چالش‌ها و فرصت‌های بازار اسباب‌بازی در ایران/تأثیر عواطف و خیال‌پردازی بر تربیت کودکان
برگزاری نشست‌های علمی یکی از برنامه‌های مهم نهمین جشنواره ملی اسباب‌بازی است تا از این طریق بتوان به بررسی و موشکافی برخی از مهم‌ترین موضوع‌ها و مسائل تخصصی این هنر _ صنعت فراگیر و با اهمیت پرداخت. در ادامه مشروحی از ۲ نشست تخصصی را می‌خوانید.
به گزارش ایسنا، کارشناسان در نشست «بازی، اسباب‌بازی و اقتصاد»، چالش‌های پیش روی این صنعت، از جمله واردات گسترده، کمبود نوآوری و عدم نشان‌سازی و هم‌چنین فرصت‌های پیش رو، مانند استفاده از ظرفیت‌های دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی را مورد بحث و بررسی قرار دادند.
در ادامه نشست‌های تخصصی نهمین جشنواره ملی اسباب‌بازی محمدمهدی ایزدخواه _ دکتری مدیریت بازرگانی و مدیرعامل انتشارات ترجمان _ و سجاد خانی _ استادیار دانشکده تجارت و بازرگانی دانشگاه تهران _ سخنرانان نشست «بازی، اسباب‌بازی و اقتصاد» به بررسی ابعاد اقتصادی و بازاریابی صنعت اسباب‌بازی در ایران پرداختند.
در زمینه شناخت مخاطب و نشان‌سازی عقب هستیم
در ابتدای این نشست سجاد خانی با اشاره به تغییر سلیقه مخاطبان در گروه‌های سنی مختلف گفت: بازی برای کودکان ۶ تا ۱۲ سال جنبه هیجانی دارد، در حالی‌که نوجوانان ۱۳ تا ۱۸ سال بیشتر به بازی‌های دیجیتال و تعاملی علاقه نشان می‌دهند.
وی هم‌چنین به نقش اسباب‌بازی در ایجاد اشتغال اشاره کرد و گفت: در جهان ۵۷۰ شغل مرتبط با اسباب‌بازی وجود دارد و صنایع خلاق می‌توانند نقش مهمی در اقتصاد ایفا کنند، به‌طوری که کشورهایی مانند بریتانیا در این حوزه فعال هستند.
خانی در ادامه با بیان این‌که ۸۰ درصد بازار اسباب‌بازی در ایران از طریق واردات، چه رسمی و چه غیررسمی، تأمین می‌شود، به لزوم بررسی قوانین بازرگانی و تأثیر آن بر این صنعت تاکید کرد.
او نوآوری و انسجام دیجیتال را از جمله عوامل مهم در رشد و توسعه بازار اسباب‌بازی دانست و گفت: یکی از چالش‌های پیش روی این صنعت، حرکت به سمت بازی‌های دیجیتال است که باید روی طراحی آن‌ها کار شود تا ببینیم این اسباب‌بازی‌ها در دنیای هوش مصنوعی چگونه می‌توانند به ما کمک کنند.
مدیریت تقاضاهای فصلی از دیگر موضوع‌های مهمی بود که خانی به آن پرداخت و گفت: با بازاریابی مناسب و استفاده از پویش‌های تبلیغاتی می‌توان تقاضای فصلی را مدیریت کرد و فروش را افزایش داد.
او هم‌چنین به نقش فروشگاه‌های آنلاین در این صنعت اشاره کرد و افزود: فروشگاه‌های آنلاین باید تنوع محصول، خدمات پس از فروش و نشان‌سازی(برند) مناسبی داشته باشند تا بتوانند مخاطب را جذب و درگیر کنند.
خانی با تاکید بر این‌که صرف عرضه یک محصول نمی‌تواند تضمین‌کننده فروش آن باشد، عنوان کرد: چیدمان، دکوراسیون، قیمت‌گذاری، خدمات پس از فروش و… همه بر روی انتخاب و فروش محصول اثرگذار هستند و باید به‌گونه‌ای عمل کرد که مشتری تجربه خوبی داشته باشد.
او هم‌چنین به نقش منابع انسانی در توسعه این صنعت اشاره کرد و گفت: نیروهای انسانی آموزش دیده می‌توانند به رشد و توسعه اقتصاد اسباب‌بازی کمک کنند.
این مدرس دانشگاه، تحقیقات بازاریابی را ابزاری مهم برای شناخت نیازهای مشتریان دانست و افزود: در حالی که کشورهای دیگر به دنبال توسعه بازار جهانی خود هستند، ما هنوز در زمینه شناخت مخاطب و نشان‌سازی عقب مانده‌ایم. ما می‌توانیم با انجام تحقیق‌های بازاریابی آنلاین و بررسی این‌که مشتری به دنبال سرگرمی یا مهارت است، به شناخت بهتری از بازار دست پیدا کنیم. هم‌چنین، مشارکت با موسسات آموزشی و استفاده از ظرفیت‌های فرهنگ ایرانی اسلامی برای نشان‌سازی می‌تواند به رشد صنعت اسباب‌بازی کمک کند.
یک گام جلوتر از رقبا باشید
در ادامه، محمدمهدی ایزدخواه با اشاره به بحث تجاری‌سازی در صنعت اسباب‌بازی گفت: در بحث تجاری‌سازی، سه لایه طراحی درست اهمیت دارد. نخست این‌که باید در صنعت درستی قرار بگیرید و بدانید که بازار آن در حال رشد است. دوم این‌که باید تحلیل دقیقی از روند و گرایش‌ها(ترند) داشته باشید. اگر در جای درستی قرار نگیرید، حتی با داشتن گروه خوب هم شکست خواهید خورد.
ایزدخواه هم‌چنین با اشاره به نقش فناوری در تغییر بازار، بیان کرد: با ورود فناوری به‌ناچار محصول شما از بین نمی‌رود. همان‌طور که کتابفروشی‌ها با وجود رشد فروش آنلاین کتاب هم‌چنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند، صنعت اسباب‌بازی نیز می‌تواند با نوآوری و استفاده از مزیت‌های رقابتی، خود را حفظ کند.
او به مزیت رقابتی به عنوان یکی از عوامل موفقیت در کسب‌وکار اشاره کرد و افزود: باید ببینید آیا مزیت رقابتی دارید یا نه. اگر مخاطب به دنبال شماست، مزیت‌هایی دارید که برای او جذاب است. نیاز نیست از همه بهتر باشید، همین که یک قدم جلوتر از رقبا باشید کافی است.
این دکترای مدیریت بازرگانی به سه مزیت حیاتی در کسب‌وکار، یعنی مالی، بازاریابی و منابع انسانی اشاره کرد و گفت: بازاریابی سه کار مهم انجام می‌دهد: آگاهی‌رسانی، ایجاد برتری‌دادن و یادآوری. باید تحلیل کنید که مخاطب شما کجاست و همان جا بازاریابی کنید. بسیاری از تصمیم‌ها در نقطه خرید اتفاق می‌افتد و چیدمان فروشگاه‌ها در این زمینه بسیار مهم است. نگهداری مشتریان قدیمی نیز بسیار اهمیت دارد، زیرا فروش به مشتری قدیمی ۵ برابر راحت‌تر از مشتری جدید است.
ایزدخواه در پایان به اهمیت شبکه‌های اجتماعی در بازاریابی اشاره و تاکید کرد: امروز تحلیل محصول و تولید محتوا در شبکه‌های اجتماعی اهمیت بسیار زیادی دارد. متاسفانه در ایران کسب‌وکاری که در حوزه اسباب‌بازی فعال باشد و محتوای خوبی در شبکه‌های اجتماعی تولید کند وجود ندارد. در حالی که در دنیا کسب‌وکارهایی است که فقط به تحلیل اسباب‌بازی‌ها می‌پردازد.
تأثیر عواطف و خیال‌پردازی بر تربیت کودکان
سپس در هشتمین نشست تخصصی نهمین جشنواره ملی اسباب‌بازی نقش اسباب‌بازی‌ها و بازی‌ها در شکل‌گیری باورها و عواطف کودکان بررسی و بر اهمیت توجه به عواطف، قوه خیال و تأثیرهای تربیتی غیرمستقیم اسباب‌بازی‌ها تأکید شد.
نشست بازی، اسباب‌بازی، دین و باورهای مذهبی با حضور فرزانه فخریان، مدیرعامل بنیاد ملی پویانمایی ایران، مسعود زین‌العابدین، دکتری رشته فلسفه و کلام اسلامی و مشاور مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و اسماعیل پناهی عضو گروه تخصصی فلسفه هنر فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.
چه چیزی از اسباب‌بازی می‌خواهیم؟
فرزانه فخریان در ابتدای این نشست با اشاره به پیشرفت‌های حوزه اسباب‌بازی در دهه اخیر گفت: در این سال‌ها شاهد پیشرفت‌های اساسی در حوزه اسباب‌بازی کودک و نوجوان بوده‌ایم و پذیرفته‌ایم که در سبد مصرف فرهنگی خانوار چه عناصری از دین و کشورمان تلالو داشته باشد.
وی با تأکید بر اهمیت اسباب‌بازی در شکل‌گیری باورهای کودکان افزود: اسباب‌بازی مهم است تا بدانیم علاوه بر سرگرمی، چه تأثیری بر باورهای ایرانی و اسلامی ما دارد.
مدیرعامل بنیاد ملی پویانمایی ایران با بیان این‌که بازی، فرد را از جهان اطراف دور می‌کند، توضیح داد: در بازی، کنش و فعلیت فردی متفاوت است، اما وقتی اسباب‌بازی وجود دارد، نقطه شروع و حرکت با آن کالا همراه است.
فخریان با اشاره به تغییر نگاه به اسباب‌بازی از سال ۱۳۹۰ به بعد، بر لزوم داشتن بازخورد عملی در این زمینه تأکید کرد و گفت: باید ببینیم چه چیزهایی از اسباب‌بازی می‌خواهیم و چگونه آن را از ذهنیت خود به مصرف‌کننده منتقل کنیم. ما در این زمینه آزمون و خطاهای زیادی داشته‌ایم، اما دسته‌بندی مناسبی در زمینه مضامین و هویت‌های مذهبی ایرانی اسلامی نداریم.
وی هم‌چنین به اهمیت ارزیابی نیازها و بررسی آن‌ها از دیدگاه ایرانی اسلامی اشاره کرد.
قوه خیال صرفاً یک قوه منفعل نیست
در ادامه، مسعود زین‌العابدین با نگاهی متفاوت به این موضوع پرداخت و گفت: کاش تصمیم بگیریم باورهای مذهبی را با بازی و اسباب‌بازی به بچه‌ها منتقل نکنیم. زیرا بسیاری مواقع با روبناهایی مواجه می‌شویم که ما را به مقصد نمی‌رساند.
وی با اشاره به این‌که باورها، احساس‌ها، عواطف، خواسته‌ها، گفتار و کردار، مؤلفه‌هایی هستند که ذهن و رفتار را تشکیل می‌دهند، به اختلاف‌نظرها در مورد رابطه این مؤلفه‌ها با یک‌دیگر اشاره کرد.
زین‌العابدین با نقد رویکرد باورمحور در نظام تعلیم و تربیت، تأکید کرد: رابطه بین باورها و رفتارها یک‌سویه نیست، بلکه دوسویه است و باورها عوامل متعددی به همراه دارند. برداشت من این است که بخش قابل‌توجهی از کنش‌گری در حوزه بازی و اسباب‌بازی متناسب با عواطف کودک است و قرار نیست به شکل مستقیم باور بچه‌ها را تغییر دهیم، اما در عواطف آن‌ها می‌توانیم تأثیرگذار باشیم.
او جایگاه قوه خیال را در اسباب‌بازی بسیار مهم دانست و گفت: عالم خیال بهترین نَفَسی است که اسباب‌بازی به آن منتسب می‌شود. قوه خیال یک قوه منفعل نیست، بلکه ساحتی فعال است که دست به صورت‌ها و معانی می‌زند.
وی افزود: آن‌چه در عالم بازی با روح و روان کودک بازی می‌کند، پردازش‌گری‌های قوه خیال است و صنعت سرگرمی دنیا نیز خود را مبتنی بر این امر کرده و بازی‌های تعاملی می‌سازد.
زین‌العابدین با تأکید بر این‌که در طراحی یا انتخاب اسباب‌بازی برای کودک، باید به خوانش عاطفی آن توجه کرد، گفت: باید دید این بازی و اسباب‌بازی چه عواطفی را در کودک رشد و ارتقا می‌دهد.
او با اشاره به تأثیر اسباب‌بازی‌ها بر تربیت قوه خیال کودک، بیان کرد: باید دید آیا اسباب‌بازی قوه خیال را سرکش می‌کند یا خیر. رشد افراطی قوه خیال در کودک، تأثیرهای عجیب تربیتی در ذهن آن‌ها می‌گذارد.
مشاور مدیرعامل کانون با انتقاد از بازی‌های امروزی که هدفی برای خیال‌پردازی ندارند، افزود: بازی‌ها یک روبنا دارند که فرهنگ با آن منتقل می‌شود و یک فرامتن که بر تربیت عاطفی تأثیر می‌گذارد.
زین‌العابدین در پایان بر لزوم توجه به تأثیر اسباب‌بازی‌ها بر مهارت‌های اجتماعی کودکان، نقش آن‌ها در ترویج خشونت یا خیرخواهی و هم‌چنین تعامل بین والدین و کودک تأکید کرد.
او با اشاره به این‌که بسیاری از بازی‌های امروزی خشونت را ترویج می‌دهند، گفت: باید ببینیم این اسباب‌بازی مهارت‌های اجتماعی کودک را افزایش می‌دهد یا او را فردگرا می‌کند. هم‌چنین باید به این توجه کنیم که این بازی منجر به تعامل سازنده میان والدین و کودک می‌شود یا این رابطه را مخدوش می‌کند.
بهره‌گیری از قصه‌های قرآنی در بازی‌های ایرانی و اسلامی
اسماعیل پناهی عضو گروه تخصصی فلسفه هنر فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران دیگر سخنران این نشست نیز طی سخنانی بیان کرد: در برنامه هنر درمانی و اتفاق‌هایی که می‌تواند کمک کند باید به این سوال رسید که آیا در متون وحیانی بارقه‌هایی از این مباحث داریم که برای خلاقیت برای روایت‌پردازی بتوان از آن‌ها استفاده کرد یا خیر. آیا در متون وحیانی دیگر جنبه شاعرانگی تمثیلی و رویایی وجود دارد؟ زبان وحی آیا واقع‌گرایانه هست یاغیراز آن است؟
او در ادامه اظهار کرد: برای این موضوع بسیاری معتقدند که زبان قرآن را باید زبان وحی شاعرانه و تمثیلی دانست. در واقع زبان قرآن یک زبان واقع‌گرایانه است و کاملاً یک جهان واقعی را مطرح می‌کند.
پناهی با تاکید بر این که زبان وحی زبانی است که برای بزرگسالان یا جوانان، پیران و کودکان و به‌طور کلی برای همه قابل فهم است، افزود: یعنی از کودکی که تازه زبان باز کرده تا یک پیرمرد، یک عرب یا یک عجم یا حتی یک انگلیسی هم این زبان را درک می‌کند.
بنابر اعلام روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، این عضو گروه تخصصی فلسفه هنر فرهنگستان هنر با اشاره به این که موضوع داستان‌هایی که در قرآن وجود دارد بیشتر یا داستان‌های پیامبران است یا مربوط به اشخاص و رویدادهای گذشته است، گفت: در بیشتر کتاب‌ها رویدادها به زمان پیامبران تقسیم‌بندی شده است و این در کتاب‌های دیگر نیز دیده می‌شود. یک سبک دیگری نیز وجود دارد به نام داستان کوتاه قرآنی که در تفاسیر کمتر به آن توجه شده است. ما وقتی صحبت از داستان‌های قرآنی می‌شود به یاد داستان حضرت ابراهیم(ع)، داستان ایوب(ع) داستان صالح(ع) می‌افتیم. این داستان‌ها خوب است اما به یاد داشته باشیم که تمام قرآن به داستان پیامبران خلاصه نمی‌شود و می‌توان از داستان‌ها و قصه‌های دیگر در راستای استفاده در بازی‌های ایرانی و اسلامی بهره گرفت.
نهمین جشنواره ملی اسباب‌بازی با شعار«بازی، تمرین زندگی» ۲۵ دی تا ۱۰ بهمن ۱۴۰۳ ساعت ۱۰ صبح تا ۲۰ در مرکز آفرینش‌های فرهنگی و هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان واقع در خیابان حجاب تهران در حال برگزاری است.
انتهای پیام
