طبایی به شعر اهمیت ویژه‌ای می‌داد

به خبر ایسنا، این نشست با عنوان «بررسی کارنامه ادبی علیرضا طبایی» به همت مجله اینترنتی «فرهنگ نو» و با مدیریت علی سرهنگی و هم‌راهی گروه شعر معاصر در مؤسسه بهاران برگزار گردید.

مراسم با پخش فیلمی به نام ماندگاران که به زندگی علیرضا طبایی اختصاص داشت، آغاز شد.

طبایی یکی از فرهیختگان معاصر ما بود

در آغاز این نشست که به اجرای اسدالله امرایی اختصاص داشت، کامیار عابدی، پژوهشگر ادبی، در گفت‌وگویی با ایسنا درباره علیرضا طبایی عنوان داشت که تلاش خواهد کرد تا مطالبش تکراری نباشد و گفت: طبایی از جمله افرادی بود که در مقاطع حساس تاریخی در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ به رشد و توسعه شعر نو کمک کرد و این دوره را به عنوان گردشگاه تاریخ ادبیات به یاد می‌آوریم.

وی افزود: از ویژگی‌های بارز طبایی، جایگاه او در شعر نو، غزل نو و ترانه‌سرایی بود، در حالی که این ویژگی تنها مختص او نبوده و حسین منزوی و محمدعلی بهمنی نیز در این مقطع قرار داشتند. در همین راستا، منزوی و طبایی به سمت ترانه‌سرایی روی آوردند، اما در مقابل شهیار قنبری و ایرج جنتی عطایی تنها در زمینه ترانه‌سرایی مشغول بودند، در حالی که طبایی و منزوی همچنان به‌عنوان شاعری مستقل باقی ماندند.
عابدی همچنین اضافه کرد که در دهه ۵۰، طبایی به تدریج از ترانه‌سرایی کناره‌گیری کرد و از سال ۸۵ به بعد، موضوعات شعرهایش به آرمان‌های ملی و میهنی گرایش یافت، که نمونه‌های آن شعر «مادرم ایران» و شعر «خلیج فارس» می‌باشد.

وی تأکید کرد که طبایی از معدود فرهیختگان عصر ما بود و بسیاری از شاعران جوان را پرورش داده و به آن‌ها آموزش و حمایت جدی می‌کرد.

مباحث شعر برای پدر بسیار جدی بود

احمد طبایی، فرزند این شاعر، با اشاره به پرورش خود در محیط شعر و ادبیات تصریح کرد: در اواخر دهه ۶۰، به همراه پدر به انجمن خواجو می‌رفتم. در جلسه‌های آغازین، نعمت احمدی، مسئول نشست‌های ادبی، به خاطر حضور پدر می‌گفت: «امروز جلسه‌ای جدی داریم.» به تعبیر حمیدرضا شکارسری، پدر همواره به شعر اهمیت می‌داد.

او ادامه داد: پدر براساس استانداردهای شخصی خود اشعار جوانان را مورد بررسی قرار می‌داد و برایش مهم نبود که شعر از چه کسی، در چه زمان و از کدام نقطه ایران ارسال شده باشد و همواره پشتیبان شاعران جوان بود.

طبایی بر این نکته تأکید کرد که پدر فردی متعهد در معنای واقعی کلمه بوده و هیچ‌گاه نظرات و باورهای خود را به ما تحمیل نمی‌کرد و تا آخرین روز زندگی‌اش خود را شاعری متعهد می‌دانست. وطن‌دوستی و عشق به فرهنگ و ادبیات، فصل مشترک خانواده ما بود.

پیوند طبایی با تئاتر و رسانه

علی سرهنگی، سردبیر مجله فرهنگ نو، با خواندن شعری از طبایی، اظهار کرد: استاد طبایی در حیطه زندگی و کارهای ادبی خود به نوعی مظلوم واقع شد و به همین دلیل چندان شناخته نشده است و هنوز به جایگاه واقعی‌اش دست نیافته است.

وی افزود: من سال‌هاست که ایشان را می‌شناسم و در دوران نوجوانی نیز به‌طور پراکنده با مجموعه همکاران او در صفحه شعر مجله جوانان کار می‌کردم. در مراسم تشییع پیکر او، تعدادی از شاعران دولتی که تقریباً در همه مراسم‌ها حاضرند، شرکت کردند و مطالبی را مطرح کردند، در حالی که او انسانی مستقل و آزاد بود.

سرهنگی تصریح کرد: کامیار عابدی، دوست پژوهشگر ما که به گفت‌وگوی خود با ایسنا درباره استاد اشاره داشت، متأسفانه اطلاعات نادرستی نقل کرده که برخی از آن‌ها را اصلاح می‌کنم. اول اینکه آقای طبایی به خواست خود از موسسه اطلاعات جدا شد و به دلیل خروج سردبیر مجله جوانان دیگر همکاری نکرد. دوم، آقای طبایی ۱۴ سال با مجله جوانان همکاری داشت نه ۱۲ سال و سوم اینکه او هیچ مخالفتی با شعر سپید نداشت و بخشی از فعالیت‌های او به ترویج شعر سپید و تشویق شاعران برجسته‌ای چون افسر نیک‌روی و دیگران مربوط می‌شود. در خصوص نزدیکی اشعار طبایی به شاعرانی همچون اخوان و کسرایی، که آقای عابدی به آن اشاره کرده، فکر می‌کنم این مسأله صحیح نیست.

سرهنگی در ادامه سخنان خود، بیان کرد: به ندرت کسی از تئاتری بودن استاد طبایی و فعالیت‌های او در حوزه هنرهای دراماتیک و نویسندگی نمایشنامه اطلاع دارد. او اشعار دلخواه خود را در قالب نمایشنامه نوشت و پژوهش‌های عمیقی در زمینه ادبیات منظوم انجام داد.

در ادامه‌ی این نشست، مینا آقازاده نیز در خصوص علیرضا طبایی صحبت کرده و غزلی از او را قرائت کرد.

پس از آن، پیام صوتی از جلال سرفراز، دوست قدیمی این شاعر و یکی از بانیان ده شب شعر گوته از آلمان درباره طبایی پخش شد.

علاوه بر این، حسن اسدی، شاعر و غزل‌سرای مطرح و از همکاران بخش شعر مجله جوانان در پنجاه سال گذشته، درباره غزل‌های نو و اشعار طبایی بیان کرد: او دریاچه‌ای زلال بود که چشمه‌های ادبیات را از تمامی نقاط کشور جمع‌آوری و به دریای خروشان ادبی مبدل ساخت.
او اشعار طبایی را دارای مضامین عمیق و تصاویری متنوع دانست و به نگارستان هزار توی راز تعبیر کرد و گفت: او تنها ماند، زیرا به جایی وابسته نبود.

جدی گرفتن شاعران جوان

یزدان سلحشور، روزنامه‌نگار و منتقد ادبی همچنین در بیانات خود خاطرنشان کرد: طبایی دو اقدام بزرگ انجام داد؛ اول اینکه غزل نو را وارد عرصه ادبی کرد و دوم اینکه نسل جوان را جذب انجمن‌های شعری نمود و به آن‌ها بها داد، برخی از آن‌ها بعدها بخش شعر انقلاب را در حوزه هنری تشکیل دادند و در پی آن از آن‌جا فاصله گرفتند.

وی افزود: فریدون مشیری اشعار جوانان طبایی را که تازه از شهرستان آمده بودند، به چاپ می‌رساند و زمانی که او به مجله جوانان، در آن زمان به ریاست ر. اعتمادی رفت، مشیری نیز به اشعار جوانان اهمیت داده و آن‌ها را منتشر می‌کرد.