افزایش موارد سرطان در این استان مشاهده شده است

شیوه های نادرست زندگی نظیر مصرف بیش از حد فست فودها و غذاهای نامناسب، فقدان تحرک کافی و استعمال دخانیات، سبب افزایش چشمگیر شیوع انواع سرطان در میان اهالی همدان شده است.

سرطان به عنوان یکی از بزرگ ترین چالشهای بهداشتی در سطوح ملی و جهانی شناخته می شود و به گفته کارشناسان، این بیماری غیر واگیر، تا حد زیادی قابل پیشگیری و درمان است، به شرطی که به مولفه های آموزش، پیشگیری، مراجعه به موقع برای درمان و تشخیص زودهنگام توجه شود.

این بیماری ها به دلیل رشد غیرقابل کنترل و مفرط برخی از سلول ها به وجود می آیند و در یک دهه اخیر با افزایش امید به زندگی، بالا رفتن درصد سالمندی و تغییر در سبک زندگی، به طرز نگران کننده ای در حال رشد هستند.

با افزایش سن، احتمال ابتلا به سرطان نیز بالا می رود. بنابراین آموزش روش های پیشگیری و انجام غربالگری در زمان های مقرر می تواند تأثیر به سزایی در کاهش ابتلا به این بیماری ها داشته باشد.

در سال جاری، در چارچوب هفته ملی مبارزه با سرطان، برنامه ای جهانی برای بالا بردن سطح آگاهی عمومی و ترغیب مردم به اقدامات پیشگیرانه برگزار شد که در ایران نیز با شعار «دست در دست هم برای پیشگیری و مبارزه با سرطان» همراستا با اهداف ملی و جهانی انجام گرفت.

مسئولان بهداشتی در این هفته، با حضور در همایش ها و سخنرانی ها، مردم را به پیشگیری زودهنگام تشویق کردند و به ترویج آگاهی نسبت به سرطان و عوامل خطرساز مرتبط با این بیماری ها پرداختند.

شایان ذکر است که ارتقاء دانش و آگاهی عمومی نسبت به بیماری ها می تواند به طور محسوسی میزان ابتلا را کاهش دهد؛ از این رو تلاش برای پیشگیری از سرطان به صورت فردی، خانوادگی و اجتماعی به عنوان یک هدف اساسی در نظر گرفته شده است.

ابتلای سالانه ۲ هزار و ۹۰۰ نفر در همدان به سرطان

کارشناس پیشگیری و مبارزه با بیماری های غیر واگیر در معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان اعلام کرد: شایع ترین انواع سرطان در میان زنان استان همدان شامل سرطان پستان، روده بزرگ، پوست، تیروئید و معده است و در مردان، سرطان های مثانه، پروستات، پوست، روده بزرگ و معده بیشتر مشاهده می شود.

سرطان های غالب در بین زنان همدان به ترتیب شامل پستان، روده بزرگ، پوست، تیروئید و معده است و در مردان، مثانه، پروستات، پوست، روده بزرگ و معده طیف وسیع تری را شامل می شود.

دکتر شراره نیک سیر اظهار کرد: به طور سالانه ۲ هزار و ۹۰۰ مورد ابتلای جدید به سرطان در این استان ثبت می شود که از این میان، ۴۴ درصد مربوط به زنان و ۵۶ درصد به مردان اختصاص دارد.

وی تاکید کرد: عوامل خطرزا شامل سابقه خانوادگی و ژنتیکی، افزایش سن، سیگار، اشعه ماورای بنفش خورشید، اشعه های رادیواکتیو و مواد شیمیایی خاص همچون موادی که در صنایع رنگرزی، نقاشی و ساخت و ساز استفاده می شود، در ایجاد سرطان ها مؤثر هستند.

همچنین نیک سیر تغذیه نامناسب، کم تحرکی، چاقی، برخی ویروس ها، باکتری ها و هورمون ها را به خصوص داروهای هورمونی که در دوره پس از یائسگی استعمال می شوند، از دیگر عوامل خطرساز به حساب آورد.

استعمال نکردن سیگار به عنوان یکی از راه های مؤثر در پیشگیری از سرطان معرفی شد. وی تصریح کرد: سیگار به تمامی ارگان های بدن آسیب می زند و با ۱۵ نوع سرطان ارتباط مستقیم دارد.

کارشناس پیشگیری و مبارزه با بیماری های غیرواگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان ادامه داد: استعمال سیگار یکی از عوامل کلیدی در بروز سرطان ریه، حنجره، حفره دهان، گلو، مری و مثانه محسوب می شود و در گسترش سرطان لوزالمعده، دهانه رحم، کلیه و معده و همچنین برخی انواع سرطان خون مؤثر است.

نیک سیر همچنین افزود: افرادی که در خانه خود در معرض دود سیگار هستند (نزدیکان فرد سیگاری) مقادیر نیکوتین و سایر مواد شیمیایی موجود در دود سیگار را به اندازه یک فرد سیگاری جذب می کنند و به همین دلیل در معرض خطر ابتلا به بیماری های مرتبط با سیگار قرار دارند.

وی بر لزوم پرهیز از مواجهه زیاد با نور خورشید تأکید کرد و گفت: سرطان پوست، شایع ترین نوع سرطان در کل جمعیت است و ارتباط واضحی با میزان تابش اشعه خورشید به بدن دارد.

کارشناس پیشگیری و مبارزه با بیماری های غیرواگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان، راهکارهای پیشگیری از سرطان پوست را در مواجهه با نور آفتاب شامل استفاده از کلاه و لباس های پوششی کامل، عینک آفتابی مناسب که مانع عبور اشعه های UV به پوست اطراف چشم شود و استفاده از کرم های ضدآفتاب با SPF ۱۵ و بیشتر دانست.

نیک سیر بیان کرد: چاقی و افزایش وزن نیز به عنوان عامل خطر برای بروز سرطان محسوب می شود و با سرطان های پستان (بعد از یائسگی)، روده بزرگ، رحم، مری و کلیه ارتباط دارد، بنابراین حفظ وزن در محدوده طبیعی اهمیت بسیاری دارد.

مبارزه با سرطان با مصرف میوه و سبزی

مدیر گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی همدان اظهار کرد: وجود سه ویژگی در گیاهان شامل چربی کمتر، فیبر بیشتر و مواد مغذی ضد سرطان موجب تقویت سیستم ایمنی بدن در مقابله با سرطان می شود.

آرزو کاوه ای بهترین شیوه رژیم غذایی برای پیشگیری از سرطان را مصرف انواع مختلف سبزیجات، میوه ها، حبوبات و غلات دانسته و افزود: همانطور که برخی از غذاها و مواد خوراکی می توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند، برخی دیگر نیز می توانند مقاومت بدن در برابر این بیماری را افزایش دهند.

وی به عوامل مستعد کنندۀ ابتلا به سرطان های پستان، رحم، تخمدان و نیز سرطان های دستگاه گوارش اشاره کرد و عوامل خطرزا شامل چاقی و وزن اضافی، مصرف گوشت های قرمز و فرآوری شده و چربی های زیاد در رژیم غذایی را نام برد.

مدیر گروه بهبود تغذیه جامعه اعلام کرد: در مقابل، رژیم های پر از میوه و سبزیجات، ویتامین D، رژیم های غنی از فیبر و ورزش منظم از عوامل مؤثر در پیشگیری از بسیاری سرطان ها به شمار می آیند.

کاوه ای تأکید کرد: برای جلوگیری از ابتلا به سرطان، رعایت برخی نکات در سبک زندگی بسیار اهمیت دارد. از جمله اینکه باید از غذاهای گیاهی استفاده کنید، رژیم غذایی پرفیبر داشته باشید های هوشمندانه ای در مورد چربی های غذایی انجام دهید و مصرف گوشت قرمز را محدود کنید.

وی همچنین بیان کرد: چربی های اشباع و ترانس دو فاکتور مؤثر در افزایش خطر ابتلا به سرطان هستند و چربی های اشباع تنها در محصولات حیوانی مثل گوشت قرمز، لبنیات پرچرب و تخم مرغ یافت می شوند.

مدیر گروه بهبود تغذیه جامعه همچنین افزود: چربی های ترانس با اضافه کردن هیدروژن به روغن های مایع گیاهی تولید می شوند تا روغن به حالت جامد تبدیل شده و نسبت به حرارت مقاوم تر گردد.

کاوه ای «چربی های غیر اشباع» را از بهترین گزینه ها برای کاهش خطر سرطان معرفی کرده و گفت: این نوع چربی ها از منابع گیاهی به دست می آیند، به عنوان مثال می توان به روغن زیتون، روغن کانولا، آجیل ها (نظیر خشکبار) و آووکادو اشاره کرد.

غذاهای کپک زده را دور بریزید

یک متخصص داخلی نیز به این موضوع اشاره کرد که برخی افراد بخش کپک زده غذاهایی مانند مربا یا ترشی را جدا کرده و باقی مانده را مصرف می کنند، این عمل نادرست است و باید مواد غذایی کپک زده به طور کامل دور انداخته شوند.

دکتر مهدی رضوان با اشاره به اینکه مصرف بالای ترشی، ماهی و برنج دودی از عوامل کلیدی در افزایش ریسک ابتلا به سرطان معده محسوب می شوند، افزود: سرطان معده، آمار ابتلای بالایی دارد و یکی از شایع ترین cancers در میان مردان است.

وی با بیان اینکه آمار مبتلایان به سرطان در کشور به طور سالانه به حدود ۱۰ هزار و ۵۰۰ نفر می رسد و شیوع آن به ۱۴.۵ درصد تقریبا می رسد، اذعان کرد: همدان به لحاظ میزان ابتلا به سرطان معده در سطح میانگین کشوری قرار دارد.

این متخصص بیماری های داخلی تصریح کرد: در برخی استان های کشور به دلیل تفاوت در الگوی غذایی، از جمله مصرف زیاد ترشی در کنار غذا، استفاده از غذاهای دودی مثل ماهی و برنج دودی، نسبت شیوع سرطان معده بیشتر است.

همچنین وی عوامل تأثیرگذار در بروز سرطان معده شامل ژنتیک، سابقه خانوادگی، مصرف الکل، مواد غذایی کپک زده، غذاهای فرآوری شده، فست فودها به خصوص هات داگ، شوریجات و استعمال دخانیات را نام برد.

وی توصیه کرد که افراد بالای ۶۰ سال به طور دوره ای هر ۱۰ سال یک بار کولونوسکوپی انجام دهند و افرادی که بالای ۴۵ سال دارند در صورت بروز علائم، باید از آندوسکوپی استفاده کنند.

این متخصص داخلی همچنین اضافه کرد: استرس می تواند با تضعیف سیستم ایمنی، در بروز سرطان معده تأثیرگذار باشد و در عوض علاقمندی به اصلاح شیوه تغذیه، عدم مصرف فست فود، پرهیز از استعمال دخانیات و دسترسی به خدمات بهداشت مطلوب می تواند خطر ابتلا را کاهش دهد.

دکتر رضوان به این نکته اشاره کرد که برای جلوگیری از بیماری های گوارشی و سرطان معده، مناسب است که آبمیوه های تازه، لیموترش و نارنج به جای انواع ترشی مصرف شود.

شیب تند افزایش ابتلا به سرطان سینه در همدان

رییس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری های غیر واگیر معاونت بهداشتی همدان نیز خاطرنشان کرد: شایع ترین سرطان در میان بانوان، سرطان پستان است و یکی از چالش های اساسی، نگرانی بانوان از افشای بیماری خود، انکار واقعیت و عدم پیگیری درمان است.

دکتر راضیه سادات میرمعینی افزود: سرطان پستان حدود ۲۵ درصد از کل سرطان های زنان را به خود اختصاص داده است و به طور متوسط هر ساله ۳۰ درصد از بانوان تحت غربالگری سرطان سینه قرار می گیرند، که بدان معنی است که آمار شناسایی مبتلایان به این نوع سرطان ۳۶ مورد در هر ۱۰۰ هزار نفر است.

وی بیان کرد: ماماها در کلیه مراکز خدمات جامع سلامت برای غربالگری سرطان پستان فعال هستند و به معاینه بانوان بالای ۳۰ سال می پردازند.

رییس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری های غیر واگیر معاونت بهداشتی همدان اظهار داشت: در صورت تایید ابتلای فرد به سرطان پستان، او برای انجام مطالعات تشخیصی مطمئن تر به ماموگرافی و سونوگرافی ارجاع می شود.

میرمعینی همچنین افزود: به محض تشخیص وجود توده های کوچک در سینه، بلافاصله باید فرایند درمان آغاز گشته تا به این ترتیب از وقوع بیماری پیشگیری شده و فرد بتواند به زندگی با کیفیت بالاتری دست یابد.

وی تصریح کرد: تأخیر در روند درمان به علت انکار بیماری، عدم پیگیری درمان، ترس از نظرات دیگران و تشخیص دیر هنگام می تواند منجر به پیشرفت سرطان، کاهش امید به زندگی و کیفیت زندگی بیماران شود.

رییس پیشگیری و مبارزه با بیماری های غیر واگیر معاونت بهداشتی همدان بر این نکته تاکید کرد که سرطان سینه به عنوان یکی از سرطان های خانوادگی و ژنتیکی شناخته می شود و به همین دلیل افرادی که در خانواده خود سابقه ابتلا به این نوع سرطان دارند، بایستی توجه بیشتری داشته و به آزمایش و غربالگری به موقع اهتمام ورزند.

میرمعینی گفت: سرطان پستان نیز ممکن است در میان آقایان بروز کند، اما میزان ابتلا در بین مردان بسیار نادر و اندک است.

با در نظر گرفتن بیماری سرطان که در کشور و به ویژه در استان همدان همواره رو به افزایش است، به دلایل مختلف از جمله نوع تغذیه، باید تغییراتی در سبک زندگی انجام شود تا از بروز این بیماری جلوگیری شود.

رژیم غذایی متعادل، انجام منظم تست های غربالگری، رعایت مراقبت های پزشکی، حفظ وزن سالم و فعالیت بدنی، و عدم استعمال دخانیات از مواردی است که در پیشگیری از سرطان نقش بسزایی دارد.