سکته قلبی پیش از موعد

 از جمله تلخ‌ترین تجربیات زندگی می‌توان به از دست دادن ناگهانی یکی از دوستان یا اعضای جوان خانواده اشاره کرد که بر اثر سکته قلبی و بدون هیچ سابقه‌ای از مشکلات قلبی رخ می‌دهد. به‌طور معمول، انتظار می‌رود سکته و حمله قلبی در افرادی میانسال و سالخوردگان که از مشکلات عروقی رنج می‌برند، بروز کند. اما سکته قلبی در جوانان به علت احتمال بالای مرگ ناگهانی ناشی از انسداد عروق و رگ‌های قلبی، بسیار بیشتر دردسرساز است.

براساس یافته‌های پژوهش‌ها، حدود ۷۰ درصد سکته‌های قلبی در افرادی به وقوع می‌پیوندد که نسبت به سلامت خود بی‌توجه هستند؛ به این معنا که فراموش کرده‌اند که پیشگیری از اضافه وزن، کنترل فشار خون، قند و چربی خون از الزامات جلوگیری از مشکلات و عوارض قلبی و عروقی به شمار می‌رود. همچنین، باید به این نکته توجه شود که در جوانان، عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی در بروز بیماری و احتمال سکته قلبی تأثیر بیشتری دارند.

دکتر محراب مرزبان، فوق‌تخصص جراحی قلب و عروق، درباره ناهنجاری‌های مادرزادی عروق کرونر، از عوامل مؤثر در بروز سکته قلبی زودرس در جوانان و ورزشکاران نام می‌برد. به عبارتی دیگر، در میان جوانان، عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی می‌توانند تأثیر بیشتری بر بروز این بیماری داشته باشند. ولی عامل اصلی بروز بیماری، گسترش عوامل خطر بیماری‌های قلب و عروق در جوانان است.

افزایش ریسک سکته قلبی

هر چه تعداد عوامل پرخطر در جامعه افزایش یابد، به تبع آن خطر بروز سکته قلبی نیز افزایش می‌یابد.

این پزشک در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد: متأسفانه افزایش مصرف سیگار و مواد مخدر صنعتی به عنوان یکی از عوامل خطر سکته قلبی در میان جوانان در حال افزایش است. کم‌تحرکی، چاقی، مصرف زیاد نمک، کربوهیدرات و چربی‌های اشباع، ابتلا به فشار خون و دیابت، استرس‌های پراکنده در زندگی شهری و آلودگی‌های محیطی از جمله هوا و صوت، همگی به عنوان عوامل تشدیدکننده این بیماری شناخته می‌شوند.

عضو هیات مدیره انجمن جراحان قلب ایران بیان می‌کند: بیماری‌های قلبی و عروقی در حال حاضر به عنوان شایع‌ترین علت مرگ و میر در ایران شناخته می‌شود. البته این مشکل در سایر کشورها نیز وجود دارد. آنچه نگران‌کننده است، کاهش سن ابتلا به این بیماری در سال‌های اخیر در کشور ماست، به‌طوری که برآوردها نشان می‌دهد سن ابتلا به سکته قلبی در ایران تقریباً ۱۰ سال نسبت به جوامع پیشرفته غربی پایین‌تر است. علاوه بر این، سن بروز سکته قلبی در آقایان نیز کمتر از خانم‌هاست.

جوان‌ها باید از قلب خود محافظت کنند

بدون شک افرادی که زمینه ابتلا به بیماری‌های قلبی ـ عروقی در خانواده‌شان وجود دارد باید از سنین جوانی برای انجام آزمایش و بررسی‌های سالانه اقدام نمایند. اما یک اصل بنیادین برای پیشگیری از سکته قلبی زودرس وجود دارد که شامل تشخیص به موقع عوامل خطر و اصلاح سبک زندگی است.

این متخصص قلب و عروق اشاره می‌کند: افرادی که از نظر ژنتیکی در معرض ابتلا به بیماری قلبی هستند، باید پیش از رسیدن به سن ۴۰ سالگی، عواملی مانند دیابت و فشار خون را تحت نظر داشته باشند، به مدیریت وزن خود بپردازند و از مصرف دخانیات پرهیز کنند.

غیر از این، رعایت رژیم غذایی سالم، انجام ورزش منظم و مدیریت سطح چربی خون در پیشگیری از این بیماری بسیار مؤثر خواهد بود. به‌طور کلی، مهم‌ترین عامل برای جلوگیری از سکته قلبی، برخورداری از آگاهی و دانش کافی در زمینه این بیماری برای افرادی است که در معرض خطر هستند.

علاوه بر این، یک مطالعه جدید که توسط محققان دانشگاه هاروارد انجام شده نشان می‌دهد که بروز عصبانیت‌های مفرط و رفتارهای تندخویی نیز می‌تواند منجر به حمله قلبی شود. به بیان دیگر، بروز طغیان‌های عصبی خطر حمله قلبی را تا ۹ برابر افزایش می‌دهد و این احتمال تا دو ساعت پس از وقوع حمله نیز باقی می‌ماند. به همین دلیل، در کنار رعایت تغذیه سالم، کنترل سطح چربی، فشار خون و قند خون، داشتن فعالیت روزانه و دوری از سیگار و اضطراب نیز از ملزومات پیشگیری از سکته‌های قلبی محسوب می‌شود.

نشانه‌های خطر که نباید نادیده بگیرید

به گفته دکتر مرزبان، نشانه‌های خطر در افرادی که مستعد ابتلا به بیماری‌های قلبی هستند، متنوع است. هر چند در بسیاری از موارد، علائم هشداردهنده‌ای وجود ندارد، اما درد در ناحیه قفسه سینه یا دست چپ، تنگی نفس، عرق‌ریزی زیاد، تپش قلب و برخی علائم دیابت مانند تشنگی زیاد و کاهش وزن بی‌دلیل می‌توانند به‌عنوان هشدارهای خطر در نظر گرفته شوند.

وی تأکید می‌کند: معمولاً سکته‌های قلبی در جوانان می‌تواند خطرناک‌تر از سکته‌های عادی قلبی باشد، چرا که وسعت نواحی آسیب‌دیده در آن‌ها بیشتر است. افزون بر این، خونرسانی به قلب در جوانان از طریق شبکه عروقی عریض و عروق جانبی به درستی انجام نمی‌شود و در صورتی که رگ قلب به‌طور ناگهانی مسدود شود، امکان وقوع سکته قلبی گسترده وجود دارد که در بیش از یک‌سوم موارد ممکن است منجر به مرگ شود. در مقایسه، در افراد مسن به دلیل تشکیل شبکه عروقی، خونرسانی به ناحیه آسیب‌دیده بهتر انجام می‌شود و شانس نجات فرد بیشتر است.