تاکتیک روسیه برای نفوذ بر پایگاه های کشورهای منطقه ساحل آفریقا

۱۵:۵۷ ۲۸ بهمن ۱۴۰۳

اعظم پورکند  در تازه ترین مقاله رسانه فرانسوی «ژون آفریک» Jeune Afrique به بحث تمامی نگرانی های احتمالی غرب نسبت به قوت حضور نظامی روسیه در قاره آفریقا پرداخته شده است.

<pاین مقاله با ارجاع به اطلاعاتی که قبلاً درباره تاسیس پایگاه روسی در معطن الساره واقع در جنوب لیبی منتشر شده، آغاز می شود. از اواخر سال گذشته و پس از دیدار نماینده روسیه، یوکوروف، با خلیفه حفتر، رسانه های غربی تغییرات نظامی قابل توجهی را در این ناحیه شناسایی کردند.

برای نمونه، برنامه های توسعه فرودگاهی در آفریقا که از دهه ۸۰ به حال خود رها شده، از منطقی برخوردار نیست. این پایگاه به عنوان یک حمایت از منافع برخی کشورها در منطقه، به ویژه در حمایت از شورشیان در سودان عمل می کند.

در این راستا، برخی رسانه ها گزارش کرده بودند که حفتر به طور رسمی این پایگاه را به نیروهای روسی کورپ آفریقا واگذار کرده است. هرچند اولیه این خبر یک گزارش غیررسمی از یک خبرگزاری ایتالیایی بوده است.

گزارش ها نشان می دهد که افسران روسی به منظور نظارت بر تأسیسات نظامی رهاشده از سوی نیروهای فرانسوی به عزم پایتخت چاد سفر کرده اند. روسیه تعدادی پایگاه نظامی در کشورهای آفریقایی از جمله لیبی، مالی، جمهوری آفریقای مرکزی و سودان تأسیس کرده است. به عنوان نمونه، در سال ۲۰۱۹، مسکو توافقی با سودان برای احداث یک پایگاه دریایی در سواحل دریای سرخ منعقد کرد که به روسیه این امکان را می دهد تا نفوذ خود را در این منطقه افزایش دهد و دسترسی به منابع طبیعی ارزشمندی همچون طلا و الماس را تضمین کند.

با وجود تلاش های روسیه برای کنترل بر پایگاه های هوایی در کشورهای آفریقایی، این کشور در زمینه پیشرفت چندان موفق نبوده و سایر کشورها نظیر آمریکا و ترکیه از فرصت استفاده کرده اند.

این پایگاه هوایی همچنین مورد توجه کشورهایی دیگر از جمله ترکیه و فرانسه قرار گرفته است. اما واقعیت این است که ترکیه پیشتر این پایگاه ها را به تصرف خود درآورده است. این موضوع به خصوص به فرودگاه آبچه مرتبط است، جایی که متخصصان ترکیه ای به منظور آموزش اپراتورهای هواپیماهای بدون سرنشین چادی و به روز رسانی تأسیسات حاضر شده اند.

برخی از متخصصان بر این باورند که هرچند رسانه ها و اندیشکده های غربی سال هاست که به طور اغراق آمیز تهدیدات روسیه در آفریقا را به تصویر می کشند تا بودجه های خود را حفظ کنند، اما حقیقت این است که روسیه هنوز استراتژی جامعی با کشورهای آفریقایی ندارد.

در حالی که ترک ها به طور فعال در مناطق کلیدی مورد نظر روسیه فعالیت می کنند و با سیاست های متنوع و چالاک شامل فروش سلاح های ارزان اما مؤثر به کشورهای آفریقایی به نفوذ خود می افزایند.

در سال های اخیر، روسیه به وضوح حضور نظامی خود را در قاره آفریقا گسترش داده است. این گسترش که با اهداف ژئوپلیتیکی، اقتصادی و امنیتی همراه است، از طریق ابزارهای مختلف از جمله انتقال تجهیزات نظامی، بهره برداری از گروه های شبه نظامی و تأسیس پایگاه های نظامی در کشورهای آفریقایی صورت می گیرد.

انتقال تجهیزات نظامی از سوریه به آفریقا

روسیه در حال کاهش سطح حضور نظامی خود در سوریه و انتقال تجهیزات نظامی به کشورهای آفریقایی نظیر لیبی، مالی و سودان است. این اقدام در پی برکناری بشار اسد، متحد سابق روسیه در سوریه آغاز شده است. تصاویر ماهواره ای و داده های پروازی نشان می دهند که بخشی عظیم از تجهیزات روسیه از پایگاه های سوریه خارج و به آفریقا انتقال یافته است. این انتقال شامل سامانه های پیشرفته پدافند هوایی مانند اس۴۰۰ و اس۳۰۰ و همچنین نیروهای نظامی می شود.

اهداف اقتصادی و دسترسی به منابع طبیعی

یکی از مهم ترین اهداف روسیه در آفریقا، دستیابی به منابع طبیعی ارزشمند مانند طلا، الماس و نفت می باشد. روسیه از طریق همکاری با دولت های محلی و گروه های شبه نظامی موفق به کسب دسترسی به این منابع و امضای قراردادهای اقتصادی کلیدی در زمینه معدن و انرژی شده است. این فعالیت ها به روسیه این فرصت را می دهد که به عنوان یک شریک استراتژیک در این منطقه جان بگیرد.
با این حال، حضور نظامی روسیه در آفریقا با چالش های لجستیکی و مالی متعددی مواجه بوده است. انتقال تجهیزات نظامی از سوریه یا روسیه به آفریقا هزینه بر و نیازمند عبور از حریم هوایی ترکیه، که رقیب منطقه ای روسیه محسوب می شود، است. همچنین، نگهداری پایگاه های نظامی و انجام عملیات های وسیع در قاره آفریقا هزینه های قابل توجهی را به روسیه تحمیل خواهد کرد.

تأثیرات ژئوپلیتیکی و واکنش غرب

حضور روسیه در قاره آفریقا موجب افزایش تنش ها با کشورهای غربی شده است. کشورهای غربی این حضور را به عنوان تهدیدی برای منافع خود در منطقه تلقی می کنند. روسیه، با حمایت از رژیم های محلی و مخالفت با نفوذ غرب، تلاش دارد تا جایگاه خود را به عنوان یک قدرت جایگزین در آفریقا تقویت کند.

تاس