عفونت‌های دهانی که نواحی سر و گردن را تحت تاثیر قرار می‌دهند
عفونت دندان یا آبسه به مجموعه‌ای از چرک اطلاق می‌شود که در نزدیکی ریشه دندان یا لثه شکل می‌گیرد؛ این تجمع معمولاً دردناک است و به طور قابل توجهی راحتی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. روش‌های مختلفی برای درمان این مشکل وجود دارد، که در میان آنها جراحی یکی از رایج‌ترین گزینه‌ها است. معمولاً آبسه به دلیل یک عفونت باکتریایی در بافت نرم درون دندان به وجود می‌آید.
یکی از مهم‌ترین دلایل بروز آبسه، وجود پلاک دندانی است که از تجمع مواد غذایی، بزاق و باکتری‌ها تشکیل می‌شود. باکتری‌های موجود در پلاک به دندان می‌چسبند و موجب آسیب به دندان و لثه می‌شوند؛ اگر این پلاک‌ها به صورت منظم با مسواک و نخ دندان پاک نشوند، باکتری‌ها می‌توانند به بافت نرم دندان یا لثه نفوذ کنند و در نهایت منجر به شیوع آبسه یا عفونت شوند.
علیرضا سیف‌الهی، دندانپزشک، توضیح داد: انواع مختلفی از عفونت دندانی وجود دارد که شامل عفونت لثه، عفونت در اطراف دندان و عفونت ریشه است؛ علائم این عفونت شامل درد، طعم ناخوشایند در دهان و تب است که به واسطه عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود. جراحی کانال ریشه یکی از روش‌های اصلی در مداوا عفونت دندان است و در بسیاری از موارد، این روش به کار گرفته می‌شود.
علائم عفونت دندان چه مواردی هستند؟
این دندانپزشک خاطرنشان کرد: برای کاهش درد، بهتر است از مصرف نوشیدنی‌ها و غذاهای سرد پرهیز و از مسواک‌های نرم برای تمیز کردن دندان‌ها استفاده شود؛ درد یکی از ویژگی‌های بارز عفونت دندانی است و از دیگر نشانه‌ها می‌توان به احساس درد هنگام جویدن یا لمس ناحیه آسیب‌دیده، حساسیت به غذاها و نوشیدنی‌های سرد یا داغ، طعم بد دهان، تب، احساس ناخوشی عمومی، سختی در باز کردن دهان و بلع دشوار اشاره کرد.
وی اعلام کرد که عفونت دندان ممکن است بسیار شدید باشد و معمولاً درد به‌طور ناگهانی آغاز شده و با گذشت زمان شدت بیشتری می‌یابد. در برخی موارد، درد به گوش، استخوان فک و گردن نیز منتقل می‌شود، به همین دلیل افرادی که دندان درد دارند، ممکن است در نواحی گوش و فک نیز احساس درد کنند.
انواع عفونت دندان
سیف‌الهی با تأکید بر اینکه سه نوع عفونت دندانی وجود دارد، گفت: عفونت در نوع آبسهٔ لثه تنها در بافت لثه ایجاد می‌شود و تأثیری بر دندان و بافت‌های اطراف آن ندارد. نوع دیگری از عفونت، آبسهٔ پریودنتال است که در ساختار استخوانی حامی دندان شکل می‌گیرد؛ اما عفونت آبسهٔ پری‌آپیکال در پالپ نرم دندان ایجاد می‌شود. نوع آبسه شدت و موقعیت علائم را مشخص می‌کند و هر فردی که به علائم عفونت دندان دچار شده، باید فوراً به پزشک مراجعه نماید.
این دندانپزشک بیان کرد: افرادی که با مشکل بلع یا تنفس مواجه هستند، باید بلافاصله به اورژانس بیمارستان مراجعه کنند؛ آبسه چرکی نیاز به عمل جراحی دارد چرا که این چرک حاوی باکتری بوده و می‌تواند مشکلات زیادی برای سلامت فرد ایجاد کند، بنابراین باید هرچه سریع‌تر تخلیه شود. پزشک در این مورد از بی‌حسی موضعی استفاده خواهد کرد.
وی در ارتباط با درمان آبسهٔ پری‌آپیکال توضیح داد: برای از بین بردن عفونت در این نوع آبسه، از درمان کانال ریشه بهره می‌بریم؛ در این فرآیند با استفاده از یک دریل مخصوص، سوراخی بر روی دندان مرده ایجاد می‌شود تا چرک خارج شود و تمامی آسیب‌های بافتی از حفره دندان خارج شده و به‌منظور جلوگیری از عفونت‌های آتی، ریشهٔ دندان پر گردد.
این دندانپزشک توضیح داد: در درمان آبسه پریودنتال ابتدا آبسه تخلیه شده و سپس آن ناحیه به خوبی تمیز می‌شود و پس از آن سطح مربوط به ریشه دندان که زیر خط لثه قرار دارد، پاکسازی می‌شود؛ این فرآیند به تسکین درد دندان کمک نموده و از بروز عفونت‌های آینده جلوگیری می‌کند.
سیف‌الهی همچنین اشاره کرد که افرادی که دچار آبسهٔ پری‌آپیکال و عفونت‌های مکرر هستند، باید با جراحی بافت‌های آسیب‌دیده را خارج کنند و برای این منظور باید به جراح دهان و دندان مراجعه نمایند؛ اگر آبسه دندانی حتی پس از جراحی دوباره بروز کند، در این صورت لازم است دندان کشیده شود.
وی خاطرنشان کرد: داروهای مسکن بدون نسخه می‌توانند تا زمان درمان به کاهش درد کمک کنند، اما مصرف این داروها باید با دقت و بر اساس دستورالعمل درج شده بر روی جعبه باشد؛ این داروها فقط درد را کاهش می‌دهند و نمی‌توانند جایگزین مراجعه به پزشک شوند.
هرمز احمدی، دندانپزشک، اظهار کرد: عفونت دندان معمولاً خود را با درد نشان می‌دهد و افراد در پی مواجهه با این درد به دنبال داروهایی برای کاهش آن هستند، غافل از اینکه مصرف این داروها تنها درد را تحت کنترل نمی‌گیرد و به افزایش عفونت در دهان کمک می‌کند؛ بنابراین ضرورت دارد که در صورت بروز درد دندان به پزشک مراجعه شود.
این دندانپزشک افزود: آسپرین، ایبوپروفن و تیلنول (پاراستامول) از مسکن‌های مؤثری هستند که بیماران می‌توانند در صورت مواجهه با درد دندان مصرف کنند؛ اما برخی از این داروها ممکن است برای برخی بیماران مناسب نباشند؛ بیماران مبتلا به آسم و زخم معده باید از مصرف ایبوپروفن پرهیز کنند و در هیچ شرایطی به کودکان زیر ۱۶ سال این داروها داده نشود و همچنین در دوره بارداری و شیردهی باید از مصرف این دارو خودداری شود.
وی ادامه داد: برای جلوگیری از گسترش عفونت به تجویز آنتی‌بیوتیک پرداخته می‌شود و می‌توان این داروها را به همراه مسکن‌ها مصرف کرد. در بسیاری از موارد، آبسهٔ دندان یکی از عوارض ناشی از عفونت است؛ باکتری‌هایی که عمدتاً در پلاک دندانی وجود دارند، موجب آلودگی و در نتیجه عفونت می‌شوند.
این دندانپزشک در خصوص آبسهٔ پری‌آپیکال توضیح داد: باکتری‌ها از طریق سوراخ کوچکی ناشی از پوسیدگی که بر روی سطح مینای دندان ایجاد شده، وارد دندان می‌شوند؛ این پوسیدگی در نهایت بافت نرم زیر مینا را تخریب کرده و اگر پوسیدگی ادامه یابد، سوراخ به پالپ داخلی دندان رخنه کرده و منجر به عفونت خواهد شد. این وضعیت با نام پالپیت یا التهاب پالپ شناخته می‌شود.
احمدی اضافه کرد: اگر پالپیت ادامه یابد، باکتری‌ها به استخوان‌های حمایتی اطراف دندان، که به استخوان‌های آلوئولار معروف هستند، نفوذ می‌کنند و باعث وقوع آبسه پری‌آپیکال می‌شوند. در مورد آبسه پریودنتال، زمانیکه باکتری‌های موجود در پلاک دندان به لثه آسیب برسانند، فرد دچار پریودنتیت می‌شود و لثه‌ها دچار التهاب می‌شوند که می‌تواند بافت حمایتی اطراف ریشه را از دندان جدا کند.
وی یادآوری کرد: کیسهٔ پریودنتال، فضایی کوچک ایجاد می‌کند و زمانی شکل می‌گیرد که رباط پریودنتال از ریشه جدا می‌شود. این کیسه به راحتی آلوده می‌شود و پاکسازی آن دشوار است. هنگامی که باکتری‌ها در کیسه پریودنتال باقی بمانند، آبسه پریودنتال به وجود می‌آید. در برخی موارد، درمان‌های دندانپزشکی به‌طور ناگهانی می‌تواند موجب شکل‌گیری کیسه پریودنتال شود و بیمار ممکن است آبسه پریودنتال را تجربه کند.
