آیا احساس بی‌حسی در دستانتان هنگام تایپ کردن دارید؟ هشدار سندرم تونل کارپال را نادیده نگیرید!
این مقاله به بررسی تأثیر نادرست استفاده از ماوس در بروز سندرم تونل کارپال پرداخته و همچنین راهکارهای ساده و مؤثری از نظر یک پزشک متخصص برای جلوگیری از آسیب‌های دائمی عصبی را ارائه می‌دهد.
از گزارشات انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ فرض کنید در میانه یک روز کاری، در حال تایپ و کار با صفحات گسترده هستید که ناگهان احساس گزگز یا ضعف در انگشتان خود می‌کنید. امکان دارد در مچ دچار درد شوید یا شستتان بی‌حس گردد. این علائم اغلب به عنوان «کار بیش از حد با کامپیوتر» تلقی می‌شوند، اما در واقع می‌توانند نشانه‌ای از بروز سندرم تونل کارپال (CTS) باشند؛ یک شرایط دردناک که به‌واسطه فشاری که بر عصب میانی در مچ وارد می‌شود، نمایان می‌گردد و عموماً به عادات نادرست در هنگام کار مرتبط است.
دکتر آنوج کومار کادیان، جراح ارتوپدی، به این نکته اشاره می‌کند:
«تنش‌های مکرر ناشی از عدم رعایت وضعیت صحیح ماوس یا صفحه‌کلید یکی از عوامل کلیدی در بروز سندرم تونل کارپال به شمار می‌آید. در صورت نادیده گرفتن این علائم، ممکن است به عصب شما آسیبی غیرقابل جبران وارد شود.»
چگونه استفاده نادرست از ماوس می‌تواند منجر به CTS شود؟
دکتر کادیان برخی رفتارهای رایج و نادرست که فشار مضاعفی به مچ وارد می‌کنند، چنین معرفی می‌کند:
• خم شدن مچ حین کلیک به سمت بالا یا پایین
• عدم پشتیبانی آرنج، که نتیجه‌اش آویزان ماندن بازو می‌شود
• اعمال فشار بیش از حد هنگامی که بر روی ماوس کلیک می‌کنید یا آن را محکم در دست می‌گیرید
• نداشتن زمان استراحت بین تایپ یا کارهای طولانی
وی بیان می‌کند:
«مچ دست باید در حالتی صاف باشد، بدون خمیدگی. حتی تغییرات جزئی می‌توانند مانع بروز مشکلات جدی‌تر شوند.»
نشانه‌های اولیه سندرم تونل کارپال
چنانچه هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید، بهتر است آن را جدی بگیرید:
• احساس گزگز یا بی‌حسی در انگشتان، به‌ویژه در ساعات شب
• ضعف در توانایی نگه‌داشتن اشیاء (مانند افتادن اشیاء از دست)
• درد سوزشی که از ناحیه مچ به سمت ساعد انتشار می‌یابد
• احساس تورم در انگشتان، حتی در صورت عدم وجود تورم واقعی
دکتر کادیان هشدار می‌دهد:
«اگر بی‌حسی به طور روزانه تکرار شود، حتماً باید به پزشک مراجعه کرد.»
راهکارهای ساده برای پیشگیری
برخی توصیه‌های دکتر کادیان برای محافظت از مچ دست شامل موارد زیر است:
• تنظیم ارتفاع ماوس: ماوس را هم‌سطح با آرنج قرار دهید و مچ را در حالت صاف نگه دارید
• استفاده از تکیه‌گاه آرنج برای کاهش فشار بر روی شانه و مچ دست
• انجام حرکات کششی هر ۳۰ دقیقه (مانند باز و بسته کردن مشت‌ها به مدت ۱۰ بار، و کشش ملایم انگشتان به عقب به مدت ۱۰ ثانیه)
• استفاده از ماوس ارگونومیک با دکمه‌های سبک‌تر و نگرانی کمتر در مورد فشار هنگام کلیک
یافته‌های علمی چه می‌گویند؟
مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۳ در Journal of Occupational Health منتشر شد، این اطلاعات را نمایان کرد:
• ۴۰ درصد از کارمندان در ادارات با درد مچ دست ناشی از وضعیت بد ماوس مواجه هستند
• ۲۵ درصد از آن‌ها در عرض شش ماه نشانه‌های ابتدایی CTS را تجربه کرده‌اند
• افرادی که از تکیه‌گاه آرنج استفاده کرده و نیز استراحت داشته‌اند، ۶۵ درصد کمتر در معرض بروز CTS بودند
درمان سندرم تونل کارپال
• برای مراحل ابتدایی: استفاده از آتل مچ در شب و قرار دادن یخ برای کاهش ورم
• برای مراحل میانی: انجام فیزیوتراپی جهت تقویت عضلات مچ
• در بعضی موارد: تزریق کورتون به منظور کاهش التهاب
• در مراحل شدید یا مزمن: نیاز به جراحی برای کم کردن فشار روی عصب
دکتر کادیان بیان می‌کند:
«۹۰ درصد بیماران می‌توانند بدون نیاز به جراحی بهبودی پیدا کنند، اگر زودتر اقدام کنند.»
جمع‌بندی
احساس گزگز یا بی‌حسی در انگشتان شما صرفاً نشانه‌ای از خستگی نیست؛ بدن شما در حال ارسال پیام هشدار است. سندرم تونل کارپال به آرامی آغاز می‌شود، اما با انجام چند تغییر ساده در شیوه کار با ماوس و کیبورد می‌توان از آن جلوگیری کرد.
سلامت دستان خود را در دست بگیرید، پیش از آنکه بی‌حسی موقت به آسیب دائمی تبدیل شود.
