پایگاه خبری دولت به مناسبت گذشت چهلمین روز از حادثه معدن «معدنجو» در طبس اطلاعیه‌ای صادر کرد
شورای اطلاعرسانی دولت، در آستانه چهلمین روز حادثه تلخ پیش آمده در معدن «معدنجو» واقع در طبس که منجر به جان باختن ۵۳ تن از کارگران فداکار و زحمت‌کش این معدن شد، بیانیه‌ای صادر کرده و برخی از اقدامات انجام شده توسط دولت را تشریح کرد.
به نقل از پایگاه اطلاعرسانی دولت، متن کامل این اعلامیه به شرح زیر آمده است:
«در آستانه چهلمین روز یادآوری کارگران فداکار و زحمت‌کش معدن «معدنجو» در طبس قرار داریم. این واقعه ناگوار باعث اندوه جامعه کارگری و تمامی مردم ایران گردید. واژه کارگر به عنوان نمادی از شرافت، سخت‌کوشی و تلاش برای معیشت حلال، باید مورد احترام قرار گیرد.
دولت چهاردهم، با توجه به ابعاد گسترده این فاجعه، تمام ظرفیت خود را فعال کرد تا از یک سو با تحقیق دقیق موضوع توسط نهادهای مختلف، مسیر امدادرسانی به خانواده‌های داغدار را به سرعت دنبال کند و از سوی دیگر، با انجام بررسی‌های کارشناسی، این حادثه تلخ را به فرصتی برای بهبود ایمنی کارگران به منظور حفظ جان آنها تبدیل کند.
شورای اطلاعرسانی دولت چهاردهم، ضمن ابراز تسلیت مجدد نسبت به این رویداد، آخرین وضعیت اقدامات دولت در مورد پیگیری و رسیدگی به امور خانواده جانباختگان و مصدومان را به مردم شریف ایران گزارش می‌دهد:
توصیف حادثه
در حدود ساعت ۲۰:۳۰ روز شنبه، ۳۱ شهریورماه، انفجاری در کارگاه‌های استخراج شماره ۸۲ معدن زغال‌سنگ معدنجو به وقوع پیوست. این کارگاه دارای طول ۱۰۰ متر و ضخامت یک متر بوده و شیب آن تقریباً ۱۰ درجه بود. بر پایه شواهد ابتدایی، این انفجار ناشی از آزاد شدن مقدار زیادی گاز متان بوده که می‌تواند به واسطه وجود حفره‌های گازی و شکستگی‌های ناشی از عملیات تخریب در کارگاه استخراج ایجاد شده باشد.
در زمان وقوع حادثه، حدود ۷۰ کارگر در بلوک‌های C و B مشغول به کار بودند. بلوک C، با شیب حدود ۱۸ درجه، پس از ورود از دهانه تونل، به طول ۷۵۰ متر ادامه یافت و در عمق ۲۵۰ متری از سطح زمین به تونل بلوک B متصل می‌شد. با اینکه دهانه این تونل‌ها از بیرون تقریباً دو کیلومتر با یکدیگر فاصله داشت، به دلیل درخواست تهویه، به هم متصل بودند.
معدن دارای سیستم تهویه مرکزی بود که شامل دو فن مکشی VOD۱۶ در محل بلوک B می‌شد. این دو فن وظیفه داشتند گازهای موجود در تونل‌ها را به سمت سطح زمین مکش کرده و هدایت کنند. متأسفانه شواهد حاکی از آن است که در زمان انفجار، در انتهای بلوک C، به سبب عدم رعایت اصول ایمنی، گاز متان جمع شده بود. ورود جرقه یا حرارت از منبعی نامشخص سبب این انفجار گردید.
این انفجار ویران‌گر بوده و منجر به ریزش بخش‌های وسیعی از کارگاه تونل C شد. گاز مونوکسید کربن (CO) حاصل از این انفجار به سمت تونل B هدایت شد و در پی آن، گاز CO از کارگاه‌های شماره ۱۰۵ و ۸۳ عبور کرده و باعث مسمومیت و خفگی ۲۹ کارگر شاغل در تونل B و ۲۰ کارگر در بلوک C گردید. همچنین، ۱۷ نفر دیگر از کارگران حاضر در این دو بلوک به مصدومیت دچار شدند که متأسفانه چهار نفر از این افراد در بیمارستان فوت کردند. به طور کلی، در این حادثه ۵۳ کارگر جان خود را از دست داده و ۱۳ نفر مصدوم شدند. افزون بر این، ۱۴ نیروی امدادی نیز در حین викон مأموریت دچار آسیب‌هایی از جمله تنگی نفس و کمبود اکسیژن شدند.
مهمترین اقدامات دولت
شفاف‌سازی و هماهنگی عملیاتی
شورای اطلاعرسانی دولت، همانطور که همواره اعلام و بر آن تأکید کرده، سیاست خود را بر ارتقاء شفافیت در دولت، تسهیل‌گری برای خبرنگاران و اطلاعرسانی به موقع از رویدادها و اخبار مرتبط با دولت ملی قرار داده و این اصل را از روزهای نخست فعالیت رسمی خود در دستور کار قرار داده است.
در حادثه اندوه‌بار معدن معدنجو در شهرستان طبس، به دستور رئیس شورای اطلاعرسانی دولت، در نخستین گام، کمیته‌ای ویژه با محوریت دبیر شورا تشکیل گردید تا تمامی اخبار مربوط به حادثه را رصد کند. همچنین این‌بار بر خلاف رویه‌های معمول در دوران‌های گذشته، از خبرنگاران و راویان رسانه‌های مختلف دعوت به عمل آمد تا آنچه را در گزارش‌های خود مشاهده و منتشر کرده‌اند به این شورا منتقل کنند تا خلاءهای موجود شناسایی و مشکلات موجود به صورت سریع و به نفع آسیب‌دیدگان حل شود. در نتیجه همین اقدامات، جلساتی با خبرنگاران محلی و اعزامی به محل حادثه انجام شد و بلافاصله مشکلات و ابهامات شناسایی شده به وزارتخانه‌های مربوطه منتقل و پیگیری شد. در این دوره، رویکرد شورای اطلاعرسانی دولت بر انکار یا زیر سوال بردن اعتبار گزارش‌های رسانه‌های داخلی نبوده و اصل بر صداقت و صراحت بیان خبرنگاران و اهالی شرافتمند رسانه است.
علاوه بر این، در مرحله دوم، این شورا با تشکیل کمیته‌ای از روابط عمومی تمام نهادها و وزارتخانه‌های مرتبط با حادثه معدن معدنجو، تأکید بر هماهنگی و همگرایی دستگاه‌ها را مد نظر قرار داد و از آنان خواست تا اخبار را به سرعت و به شکلی شفاف به تمامی رسانه‌ها منتقل نمایند.
واکنش و حضور اعضای دولت چهاردهم
ساعاتی پس از وقوع حادثه در معدن معدنجو در طبس، دکتر مسعود پزشکیان، رئیس محترم جمهور که در راه سفر به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد بود، دستوری ویژه برای رسیدگی به این حادثه و برخورد با هر گونه قصور و تخلفی صادر کرد.
در راستای دستور رئیس جمهور، وزرای «کشور»، «تعاون، کار و رفاه اجتماعی» و «صنعت، معدن و تجارت» و نیز استاندار خراسان جنوبی و رئیس جمعیت هلال احمر به سرعت به محل حادثه رفتند و ابعاد موضوع را مورد بررسی قرار دادند. به لطف اقدامات انجام شده از سوی امدادگران جمعیت هلال احمر، اورژانس کشور و دیگر نهادهای مرتبط، خدمات امدادی به تعدادی از مصدومان و نجات یافتگان به سرعت ارائه شد.
همچنین به دستور رئیس جمهور، در روزهای پس از حادثه، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری به دیدار تعدادی از خانواده‌های داغدار رفت و به پیگیری مشکلات و نیازهای آنها پرداخت. همچنین سایر مسئولان کشور و معاونان وزرا نیز با خانواده جانباختگان دیدار و از آنان دلجویی کردند.
مدیریت میدان
از همان ساعات اولیه وقوع حادثه، عوامل فرمانداری و استانداری در محل حاضر شدند. همچنین اداره کل مدیریت بحران استان خراسان جنوبی و سازمان مدیریت بحران کشور نیز اقداماتی را آغاز کرده و جلسات فوق‌العاده مدیریت بحران به منظور ساماندهی به شرایط حادثه برگزار نمودند. این اقدامات با محوریت وزارت کشور انجام شد. همچنین در هماهنگی با عوامل انتظامی و نظامی، امنیت به طور کامل برقرار گردید. به دنبال دستور وزیر کشور، پیگیری‌های ویژه برای مدیریت حادثه، امدادرسانی سریع و تشکیل جلسات فوق‌العاده انجام شد و مساعدت‌های لازم برای انتقال پیکر جانباختگان به شهرهای محل سکونت و برگزاری مراسم یادبود انجام گرفت. استانداران استان‌های محل سکونت جانباختگان و مصدومان نیز به دستور وزیر کشور مسئولیت رسیدگی به امور خانواده جانباختگان و مصدومان این حادثه را بر عهده گرفتند.
پیگیری وضعیت مصدومان
پیگیری وضعیت مصدومان این حادثه تحت نظارت وزارت بهداشت صورت گرفته است. متأسفانه چهار تن از افرادی که به مراکز درمانی منتقل شده بودند به سبب شدت جراحات جان خود را از دست دادند. در مورد دیگر مصدومان تأکید شد که تمامی هزینه‌های درمان و ترخیص به عهده دولت می‌باشد. همچنین با پیگیری خبرنگاران مشخص شد که یکی از بیمارستان‌هایی که آسیب‌دیدگان به آنجا منتقل شده بودند، مبالغ ناچیزی از تعدادی از کارگران دریافت کرده که بلافاصله این موضوع تحت رسیدگی وزارت بهداشت قرار گرفت و پول پرداختی به آنها عودت داده شد.
همچنین به دستور رئیس جمهور و معاون اول وی، حمایت‌های روانی از خانواده جانباختگان و نیز نجات یافتگان انجام شد و با توجه به زمان‌بر بودن فرآیند مداخلات روانی، این اقدام همچنان به محوریت وزارت بهداشت و دیگر نهادهای مرتبط ادامه دارد.
تأمین مسکن خانواده جانباختگان
وزارت مسکن، راه و شهرسازی به عنوان مسئول تأمین مسکن خانواده ۵۳ جانباخته، اقدامات خود را آغاز کرده و با توجه به فوت یکی از افراد در هفته گذشته، پرونده این فرد در مراحل اولیه پیگیری قرار دارد و ۵۲ خانواده دیگر نیز در مراحل پایانی قرار داشته و با توجه به انجام اقدامات اولیه و طی مراحل قانونی، واحدهای مسکونی این افراد در شهرهای محل سکونت خانواده کارگران جانباخته شامل طبس، بیرجند، فردوس و دیگر مناطق به آنان تحویل داده خواهد شد. روند تحویل مسکن به این خانواده‌ها به گونه‌ای است که ۵۰ درصد هزینه تأمین مسکن بازماندگان معدن طبس توسط دولت تأمین می‌شود و اقساط ماهانه این واحدها از سال سوم پشتیبانی مسکن، به صورت پلکانی و به مدت ۲۰ سال از آنان دریافت خواهد شد. همچنین همکاری لازم در خصوص ارائه تسهیلات به این افراد صورت گرفته است.
پرداخت مستمری
برای پرداخت مستمری به خانواده جانباختگان، هماهنگی‌هایی میان وزرای صنعت، معدن و تجارت و تعاون، کار و رفاه اجتماعی صورت گرفته و احکام مستمری بازماندگان از طریق اداره کل تامین اجتماعی استان صادر می‌شود.
علاوه بر این، مبالغی تحت عنوان مساعده به خانواده جانباختگان پرداخت شده و یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان نیز به خانواده‌هایی که فرآیند انحصار وراثت را طی کنند پرداخت می‌شود. با پیگیری وزارت صمت، وسایل و اقلام خانه برای تعدادی از خانواده جانباختگان تهیه و در اختیار آنان قرار گرفته است.
بررسی‌های کارشناسی
حوادث معادن زغال‌سنگ در ایران و نیز دیگر نقاط جهان از جمله حوادث اخیر، نشان‌دهنده وجود نواقص ساختاری و فناوری‌ای در ایمنی این معادن است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که عمده خطرات ناشی از شرایط فنی و استفاده از تجهیزات قدیمی و غیرمکانیزه هستند. استخراج از لایه‌های عمیق‌تر، افزایش محتوای گاز متان و عدم رعایت پروتکل‌های ایمنی در برخی معادن، از عوامل کلیدی وقوع چنین حوادثی محسوب می‌شوند. با توجه به اهمیت این صنعت در اقتصاد و اشتغال کشور، ضرورت دارد تا اصلاحات بنیادینی در سطح ملی و صنعتی جهت بهبود شرایط ایمنی صورت پذیرد. این موضوع در دستور کار نهادها و وزارتخانه‌های مرتبط قرار گرفته است.
گزارش اولیه حادثه بر اساس اطلاعات و نتایج بازدید کارشناسان اعزامی از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تنظیم شده است. پس از دریافت گزارش پزشکی قانونی درباره علت قطعی مرگ تمامی افراد و همچنین بررسی گزارش‌های فنی مکتوب معدن (که توسط مقام قضایی ضبط شده)، یک گزارش جامع تهیه و تمامی ابعاد حادثه به دقت تحلیل خواهد شد.
با توجه به وظایف ذاتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مستند به مواد ۸۵ و ۸۶ قانون کار جمهوری اسلامی ایران و همچنین تأکید مقام محترم ریاست جمهوری بر اولویت حفظ جان کارگران و تأمین ایمنی معادن به ویژه معادن زیرزمینی زغال‌سنگ و نیز تلاش وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بر بررسی همه‌جانبه و ابعاد مختلف حادثه پدید آمده در معدن معدنجو شهرستان طبس، یکصد و نودمین جلسه شورای عالی حفاظت فنی به طور فوق العاده در تاریخ ۹ مهر ۱۴۰۳ با ریاست مقام عالی وزارت و با دعوت از تمامی اعضا، شامل شرکای اجتماعی کارگری و کارفرمایی، نمایندگان دولت، اساتید دانشگاهی، تشکل‌های ایمنی و بهداشت شغلی، معاون رییس جمهور و ریاست سازمان ملی استاندارد ایران، مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی و همچنین مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان خراسان جنوبی و مسئولین مربوطه تشکیل شد و مباحث مرتبط با ایمنی معادن و حادثه پیش‌آمده مورد بررسی و تبادل نظر قرار گرفت.
از جمله مباحث مهم جلسه، شناسایی و رفع نواقص ایمنی بود که از سوی اعضا به عنوان یک ضرورت فوری مطرح شد. تأکید بر اقدامات پیشگیرانه و تقویت بازرسی‌های دوره‌ای نیز از دیگر محورهای مهم بحث بود تا نقص‌های احتمالی در سریع‌ترین زمان شناسایی و برطرف شوند.
اعضا همچنین بر لزوم همکاری نزدیک بین بخش‌های مختلف، از جمله بازرسان کار، کارفرمایان و کمیته‌های ایمنی تأکید کردند. تعامل میان این بخش‌ها می‌تواند به اجرای بهتر طرح‌های حفاظتی و نظارتی کمک کند. استفاده از سیستم‌های پیشرفته و مکانیزه‌سازی معادن نیز به عنوان راهکاری برای بهبود نظارت فنی مطرح شد، گرچه برخی چالش‌ها در اجرای این سیستم‌ها وجود دارد. در کنار این، اعضا خواستار گسترش آموزش و فرهنگ‌سازی ایمنی برای کارگران و مسئولان معدن شدند، زیرا آموزش مستمر می‌تواند در کاهش حوادث تأثیر چشمگیری داشته باشد. پیگیری نواقص گزارش‌شده در بازرسی‌های پیشین و رفع سریع آنها نیز از دیگر موارد حائز اهمیت در این جلسه مطرح شد.
برگزاری مراسم نکوداشت کارگران
همچنین با پیگیری‌های انجام شده از سوی وزارت کشور و استانداری، مراسم‌هایی به یاد کارگران فداکار جانباخته در حادثه معدن معدنجو برگزار گردید و مراسم چهلم این عزیزان روز پنجشنبه با حضور تعدادی از مسئولان کشور اجرا خواهد شد.
شورای اطلاعرسانی دولت، از کلیه رسانه‌ها و خبرنگاران که در این مدت با تهیه گزارش و اخبار سعی در پیگیری حقوق جانباختگان و مصدومان این حادثه داشتند، تشکر و قدردانی کرده و اعلام می‌کند که گزارش‌های آتی از اقدامات انجام شده در خصوص این حادثه را با همکاری رسانه‌ها و خبرنگاران به اطلاع عمومی خواهد رساند.
در پایان این اطلاعیه، یادی از کارگران عزیز و زحمت‌کش که در این حادثه تلخ جان خود را از دست داده‌اند می‌شود: محمود کوهی، جواد طوسی، سید منصور حسینی، براتعلی غریب، محسن سرگزی، سید ابراهیم حسینی کاشیدار، مصطفی حسن‌زاده سینی، میثم معینی، مصطفی فشانجردی، رضا خیری، حسن ریواده، مجتبی جبله، جواد باعثی، عباس اقبال همت آبادی، احمد آموزگار سراب، حسن پیرزاد، محمود رضاشورک توپکانلو، حمید آموزگار سراب، فرهاد پیرزاد، مجید حسین‌زاده هاشمی، محمد کیانی گروی، سید علی عرب، علی محمد رجبیان، ناصر علی‌نیا، حسین تقی‌شورک توپکانلو، غلامرضا پروین، محمد مرادی، حسن مصطفوی ثانی، محمد سارانی، علی مهری، رمضانعلی داوری قله زو، حسن تیموری، قربان رفیعی قله زو، حسین نوری خلیل آباد، رمضانعلی دهقان نژاد، احمد جغتایی، احمد مختاری، امیرعلی خسروی، حسن توکلی، اصغر فاطمی، ناصر آخوندی، محمد جواد بهشتی زاده، محمد جواد قاسمی، ولی الله اسماعیلی، علی نادریان، عباس بهمدی، جواد صحراگرد، احسان دهشیبی، جواد بهمدی، مهدی حسینائی، محمد سنجری، غلامرضا رمضانی، کاظم نخعی. یادشان همیشه گرامی باد.
