موسسه‌های تحقیقاتی به بررسی بزرگ‌ترین پروژه‌های مدیریت زباله در استان‌های ساحلی کشور پرداختند/ روند تولید زباله در این مناطق روزانه به چه میزانی می‌رسد
سرپرست مرکز مدیریت پسماندهای شهری و روستایی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور از تخصیص ۷۳۱۸ میلیارد ریال به پروژه‌های مدیریت پسماند در ۱۲ شهر از استان‌های ساحلی کشور در سال جاری خبر داد و اظهار داشت: از جمله پروژه‌های کلیدی مرکز مدیریت پسماندهای شهری و روستایی برای سال ۱۴۰۳، ساماندهی نقاط تلنبار پسماندها و تأمین تجهیزات و ماشین آلات لازم برای پردازش و دفن بهداشتی پسماند در جزایر هرمز و ابوموسی و همچنین تکمیل نیروگاه زباله‌سوز ساری می‌باشد.
سجاد کریمی ، با اشاره به اینکه میزان تولید پسماند عادی در کشور به‌طور متوسط روزانه ۵۵ هزار تُن برآورد می‌شود، افزود: طبق آمار، ۲۸ درصد از کل پسماند روزانه در استان‌های شمالی و جنوبی کشور تولید می‌گردد. به طور خاص، مقدار پسماند روزانه در شهرهای ساحلی مازندران ۳۳۰۰ تُن، گیلان ۲۲۰۰ تُن، گلستان، هرمزگان و بوشهر هر کدام ۱۰۰۰ تُن، سیستان و بلوچستان ۲۰۰۰ تُن و استان خوزستان ۴۷۰۰ تُن گزارش شده است.
وی به مهمترین چالش‌های حوزه مدیریت پسماند اشاره کرده و تصریح کرد: وجود کمبود داده‌های معتبر برای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، فقدان نیروهای متخصص در زمینه مدیریت پسماند (در سطوح ملی، استانی و محلی)، دفن غیرمهندسی پسماندها و انباشت آن‌ها و رهاسازی شیرابه در اکوسیستم‌های بیشتر شهرها و روستاهای کشور، غیرفعال بودن برخی واحدهای پردازش و کمپوست، غفلت از استفاده شهرداری‌ها از تجربیات موفق دیگران، عدم هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی در پیاده‌سازی قوانین و مقررات، کمبود اعتبارات و عدم وجود منابع درآمدی پایدار و عدم مشارکت واقعی بخش خصوصی از جمله چالش‌های عمده در این حوزه به شمار می‌آید.
کریمی در ادامه به مهمترین برنامه‌های مرکز مدیریت پسماندهای شهری و روستایی سازمان شهرداری و دهیاری‌های کشور در سال جاری اشاره کرد و خاطر نشان نمود که برنامه‌های این مرکز بر اساس برنامه هفتم توسعه کشور و با توجه به اسناد بالادستی تنظیم گردیده است. وی گفت: مطابق بند (ب) ماده ۴۱ برنامه هفتم توسعه، وزارت کشور با هماهنگی شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور موظف است تا با مدیریت درست پسماندهای شهری و روستایی از ورود و نفوذ پسماند و شیرابه به منابع آب و خاک جلوگیری کند و در همین راستا نیز برنامه‌هایی از سوی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها برای اجرایی شدن این بند قانونی تدوین شده است.
وی تأسیس پایگاه داده‌های مربوط به پسماند به منظور برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری کلان در مدیریت پسماند، ساماندهی نقاط تلنبار زباله، احداث دفن‌گاه‌های مهندسی زباله، فعال‌سازی خطوط غیرفعال و راه‌اندازی خطوط جدید برای پردازش پسماند و تولید کمپوست (پسماندهای آلی تجزیه‌شده) و مدیریت نشت شیرابه را از مهمترین برنامه‌های مرکز پسماند شهری و روستایی سازمان شهرداری و دهیاری‌های کشور در چارچوب برنامه هفتم توسعه اعلام کرد.
سرپرست مرکز مدیریت پسماند شهری و روستایی سازمان شهرداری و دهیاری‌ها همچنین به ایجاد هم‌افزایی و به‌کارگیری تجربیات موفق شهرداری‌های کشور در زمینه مدیریت پسماند و آموزش تفکیک از مبدا و مدیریت جزء ویژه پسماند عادی به عنوان دیگر اقدامات این مرکز در راستای برنامه هفتم توسعه اشاره کرد و افزود: ایجاد پایگاه داده‌های پسماند به منظور برنامه‌ریزی و تصمیم‌سازی کلان در مدیریت پسماند نیز از دیگر اقدامات این مرکز در سال جاری به شمار می‌رود.
وی به اقدامات مرکز مدیریت پسماند شهری و روستایی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور از زمان تأسیس این مرکز اشاره کرده و با تأکید بر این که ۱۲ پروژه مهم مدیریت پسماند برای سال ۱۴۰۳ با استفاده از اعتبارات دولتی نقدی و اسناد خزانه اسلامی برنامه‌ریزی و تدوین شده است، خاطرنشان کرد: از جمله پروژه‌های مدیریت پسماند در سال جاری ساماندهی نقاط تلنبار پسماند، تفکیک و پردازش پسماند و تخصیص ماشین‌آلات دفن بهداشتی پسماند به جزایر هرمز و ابوموسی است که برای هر یک از این پروژه‌ها در هر یک از جزایر ۲۲۵ میلیارد ریال و در مجموع ۴۵۰ میلیارد ریال در نظر گرفته شده است.
بر اساس گفته‌های وی، قرار است که در مدت ۴ ماه، ماشین‌آلات دفن بهداشتی پسماند به این شهرها خریداری و تحویل گردد. همچنین حفاظت از محیط زیست و جاذبه‌های گردشگری و بهبود مدیریت پسماند در جزایر هرمز و ابوموسی از اهداف تخصیص بودجه به پروژه‌های مدیریت پسماند در این مناطق محسوب می‌شود و اهمیت راهبردی جزیره ابوموسی نیز از سوی مرکز مدیریت پسماند شهری و روستایی سازمان شهرداری و دهیاری‌ها در این پروژه مد نظر بوده است.
وی اضافه کرد که برای اجرای این پروژه‌ها، اعتبارات لازم در بودجه سال آینده نیز در نظر گرفته خواهد شد و با پیاده‌سازی این پروژه‌ها در جزایر هرمز و ابوموسی، پسماند تولیدی به‌طور کامل تفکیک و پردازش خواهد شد و همچنین دفن پسماندها به حداقل خواهد رسید و عملیات دفن و مدیریت شیرابه نیز به شکل کاملاً مهندسی و بهداشتی انجام می‌شود.
از دیگر پروژه‌های مهم مرکز مدیریت پسماند شهری و روستایی سازمان شهرداری‌ها، تخصیص بودجه برای تکمیل نیروگاه زباله‌سوز ساری بوده که ۲۰۵۰ میلیارد ریال به دستور رئیس جمهور شهید رئیسی در سال جاری برای تکمیل این پروژه اختصاص یافته است. قرارداد ساخت نیروگاه زباله‌سوز شهر ساری در سال ۱۳۹۱ بین شهرداری ساری و سرمایه‌گذار بخش خصوصی منعقد شده و بیش از ۳۰ میلیون و ۸۰۰ هزار دلار صرف خرید تجهیزات نیروگاه زباله‌سوز شده است.
کریمی تأکید کرد که ۶۰ درصد از این اعتبارات دولتی توسط سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و ۴۰ درصد نیز به عهده سرمایه‌گذار بخش خصوصی است. هزینه‌های جداگانه‌ای نیز برای احداث ساختمان‌ها و تأسیسات مرتبط با زباله‌سوز از سوی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور تخصیص داده شده است.
سرپرست مرکز مدیریت پسماند شهری و روستایی سازمان شهرداری و دهیاری کشور با بیان اینکه از ۶۰ درصد تعهد مالی دولت برای احداث نیروگاه زباله‌سوز شهر ساری که معادل ۱۸.۵ میلیون دلار می‌باشد، سازمان شهرداری‌ها از سال ۹۲ تاکنون ۱۸.۲ میلیون دلار (معادل ریالی) پرداخت کرده است، تصریح نمود: تاکنون حدود ۲۰۵۰ میلیارد ریال برای ساخت ابنیه این نیروگاه هزینه شده است.
وی گفت که ساخت ابنیه و تجهیزات این نیروگاه زباله‌سوز در ساری ۹۴ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و ابراز امیدواری کرد که این پروژه طبق زمان‌بندی مقرر به بهره‌برداری برسد.
کریمی همچنین از اختصاص ۱۶۴۰ میلیارد ریال به استان‌های ساحلی جنوبی در شهرهای بندرعباس، زاهدان و دزفول برای ساخت خطوط پردازش مکانیکی و بیولوژیکی پسماند و تأمین ماشین‌آلات مورد نیاز در این حوزه خبرداد و گفت که عدم پردازش پسماند پیش از دفن، عدم کاهش بار آلودگی پسماند و وضعیت نامناسب سایت دفن پسماند از علل تخصیص بودجه دولتی برای اجرای پروژه‌های مدیریت پسماند در این شهرها به شمار می‌رود، که در نهایت باید به پردازش ۲۵۰ تُن از پسماندهای تولیدی در هر یک از شهرهای بندرعباس، دزفول و زاهدان منجر شود. همچنین لازم است میزان پسماند دفن شده که پردازش نشده، کاهش یابد و راندمان تولید کمپوست و بازیافت پسماند نیز افزایش یابد.
وی تخصیص ۴۶۰ میلیارد ریال به شهر اهواز برای نهایی‌سازی محوطه تخمیر و ماشین همزن کمپوست و ۴۲۹ میلیارد ریال برای ساماندهی محل تلنبار قدیم پسماند (منطقه بابا موسی) و فعال‌سازی سایت پردازش و کمپوست غیرفعال و خرید ماشین همزن کمپوست برای شهر بجنورد را از دیگر پروژه‌های حوزه مدیریت پسماند سازمان شهرداری‌ها ذکر کرد و افزود: این اعتبارات باعث افزایش میزان پسماند پردازش شده و کاهش پسماند دفنی پردازش نشده خواهد شد.
سرپرست مرکز مدیریت پسماند شهری و روستایی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور یادآور شد که ۱۷۹۰ میلیارد ریال برای بهسازی محل دفن پسماند، تکمیل واحد پردازش پسماند، تأمین ماشین همزن کمپوست و تجهیزات جانبی و افزایش ظرفیت سوله تخمیر شهر رشت تخصیص یافته است، که در نهایت بایستی منجر به افزایش میزان پسماند پردازش شده و کاهش پسماند دفنی پردازش نشده و بهبود عملیات اجرایی دفن پسماند و ارتقای راندمان تولید کمپوست و بازیابی اجزای آلی پسماند گردد.
کریمی همچنین به تخصیص ۳۲۶ میلیارد ریال برای بهسازی محل دفن پسماند و تکمیل تصفیه‌خانه شیرابه شهر تنکابن در سال جاری اشاره کرده و افزود: عدم پردازش پسماند قبل از دفن و عدم کاهش بار آلاینده بخش آلی پسماند و وضعیت ناپسند مدیریت شیرابه و سایت دفن پسماند این شهر، ضرورت اختصاص بودجه‌ای برای حل این مشکلات را ایجاب می‌کند که در نهایت باید به افزایش فضای مناسب برای تخمیر زیر سرندی و بهبود عملیات اجرایی دفن پسماند و تصفیه شیرابه منجر گردد.
سرپرست مرکز مدیریت پسماند شهری و روستایی سازمان شهرداری و دهیاری‌های کشور همچنین از تخصیص ۳۵۵ میلیارد ریال برای تکمیل واحد تصفیه‌خانه شیرابه، نهایی‌سازی واحد پردازش پسماند و تأمین ماشین همزن کمپوست برای قائم‌شهر و همچنین اختصاص ۲۴۷ میلیارد ریال به منطقه غربی استان گلستان (آق قلا) برای خرید ماشین همزن کمپوست یاد کرد که در نهایت باید حداقل ۳۰۰ تن پسماند ورودی به سایت پردازش شده و میزان پسماند دفنی پردازش نشده نیز کاهش یابد. به علاوه، هدف آن است که راندمان تولید کمپوست و بازیافت بخش آلی پسماند در هر دو پروژه مدیریت پسماند در منطقه غربی استان گلستان و قائم‌شهر افزایش یابد.
