فرانکنبرد؛ احیای فوق العاده اف۳۵ با بهره گیری از دو جت آسیب دیده

یک جنگنده رادارگریز اف۳۵ استثنایی که با استفاده از دو هواپیمای اسقاطی توسعه یافته، به زودی به ناوگان عملیاتی نیروی هوایی آمریکا بازخواهند گشت.

این هواپیما با نام «فرانکنبرد» (Frankenbird) به واسطه همکاری بین پرسنل واحد بال جنگنده ۳۸۸ام مستقر در پایگاه نیروی هوایی هیل واقع در یوتا، دفتر برنامه مشترک اف۳۵ ای لایتنینگ ۲ و شرکت لاکهید مارتین به بازسازی پرداخته شده است.

دفتر برنامه مشترک اف۳۵، در ژانویه ۲۰۲۰ ارزیابی امکان سنجی پروژه بازسازی را انجام داد و عملیات ابداع یک جنگنده رادارگریز از قطعات مختلف در اواخر سال ۲۰۲۳ در مجتمع لجستیکی اوگدن آغاز شد.

اسکات تیلور، مهندس ارشد مکانیک در لاکهید مارتین این پروژه، در بیانیه ای مطبوعاتی در سال ۲۰۲۳ اعلام کرد: “به طور تئوری، تمامی اجزای هواپیما قادر به جداسازی و مونتاژ مجدد هستند، اما چنین اقدامی قبلاً انجام نشده بود. این اولین اف۳۵ فرانکنبرد تا کنون است.”

داشتن دو سال پس از این آغاز، جت «فرانکنبرد» نخستین پرواز خود را در تاریخ ۱۶ ژانویه انجام داد. پس از این پرواز آزمایشی موفق، جنگنده نجات یافته قرار است مراحل نهایی آزمایش ها و اقدامات لازم را برگزار کند تا به وضعیت رزمی بازگردد.

از یک هواپیمای اسقاطی تا بازگشت به شرایط عملیاتی

در سال ۲۰۱۴، یک فروند اف۳۵ با شماره دم ای اف۲۷ (AF۲۷) به دلیل آتش سوزی موتور که دو سوم پشت این هواپیما را از بین برد، در پایگاه نیروی هوایی اِگلین در فلوریدا به شدت آسیب دید. طبق اعلام فرماندهی آموزش و تمرین هوایی، خسارت ناشی از این حادثه بیشتر از ۵۰ میلیون دلار برآورد گردید. بدنه آسیب دیده این هواپیما به عنوان یک وسیله آموزشی برای تعمیر و نگهداری دوباره استفاده شد.

در سال ۲۰۲۰، یک فروند دیگر از اف۳۵ با شماره دم ای اف۲۱۱ (AF۲۱۱) به دلیل نقص در ارابه فرود سقوط کرده و به شدت به دماغه آن آسیب وارد شد. از آن زمان بدنه آسیب دیده همراه با موتور این هواپیما در پایگاه نیروی هوایی هیل در یوتا نگه داری می شد.

دیو مایرز، مهندس ارشد تیم پشتیبانی دفتر برنامه مشترک اف۳۵ لایتنینگ، به نشریه Air & Space Forces گفت: “هیچ گونه شکستگی” در ساختار بدنه هواپیماها وجود نداشت، بنابراین اتصال این اجزا برای ایجاد «فرانکنبرد» به قابلیت های آن آسیبی نخواهد زد.

نخستین نمونه فرانکنبرد

تیم تعمیر این پروژه ابزارها و تجهیزات منحصر به فردی را برای پشتیبانی و اتصال بخش های دماغه ای اف۲۷ و عقب ای اف۲۱۱ طراحی کردند، چراکه این نخستین کوشش در یک پروژه تعمیر بلندپروازانه محسوب می شود.

فرآیند تعمیر شامل به روزرسانی های فنی و به کارگیری اجزای جدید، از جمله اضافه کردن ساختارهای تقویت کننده به پوسته خارجی آن بوده است. همچنین، تکنسین ها ارابه فرود را دوباره نصب کرده، سیستم های اویونیک را مجدداً سیم کشی کرده و کابین خلبان را ترمیم کردند.

یک جنگنده بازسازی شده به ارزش شش میلیون دلار

این موفقیت در بازسازی اف۳۵، تجربه فنی ارزشمندی را در اختیار تعمیرکاران قرار داد تا مراحل نصب و بازرسی را به گونه ای بهبود بخشند.

«فرانکنبرد» همچنین یک مزیت اضافی به خاطر رشد ناوگان عملیاتی نیروی هوایی به لحاظ کاهش هزینه ها به همراه دارد. پروژه بازسازی این هواپیما، در حدود شش میلیون دلار هزینه در بر داشت، در حالی که قیمت خرید یک اف۳۵ جدید بیش از ۸۰ میلیون دلار برآورد می شود.

با وجود این که اف۳۵ به عنوان پیشرفته ترین و پرهزینه ترین سیستم تسلیحاتی در وزارت دفاع آمریکا شناخته می شود، کنگره این پرسش را مطرح کرده است که آیا قابلیت های این جنگنده رادارگریز می تواند توجیه کننده هزینه بالای آن باشد؛ به ویژه که این برنامه با چالش هایی چون افزایش هزینه ها، تأخیر در تولید و مشکلات در تعمیر و نگهداری و عملکرد مواجه گردیده است.

وزارت دفاع آمریکا پیش بینی کرد که عمر عملیاتی اف۳۵ از سال ۲۰۷۷ به ۲۰۸۸ افزایش یابد که این امر کل هزینه تخمینی این برنامه را از ۲ تریلیون دلار فراتر می برد. ارتش آمریکا حدود ۶۳۰ فروند اف۳۵ را در اختیار دارد و قصد دارد تا اواسط دهه ۲۰۴۰ بیش از ۱۸۰۰ فروند دیگر برای نیروی هوایی، سپاه تفنگداران دریایی و نیروی دریایی خریداری کند.

بازگشت به ناوگان

پس از اتمام پروازهای آزمایشی «فرانکنبرد» در ماه ژانویه، این هواپیما به تأسیسات شرکت لاکهید مارتین در فورت ورث، تگزاس انتقال خواهد یافت تا مراحل صدور گواهینامه های نهایی برای بازیابی وضعیت رزمی خویش را طی کند.

قسمت پشتی دماغه این جت که تنها با لایه ضد خوردگی پوشانده شده، نیز با استفاده از مواد جاذب رادار تکمیل خواهد شد.

این هواپیما انتظار می رود در حدود ماه مارس به وضعیت رزمی بازگردد، اگرچه به اظهارات دن سانتوس، مدیر تعمیر و نگهداری سنگین دفتر برنامه مشترک اف۳۵، ممکن است این فرآیند بسیار زودتر از آنچه تصور می شود، به پایان برسد.