بحران دریاچه ارومیه، یک مشکل ملی به شمار می‌آید
عارف در نخستین نشست کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه در دولت چهاردهم، که امروز صبح (چهارشنبه) با حضور وزیر جهاد کشاورزی، معاون علمی رییس جمهور، مدیران سازمان‌های محیط زیست و برنامه و بودجه، استانداران استان‌های همجوار دریاچه ارومیه و سایر اعضای کارگروه برگزار شد، اذعان داشت: مشکل دریاچه ارومیه، فقط یک چالش منطقه‌ای برای سه استان همجوار نیست، بلکه آن را باید به عنوان یک بحران ملی در نظر گرفت که برای برطرف کردن آن به عزم و راهکارهای ملی نیاز است، نه محلی.
به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، عارف با اشاره به وضعیت وخامت‌بار دریاچه ارومیه پیش از آغاز فعالیت کارگروه ملی تصریح کرد: بحرانی که دریاچه ارومیه با آن روبرو است، از موارد مهم ملی کشور ایران به شمار می‌آید و برای حل آن، هم‌اکنون به تلاش جمعی و عزم ملی نیاز داریم. اکنون زمان آن است که تصمیمات صحیح گرفته‌شده در دولت‌های گذشته به مرحله اجرا درآید.
او ادامه داد: اگر کاستی‌های موجود را به گردن یکدیگر بیندازیم، وضعیت به مراتب وخیم‌تر خواهد شد، اما باید با جدیت به دنبال راه‌حل‌ها باشیم و مسائل را نمی‌توان تنها با رویکرد منطقه‌ای و استانی حل کرد. اگرچه استان‌های آذربایجان شرقی و غربی و کردستان به علت هم‌جواری با دریاچه نقش مؤثری در نجات آن ایفا می‌کنند، اما واقعیت این است که یک اراده ملی می‌تواند دریاچه ارومیه را از نابودی نجات دهد.
معاون اول رئیس جمهور خاطرنشان کرد: دریاچه ارومیه تنها دریاچه‌ای نیست که با بحران مواجه شده و کشورهای دیگر هم با چالش‌های مشابه دست و پنجه نرم کرده و موفق به حل آنها شده‌اند. اکنون وقت آن است که از تجربیات مثبت این کشورها بهره‌برداری کرده و بحران دریاچه ارومیه را مدیریت کنیم.
عارف به معضلات چاه‌های آب غیرمجاز و گسترش بی‌قاعده کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه که در کنار تغییرات اقلیمی از عوامل اصلی بحران دریاچه محسوب می‌شوند، اشاره کرد و افزود: این مسائل منجر به افت شدید سطح آب در برخی نقاط از ۲۵ متر به ۵۰۰ متر شده و این حقیقت ضربه‌ای به محیط زیست و آینده نسل‌های بعدی ایران زده است. همه اینها ظلمیست که بر محیط زیست رفته و پاسخ این ظلم روشن است.
او تأکید کرد: برای چاره‌یابی باید حقابه محیط زیست را به عنوان یک پیش‌فرض در نظر بگیریم، الگوی کشت را به دقت دگرگون کنیم و همزمان، کشاورزان و جامعه را توجیه کنیم تا بهتر از منابع آبی استفاده کنند.
عارف گفت: در کنار اقدامات عملی، ضروری است که فرهنگ‌سازی صورت گیرد. از نظر دولت چهاردهم، طرح‌های نجات دریاچه ارومیه که در دولت‌های گذشته تصویب شده‌اند، باید همچنان محترم باقی بمانند، اما در راستای بهبود آنها در صورت وجود کاستی‌ها، کوشا خواهیم بود و نقاط قوت را نیز تقویت خواهیم کرد.
وی از یکی از اساتید دانشگاه ارومیه که در این جلسه پیشنهادات علمی خود را بر مبنای متدهای جهانی فائو ارائه کرد، تشکر کرد و گفت: اگرچه کار این دانشگاه قابل تجلیل است، اما نباید فقط به تحقیقات این دانشگاه بسنده کرد؛ تمامی دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور باید طرح‌های مطالعاتی خود را در این زمینه آغاز کرده و از تجربیات بین‌المللی در مواجهه با بحران‌ها بهره‌مند شوند.
معاون اول رئیس جمهور با ابراز تقدیر از اقدامات انجام‌شده در راستای کاهش ۴۰ درصدی مصرف آب بیان کرد: سازمان محیط زیست و دیگر نهادهای مرتبط باید با جدیت بیشتری در این زمینه فعال شوند و بررسی کنند که چگونه همزمان با صنعتی شدن، محیط زیست را نیز حفظ نمایند.
عارف همچنین در این جلسه دستوری صادر کرد تا با همیاری استانداران سه استان حاشیه آبریز دریاچه ارومیه، مسئولان وزارت نیرو، جهادکشاورزی و سایر ارگان‌ها و نهادهای ذیربط، تحقیقات لازم برای بررسی اقدامات پیشین و راهکارهای علمی لازم برای نجات دریاچه ارومیه انجام گیرد و ظرف یک ماه آینده، برنامه‌ای جامع برای این موضوع تهیه شود.
معاون اول رئیس جمهور در بخش دیگری از سخنان خود به تأکید بر اهمیت دریاچه ارومیه برای ایران اشاره کرد و گفت: یکی از خلبانانی که بر فراز دریاچه ارومیه پرواز می‌کرد، به من گفت: هر بار که از بالای دریاچه پرواز می‌کنم و با دیدن وضعیت فعلی آن مواجه می‌شوم، واقعاً دچار اندوه می‌شوم و این احساسی است که همه مردم ایران نسبت به این نقطه از کشور دارند. دریاچه ارومیه، تنها متعلق به چند استان نیست بلکه جنبه ملی دارد و مردم ایران به آن تعلق خاطر دارند.
در آغاز این نشست، استانداران سه استان آذربایجان شرقی، غربی و کردستان، مسئولان وزارتخانه‌های نیرو و جهاد کشاورزی، رییس سازمان برنامه و بودجه و یکی از اساتید پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه و مدیران طرح ملی نجات دریاچه ارومیه و رئیس سازمان محیط زیست، به بیان اقداماتشان در راستای نجات دریاچه پرداختند.
معتمدیان، استاندار آذربایجان غربی در توضیح اقداماتی که برای نجات دریاچه ارومیه انجام شده اشاره کرد: در دو حوزه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری کارهای قابل توجهی انجام شده است به گونه‌ای که طرح نجات دریاچه ارومیه اکنون به عنوان برجسته‌ترین پروژه زیست‌محیطی در غرب آسیا شناخته می‌شود و مطابق این طرح، آب در سه مرحله به دریاچه ارومیه منتقل شده است.
وزیر جهاد کشاورزی نیز در این نشست ضمن بیان اینکه تلاش‌ها برای نجات دریاچه ارومیه از ۱۶ سال پیش به یک گفتمان ملی تبدیل شده است، گفت: یکی از اصلی‌ترین راه‌های نجات، تجهیز زمین‌های کشاورزی به سیستم آبیاری تحت فشار است که کشاورزان خودشان به این نتیجه رسیده‌اند که باید حتی با صرف هزینه و سرمایه‌گذاری، آب را به طور صحیح مصرف کنند. با تدابیری که اتخاذ شده، شرایط برای اجرا پروژه‌های آبیاری تحت فشار فراهم است و اگر در بودجه سنواتی، سهمی برای تأمین هزینه‌ها تخصیص یابد، این مشکل تا حد زیادی حل خواهد شد.
وی همچنین خواستار بازنگری و تقویت ساختار کارگروه و اصلاح روش‌ها شد.
سرمست، استاندار آذربایجان شرقی نیز در این جلسه تأکید کرد که تغییر نگرش به دریاچه ارومیه باید به شکل یک سیستم صورت گیرد و افزود: رویکرد بخش‌نگر نمی‌تواند به حل بحران کمک کند و اکنون به مدیریتی ملی و فرااستانی نیاز داریم.
استاندار کردستان نیز با بیان اهمیت جلب رضایت اجتماعی در تمامی اقدامات، یادآور شد: برای حل بحران دریاچه ارومیه باید همکاری عمومی را با مردم و جامعه برقرار کرد و از طریق جلب اعتماد عمومی می‌توان تصمیمات اتخاذ شده را به مرحله اجرا درآورد.
