اسپوندیلیت آنکیلوزان چیست؟
آیا تا به حال نام بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان به گوش‌تان خورده است؟ اسپوندیلیت آنکیلوزان یکی از انواع آرتریت است. آرتریت مجموعه‌ای از بیماری‌های مفصلی و استخوانی بوده که باعث تورم و التهاب مفاصل می‌شود. بسته به نوع آرتریت و محل درگیر شدن مفاصل فرد ممکن است درد، ناتوانی حرکتی، تورم و سفتی مفاصل را تجربه کند. اسپوندیلیت آنکیلوزان در دنیای پزشکی با نام روماتیسم ستون فقرات هم شناخته می‌شود. در این مطلب ما قصد داریم بیشتر در مورد این بیماری، علائم آن و همچنین راه‌کارهای درمانی آن صحبت کنیم. همراه ما باشید.
اسپوندیلیت آنکیلوزان یا روماتیسم ستون فقرات چیست؟
وقتی صحبت از آرتریت می‌شود منظورمان دسته‌ای از بیماری‌های مفصلی و استخوانی بوده که اغلب منجر به تورم و التهاب یک یا چند مفصل می‌شوند. تا به امروز بیش از 100 نوع آرتریت در دنیای پزشکی شناخته شده‌اند که هر کدام بخش‌های مشخصی از بدن انسان را درگیر کرده و بسته به آن علائم هم متفاوت هستند. در این میان بیماری به اسم اسپوندیلیت آنکیلوزان(Ankylosing Spondylitis) داریم، بیماری که به روماتیسم ستون فقرات شهرت دارد و به اختصار به آن AS هم گفته می‌شود.
این بیماری منجر به التهاب شدید ستون فقرات شده که درد و علائم مزمن و طولانی مدتی برای فرد به همراه دارد. اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم می‌توان این طور گفت که بیماری AS باعث ملتهب شدن مفاصل ساکروایلیاک واقع بین پایه ستون فقرات و لگن می‌شود. این التهاب در گذر زمان بین مهره‌ها و استخوان‌هایی که ستون فقرات را شکل داده‌اند گسترش پیدا می‌کند.
علت بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان چیست؟
بروز بیماری AS هنوز علت دقیق و واحدی ندارد. البته که فاکتورهای زیادی در ظاهر شدن این بیماری نقش دارند. تحقیقات ثابت کرده‌اند که حدود 95% از افرادی که به AS مبتلا هستند دارای ژنی با نام HLA-B27 هستند. این ژن تغییر یافته یا جهش بافته منجر به تولید پروتئینی با نام HLA-B27 شده که خطر بیماری را افزایش می‌دهد. البته که در 80% مواقع صرفا کودکانی که این ژن را از والدین خود به ارث برده‌اند به AS مبتلا نمی‌شوند. بلکه وجود این ژن بهانه‌ای برای بروز بیماری است. در کنار داشتن این ژن عوامل دیگری از جمله بیماری کرون، کولیت زخمی و پسوریازیس هم احتمال ابتلا به AS را افزایش می‌دهند.
دقت کنید که همه ممکن است درگیر این بیماری شوند، البته که مردان بیشتر از زنان در معرض خطر این بیماری قرار دارند. به علاوه اینکه علائم و نشانه‌های بیماری اغلب اوقات در بازه سنی 17 تا 45 سال ظاهر می‌شوند. همان طور که گفتیم این بیماری به دلیل یک پیوند ژنتیکی ایجاد شده و در خانواده‌هایی که سابقه این بیماری را دارند بسیار رایج است.
علائم بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان کدام‌اند؟
همان طور که گفتیم علائم این بیماری اغلب اوقات در سنین 17 تا 45 سالگی ظاهر می‌شوند. البته که شرایط همیشه هم به این شکل نیست. بلکه برخی ممکن است در سنین پایین‌تر و برخی هم در سنین بالاتر متوجه علائم بیماری شوند. به علاوه اینکه نشانه‌های این بیماری در تمامی افراد یکسان نیست. برخی ممکن است درد خفیفی داشته باشند در حالی برخی ممکن است درد بیشتری را تجربه کنند. پس علائم در هر فرد با توجه به شدت پیشرفت بیماری، وضعیت بیمار، سوابق بیماری و… کاملا متفاوت هستند. به طور کلی از رایج‌ترین علائم این بیماری می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- اسهال
- درد شکمی
- درد مفاصل
- خستگی مزمن
- بثورات پوستی
- درد و سفتی کمر
- درد در ناحیه لگن
- دشواری در تنفس
- درد در ناحیه گردن
- از دست دادن اشتها
- مشکلات متعدد بینایی
- کاهش وزن ناگهانی و بی دلیل
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
سوالی که برای بسیاری از افراد پیش می‌آید این است که چه زمانی باید به متخصص روماتولوژی مراجعه کنند؟
شما باید زمانی به پزشک مراجعه کنید که درد قابل مدیریت نباشد. به علاوه اینکه در ساعات مشخصی از روز و شب درد بیشتری دارید، به عنوان مثال زمانی که از خواب بیدار می‌شوید یا درست زمانی که به تخت خواب می‌روید. علاوه بر اینکه باید به درد دقت کنید، در صورتی که اخیرا شاهد علائم زیر بوده‌اید پیشنهاد می‌کنیم که حتما با یک متخصص در این زمینه مشورت کنید:
- مشکلات بینایی
- درد قفسه سینه
- مشکلات رایج تنفسی
- کاهش وزن ناخواسته
- درد مفاصل، بخصوص درد کمر
- مشکلات متعدد در راه رفتن، پریدن، نشستن و برخاستن
- و…
اسپوندیلیت آنکیلوزان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
هیچ آزمایش و روش واحدی برای تشخیص بیماری AS وجود ندارد. با این حال پزشک سعی می‌کند علاوه بر علائم با توجه به سوابق بیماری‌هایی که داشته‌اید و همچنین سابقه بیماری‌های خانوادگی عارضه را تشخیص دهد. از طرفی در کنار تمامی این موارد از معاینه فیزیکی هم کمک گرفته می‌شود. علاوه بر این‌ها در صورت نیاز آزمایش خون و تصویربرداری با اشعه ایکس هم تجویز می‌شود.
- آزمایش خون: هدف از آزمایش خون شناسایی ژن HLA-B27 است. در صورتی که فرد دارای این ژن باشد دلیل ابتلا به بیماری مشخص خواهد شد.
- تصویربرداری اشعه ایکس: تصویربرداری اشعه ایکس مانند ایکس ری و MRI کمک کرده تا بخش‌های مختلف ستون فقرات و محل التهاب شناسایی شوند.
تشخیص درست بیماری اهمیت بسیار زیادی دارد. به این خاطر که با تشخیص درست می‌توان از راه‌کارها و متدهای درمانی بجا و مناسب کمک گرفت.
راه‌کارهای درمان بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان
همان طور که گفتیم این بیماری یک عارضه بلند مدت بوده و درمان مشخصی هم ندارد. هدف از متدهای درمانی تنها کم کردن عوارض، آسیب، درد و همچنین جلوگیری از پیشرفت آن است. در ادامه برخی از روش‌های درمانی را بررسی می‌کنیم:
- تمرینات ورزشی: برخی تمرینات ورزشی و فیزیوتراپی روند پیشرفت بیماری را کندتر می‌کنند. جالب این است که با وجود اینکه این بیماری درد زیادی برای فرد به همراه دارد، اما برخی گزارش داده‌اند که در حین فعالیت درد کمتری دارند و به محض عدم فعالیت درد آن‌ها بیشتر می‌شود. برای انجام حرکات ورزشی درست بهتر است که با یک متخصص در این زمینه مشورت کنید.
- دارو درمانی: هدف از دارو درمانی تسکین درد و همچنین کاهش میزان التهاب مفصلی است. اغلب اوقات از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی و مهارکننده اینترلوکین استفاده می‌شود. البته که نوع دارو به شرایط بیمار و شدت بیماری بستگی دارد.
- جراحی: جراحی آخرین گزینه درمانی روی میز است. فراموش نکنید که صرفا تمامی افراد درگیر این بیماری به جراحی نیاز ندارند. بلکه تنها زمانی که بیماری پیشرفته باشد و مفصل هیپ آسیب جدی دیده باشد پزشک برای درمان به سراغ جراحی می‌رود.
عوارض اسپوندیلیت آنکیلوزان
روماتیسم ستون فقرات یا همان AS بخش‌های مختلفی از بدن را درگیر می‌کند. در نتیجه در صورت عدم پیگیری برای جلوگیری از پیشرفت بیماری بخش‌های دیگری از بدن مانند هیپ، لگن، زانو و حتی دنده‌ها هم ممکن است درگیر شوند. برخی از رایج‌ترین عوارض این بیماری عبارت هستند از:
- التهاب فک
- پوکی استخوان
- بیماری‌های قلبی
- خمیدگی ستون فقرات
- حساسیت شدید چشم‌ها به نور
- سندرم کودا اکوینا یا سندرم دم اسبی
سخن پایانی
در این مطلب دیدید که اسپوندیلیت آنکیلوزان چیست و چه علائمی دارد. همان طور که دیدید این بیماری با اینکه مختص ستون فقرات بوده اما در گذر زمان بخش‌های مختلفی از بدن را درگیر می‌کند. پیشنهاد ما به شما این است که در صورت مشاهده علائم ابتدایی سریعا به پزشک مراجعه کنید. اگر به دنبال متخصص هستید سری به سایت درمانکده بزنید. درمانکده دارای لیست کاملی از پزشکان متخصص است، از دکتر زنان و زایمان گرفته تا متخصص روماتولوژی . همچنین درمانکده دارای یک مجله پزشکی بروز بوده که دارای جدیدترین مطالب در زمینه‌های مختلف است. از روش درمان نقرس تا مطالب تغذیه و تناسب اندام، هر چیزی که در دنیای پزشکی به دنبال هستید در درمانکده یکجا گرد هم آمده‌اند.
