصراً بر عهده خانواده‌ها است. والدین باید نسبت به این ارث‌ها و آنچه از نسل‌های قبلی به آنها رسیده است، آگاه باشند و نباید این موارد را بدیهی بدانند. این‌ها دارایی‌های ارزشمندی هستند که نیاز به تعریف و برجسته‌سازی دارند تا بتوانند در شرایط کنونی حفظ، تقویت و به نسل‌های آینده منتقل شوند.
معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور در ادامه بر اهمیت مهارت‌های گفت‌وگو تأکید کرد و تصریح کرد: این مهارت باید از محیط مدرسه آغاز شود. به منظور دستیابی به خانواده‌ای پایدار، باید آموزش مهارت‌های مؤثری مانند گفت‌وگوی سازنده و درک یکدیگر را در اختیار افراد قرار دهیم و به افزایش تاب‌آوری و صبوری در آنها کمک کنیم. هیچ نهاد دیگری به اندازه سازمان بهزیستی توانایی و تأثیرگذاری برای آموزش این مهارت‌ها را ندارد.
بهروزآذر در ادامه به اهمیت فرزندپروری اشاره نمود و خاطرنشان کرد: نیاز به تحولات جدید در نظام خانواده به‌ویژه در زمینه فرزندپروری به وضوح حس می‌شود. ساختار خانواده ما دیگر مانند گذشته نیست؛ در گذشته اعضای خانواده بیشتر در کنار هم بودند و زوج‌های جوان به آسانی می‌توانستند از حمایت‌های خانواده استفاده کنند و در مدیریت منزل بین خود هم‌افزایی کنند، اما این موضوع اکنون تغییر یافته است.
معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور یادآور شد: به طرز مشابهی نیاز والدین به ایجاد مهدکودک‌ها و فضاهای مناسب برای نگهداری کودک در عین پذیرش مسئولیت‌های خود افزایش یافته است. باید به والدین بیاموزیم که چگونه با فرزندان خود که تحت تأثیر فناوری‌های هوش مصنوعی رشد می‌کنند، ارتباط برقرار کنند و سازمان بهزیستی می‌تواند به پر کردن این خلا کمک کند.
وی در ادامه به مسئله خشونت‌ها و آزار در جامعه اشاره نمود و با ابراز تأسف اضافه کرد: هنوز در وضعیت تلخی قرار داریم که آمار خشونت و همسرآزاری بین زنان ۳۰ برابر بیشتر از مردان است. واقعاً متاسفم که این اطلاعات هنوز به‌صورت محرمانه حفظ می‌شود.
پنهان‌سازی این داده‌ها باعث گردیده که وقتی در مجلس در مورد لایحه خشونت علیه زنان بحث می‌کنیم، به ما بگویند: «از کجا خشونت وجود دارد؟ آیا واقعاً شاهد چنین مسائلی هستیم؟ در صورت وجود، آیا برابر است؟» اما واقعیت نشان می‌دهد که وضعیت برابر نیست و آمار به وضوح حاکی از این موضوع است.
وی به مسئولان سازمان بهزیستی خطاب کرد و گفت: هیچ‌کس به اندازه شما نمی‌تواند این واقعیت‌ها را در جامعه به‌طور شفاف مطرح کرده و درباره آن به پیشگیری کمک کند. آگاه‌سازی از وضعیت موجود، نخستین گام در پیشگیری است. این موضوع فقط مختص مناطق محروم یا اقوام خاص نیست. متأسفانه علی‌رغم زندگی در شهرها و فضاهای مدرن و حتی در میان جامعه تحصیل‌کرده، شاهد انواع خشونت‌ها خانگی و حقوق زنان هستیم، در حالی که در روستاها، این معضلات به دلیل آموخته‌ها و باورهایی که در آنجا وجود دارد، کمتر مشاهده می‌شود. به عبارتی، در روستاها، احترام بیشتری به زنان گذاشته می‌شود و حقوق و وظایف به‌درستی شناخته می‌شود؛ اما در شهرها، بسیاری از این بخش‌ها نادیده گرفته شده است.
معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور از رئیس سازمان بهزیستی درخواست کرد تا از دسترسی اندیشمندان و فعالان حوزه جامعه‌شناسی و حقوق به این داده‌ها اطمینان حاصل کنند و وضعیت خشونت‌ها را به‌طور شفاف اطلاع‌رسانی کنند.
معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور معتقد است که مقوله کودک‌آزاری و همسرآزاری موضوعاتی نیستند که با پیشینه دینی یا تمدنی ما سازگار باشند.
وی همچنین بیان کرد: ضروری است که به شهروندان اطلاعات دقیقتری ارائه و آنها را آگاه کنیم؛ زیرا بسیاری از افرادی که به انواع خشونت‌ها دست می‌زنند، خودشان نیز متوجه رفتارهای خشونت‌آمیزشان نیستند.
بهروزآذر با استناد به یکی از پژوهش‌های انجام شده در خصوص خشونت علیه زنان افزود: یکی از موارد جدی، خشونت‌های کلامی و مزاحمت‌های لفظی است. از نظر تمامی زنان، این شکل از آزار یک نوع خشونت محسوب شده، در حالی که مردان این رفتار را به‌عنوان ابزاری برای شوخی تلقی می‌کنند. باید به آن فرد بیاموزیم که حرکاتش آزاردهنده است و این موضوع به ظاهر فرد مبتلا ارتباطی ندارد، زیرا هر زنی که از چهارراه عبور می‌کند، مستحق این‌گونه توهین‌ها نیست، حتی اگر زنی با کودک در آغوش باشد، به خود اجازه توهین به او را می‌دهد و گمان می‌کند این رفتار خنده‌دار است.
وی همچنین تأکید نمود که خشونت به شکل یک چرخه است که یک نقطه آغاز دارد و در نهایت به یک نتیجه منفی ختم می‌شود. چنانچه کودکان از سنین پایین یاد بگیرند که به آسانی اظهارنظر کنند و احترام به نظرات دیگران را بیاموزند و حقوق انتخابشان را به رسمیت بشناسند، امیدواریم در دوران بزرگسالی کمتر گرفتار چرخه‌های خشونت‌آمیز شوند.
پیش از این، شکایت‌های متعددی علیه قاتل الهه حسین‌نژاد ثبت شده بود؛ به راستی چرا او را وارد چرخه سلامت روان نکردیم؟
معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور در ادامه به قتل اخیر الهه حسین‌نژاد اشاره کرد و گفت: در واقعه اخیر که به شدت همگی ما را تحت تأثیر قرار داد، مصاحبه‌ای از همسر این خانم مشاهده کردم که بیان می‌کرد این مرد مرتکب آزار همسر و ضرب‌وشتم شده و شکایت‌های متعددی نیز علیه او وجود دارد. این حقیقت نشان می‌دهد که ما درهرمرحله‌ای از مسیر دچار خطا شده‌ایم. چرا زمانی که این خشونت اعلام شد، پرونده او را به حوزه مددکاری ندادیم؟ چرا به او کمک نکردیم تا در چرخه سلامت روان قرار گیرد؟ چرا در موردش مشاوره ویژه‌ای انجام ندادیم؟ این خشم در او به تدریج افزایش یافته و به فاجعه‌ای ختم شده است. این‌ها مسائلی هستند که باید به شناخت بهتر اورژانس اجتماعی بپردازیم و پرونده‌ها را با دقت بررسی کنیم. در این قضیه، جنسیت اهمیتی ندارد؛ آنچه اهمیت دارد این است که وقتی نشانه‌ای بروز می‌کند، آن را جدی بگیریم و فرایند درمان را آغاز کنیم و اطمینان حاصل کنیم که به نتیجه مطلوبی می‌رسد.
وی ادامه داد: اگر کسی قرار است در موقعیت‌هایی قرار گیرد که به‌طور مستقیم در مقام پزشک، پرستار، راننده و … خدماتی به شهروندان ارائه دهد، باید گواهی سلامت روان را حتماً به‌گونه‌ای در موارد مربوطه وارد کنیم تا این آسیب‌ها کمتر به جامعه منتقل شود و امکان دارد به سادگی در این مورد به بحث‌های کلان پرداخته و تبدیل به استراتژی‌ها و رویه‌های ابتدایی شود.
بهروزآذر همچنین در رابطه با مادران دارای فرزندان مبتلا به اوتیسم گفت: موضوع اوتیسم در حال گسترش است و نگهداری از فرزندان با طیف شدید، فشار زیادی بر روی مادران می‌آورد و والدین این کودکان نیازمند زمان کافی برای نگهداری از آنها هستند. بنابراین نیاز است مراکز نگهداری ویژه‌ای برای این قشر راه‌اندازی شود و درخواست داریم که به‌طور ویژه به این موضوع توجه شود. معاونت امور زنان و خانواده نیز در این زمینه همگام با شما خواهد بود.
