موتور هوش مصنوعی ایرانی به عنوان یک محصول تقلبی شناخته شد

موتور ایرانی هوش مصنوعی چه نوع اختراعاتی را شامل می‌شود؟ این موتور که با نام RIT شناخته می‌شود، در ماه گذشته به مخاطبان ایرانی معرفی گردید و دکتر مسعود شفقی، به عنوان بنیان‌گذار و مؤسس این موتور معرفی شد.

بر اساس گزارش روزنامه فراز، شفقی در تاریخ ۱۸ آذر ۱۴۰۳، در محل پژوهشگاه فضای مجازی و با حضور محمدحسین خادم‌الحسینی -مدیر مرکز آموزش و گفتمان‌سازی پژوهشگاه- به تشریح این موتور هوش مصنوعی پرداخت. این رویداد در بسیاری از رسانه‌های ایران بازتاب وسیعی یافت و نه تنها خبرگزاری‌های معتبر، بلکه وب‌سایت‌های مرتبط با فناوری و حوزه دیجیتال نیز اظهارات وی را منتشر کردند، بدون این‌که از صحت و سقم آن‌ها تحقیق لازم را انجام دهند.

اما روز گذشته، محمد جرجندی -کارشناس جرایم سایبری و مدیر وب‌سایت وب‌آموز- در حساب توییتر خود اطلاعاتی منتشر کرد که نشان می‌دهد موتور ادعایی ایرانی هوش مصنوعی وجود ندارد و مسعود شفقی با استفاده از روش ساده‌ای، کاربران ایرانی را به وب‌سایت اصلی چت جی‌پی‌تی هدایت می‌کند!

مدارک بر کاذب بودن موتور ایرانی هوش مصنوعی

موتوری که به عنوان ایرانی شناخته شده، در واقع تنها یک پرامپت ساده تلقی می‌شود. در این حوزه، پرامپت به مجموعه قوانین و دستوراتی اطلاق می‌گردد که برای هوش مصنوعی نوشته می‌شود و به وسیله آن از موتور جستجو درخواست می‌شود تا به سوالات پاسخ دهد یا اطلاعات را از طریق روش‌های دیگر به کاربران ارائه نماید. به عنوان مثال، با استفاده از دستورالعمل موجود در این سایت، اگر از هوش مصنوعی بخواهید خود را معرفی کند، نام خود را RIT اعلام می‌کند.

شفقی که در گزارشات رسانه‌ای خود با عنوان دکتر مسعود شفقی شناخته می‌شود، صرفاً یک دستورالعمل ساده به نگارش درآورده و آن را بر روی وب‌سایتش قرار داده است؛ ممکن است حتی خود او نوشتن این دستورالعمل را به چت جی‌پی‌تی سپرده باشد. کاربرانی که وارد سایت و به اصطلاح موتور ایرانی هوش مصنوعی می‌شدند، در واقع به وب‌سایت اصلی چت جی‌پی‌تی هدایت می‌شدند و همان موتور اصلی به سوالات آن‌ها پاسخ می‌داد، در حالی که پاسخ‌های به دست آمده به اشتباه به نام موتور ایرانی ثبت می‌شد.

مسعود شفقی در نشست معرفی موتور ایرانی هوش مصنوعی اختراعات RIT عنوان کرده بود: «فقط با پرداخت ۴۸ دلار می‌توان به این ابزار دسترسی داشت. علاوه بر این، ما تنها ابزار هوش مصنوعی هستیم که در ایران به تحریم‌ها نفوذ نکرده‌ایم.»

در حالی‌که وب‌سایت دکتر شفقی از کاربران ماهیانه ۴۸ دلار برای دسترسی به موتور ایرانی درخواست می‌کرد، هزینه اشتراک نسخه اصلی چت جی‌پی‌تی برای کاربران ایرانی تنها ۲۵ دلار به همراه کارمزدهای مربوط به خود است.

پژوهشگاه فضای مجازی، فیلترینگ و موتور جعلی ایرانی

کارشناسان و فعالان عرصه هوش مصنوعی با یک جست‌و‌جوی ساده و بررسی‌ دقیق می‌توانستند صحت ادعاهای شفقی را به سادگی زیر سؤال ببرند، به‌خصوص با توجه به اینکه ایجاد چنین موتوری با قابلیت‌های ادعایی، به سادگی امکان‌پذیر نیست و کار یک فرد با تحصیلات نامرتبط نمی‌باشد، اما هیچ‌کسی به انجام چنین تحقیقی فکر نکرد؛ احتمالا به دلیل اینکه پژوهشگاه فضای مجازی در نشست علمی‌اش آن را معرفی کرده بود.

اما پژوهشگاه فضای مجازی کجاست؟ این پژوهشگاه به عنوان بازوی پژوهشی «مرکز ملی و شورای عالی فضای مجازی» شناخته شده که نقش کلیدی در فیلترینگ و محدودسازی اینترنت دارد. در معرفی خود چنین نوشته است:

«شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی کشور موظف هستند با دانش به‌روز و کامل از فضای مجازی در سطح داخلی و جهانی، در تصمیم‌گیری‌ها نسبت به اداره‌ی فعال و خردمندانه کشور در این حوزه نقش ایفا کنند؛ و تمامی نهادهای کشور ملزم به همکاری فراگیر با این مرکز هستند.»

و در وب‌سایت خود پژوهشگاه اعلام کرده:

مرکز ملی و شورای عالی فضای مجازی برای مدیریت و سیاست‌گذاری در زمینه زیست مجازی کاربران ایرانی نیازمند تفکر و نهاد اندیشه‌ای است. به همین منظور، در سال ۱۳۹۲ پژوهشگاه فضای مجازی به صورت رسمی تأسیس شد.

پژوهشگاه فضای مجازی خود را به عنوان «بازوی خردمند» مرکز ملی معرفی می‌کند تا از طریق تولید علم و شبکه‌سازی نخبگان، نیازهای علمی نهاد بالادستی خود را برآورده سازد. ما تلاش داریم نظرات تمام نخبگان علمی را در نظر بگیریم، نقطه عزیمت علمی خود را بر اساس اصول اسلامی پایه‌گذاری کنیم و از ظرفیت عالمان دینی بهره‌برداری نماییم و از تغییرات سریع فناوری برای درک آینده فضای مجازی استفاده کنیم.

این بازوی خردمند پژوهشگاه نتوانست به ادعای بی‌اساس شفقی پی ببرد و این مرکز امکان معرفی وب‌سایت شفقی را تسهیل کرد.

کشف کاذب بودن موتور ایرانی هوش مصنوعی با چند کلیک

محمد جرجندی در چند توییت مختصر، بررسی‌های خود را به اشتراک گذاشته و تأکید کرد که شناسایی کاذب بودن موتور ایرانی هوش مصنوعی برای فعالان و کارشناسان این حوزه به آسانی و به سرعت ممکن بوده است. اما نه‌تنها این کارشناسان و پژوهشگران و همچنین بازوی خردمند شورای عالی فضای مجازی این کار را انجام ندادند، بلکه وب‌سایت‌ها و خبرگزاری‌های مرتبط با فناوری و دیجیتال نیز این خبر را دوباره منتشر کردند. در واقع، اگر این موضوع در حساب شخصی جرجندی منتشر نمی‌شد،

پس از انتقادات و افشاگری‌های جرجندی، دکتر مسعود شفقی عملاً ناچار به تعطیلی وب‌سایت خود و موتور ایرانی هوش مصنوعی‌اش شد، اما ردپای وب‌سایتش هنوز در بایگانی اینترنت موجود است. اگر آن توییت‌ها نوشته نمی‌شد، شفقی می‌توانست به راحتی هر ماه از شمار زیادی از کاربران ایرانی ۲۳ دلار اضافی دریافت کرده و آنها را از طریق وب‌سایت خود به سایت اصلی هدایت کند.

این کلاهبرداری بی‌دردسر و پرمنفعت که وب‌سایت و فرد متقلب به کمک شورای عالی فضای مجازی به تمام ایران معرفی شد؛ همان شورایی که به‌عنوان بازوی خردمند به شورای انقلاب فرهنگی برای فیلترینگ مشاوره می‌دهد.