خونریزی مغزی و افزایش دو برابری ریسک ابتلا به زوال عقل
زوال عقل به عنوان یک عارضه پزشکی می‌تواند به علت بیماری‌های متنوعی بروز کند که بر توانایی‌های شناختی و رفتارهای فرد اثر می‌گذارند و به سلامت روان‌شناختی، اجتماعی و رفتاری افراد و اطرافیان آن‌ها آسیب رسانده و تأثیرگذار باشد. طبق جدیدترین آمار سازمان بهداشت جهانی، در حال حاضر حدود ۵۵ میلیون نفر در سطح جهانی به این عارضه دچار هستند و هر ساله حدود ۱۰ میلیون مورد جدید شناسایی می‌شود.
تحقیقات علمی نشان‌دهنده شناسایی چهار نوع مختلف از زوال عقل است که شامل زوال عقل عروقی، زوال عقل با اجسام لوی، زوال عقل فرونتوتمپورال و بیماری آلزایمر می‌باشد. افزون بر این، نوع پنجم نیز وجود دارد که می‌تواند ترکیبی از دیگر انواع باشد.
یافته‌های منتشرشده در مقاله‌ای با عنوان «نوروسایکولوژی دمانس (زوال عقلی)» در پنجمین کنفرانس ملی مطالعات آسیب‌شناسی روانی و روش‌های نوین درمان، نشان می‌دهد که بیماری‌های عروقی در علت‌شناسی زوال عقل در مواردی که ارتباط مستقیمی میان مشکلات عروقی مغز و بروز زوال عقل وجود دارد، نقش دارند. ظهور زوال عقل عروقی معمولاً ممکن است ناگهانی باشد یا به‌طور دوره‌ای با الگوی نوسانی از افزایش و توقف پیشرفت بیماری همراه شود و به مشکلات جسمی نظیر بی‌اختیاری ادرار، کاهش تحرک و عدم تعادل منجر گردد. این نوع زوال عقل معمولاً نشان‌دهنده وجود بیماری‌هایی است که در نتیجه اختلالات شناختی ناشی از بیماری‌های عروقی مغز یا آسیب‌های ناشی از خونریزی مغزی اتفاق می‌افتد.
اگرچه بیشتر تحقیقات به ارتباط بین زوال عقل و سکته‌های مغزی ایسکمیک که به‌دلیل مسدود شدن عروق مغزی ایجاد می‌شود، متمرکز شده است، اما مطالعه جدیدی که در مجله سکته مغزی منتشر شده به رابطه میان موارد خونریزی نیز پرداخته است.
محققان بیان می‌کنند: «ما به‌طور مداوم شاهد افزایش خطر ابتلا به زوال عقل، با هر نوع خونریزی هستیم». این نکته به این معناست که افرادی که دچار خونریزی داخل جمجمه‌ای شده‌اند، باید به‌طور مرتب از نظر میزان اختلالات شناختی مورد بررسی قرار گیرند تا نتایج این ارزیابی بتواند به تصمیم‌گیری‌های مربوط به مراقبت‌های آتی بیماران و خانواده‌های آنان کمک نماید.
با استفاده از تاریخچه بیمه، محققان ارزیابی کرده‌اند نزدیک به ۱۵ هزار نفر را که انواع خونریزی‌های داخل جمجمه‌ای داشته و منجر به تجمع خون در بافت مغز یا زیر جمجمه گردیده بودند.
بر اساس اطلاعات دریافتی از سایت مدیکال، خونریزی ممکن است به دنبال آسیب‌های سر پیش آید، ولی محققان بر مواردی که به‌طور خودبه‌خودی روی می‌دهند تمرکز کردند. آن‌ها دریافته‌اند که طی میانگین ۵.۶ سال بعد از خونریزی داخل جمجمه‌ای، خطر اولین تشخیص زوال عقل در این افراد دو برابر افزایش یافته است، در حالی که این نسبت در مقایسه با بیش از دو میلیون نفری که خونریزی نداشتند، متفاوت است.
نتایج این تحقیق و دیگر پژوهش‌های علمی نشان‌دهنده این واقعیت است که خونریزی‌ها با عوارض شناختی بعدی در ارتباط می‌باشند. به‌عنوان مثال، تحقیقی که براساس سوابق پزشکی در دانمارک انجام شده نشان می‌دهد ۱۱.۵ درصد از افرادی که دچار پارگی رگ‌های خونی مغز شده‌اند به زوال عقل مبتلا شده‌اند که رقمی حدود ۲.۵ برابر بیشتر از جمعیت عمومی است. به علاوه، سکته‌های مغزی ایسکمیک که اغلب ناشی از لخته‌های خون هستند، به‌طور متوسط خطر ابتلا به زوال عقل را تا حدود ۱.۷ برابر افزایش می‌دهند.
اما سؤال این است که چرا خونریزی داخل جمجمه‌ای ریسک ابتلا به زوال عقل را تقویت می‌کند؟ چندین دلیل احتمالی وجود دارد؛ ممکن است خونریزی‌ها به‌طور مستقیم با تحریک تجمع پروتئینی به نام آمیلوئید بتا در مغز و رگ‌های خونی موجب بروز زوال عقل شوند که این مسأله می‌تواند موجب اختلال در عملکرد مغز گردد. یا ممکن است خونریزی و زوال عقل به‌طور غیرمستقیم به‌هم مرتبط باشند؛ زیرا عوامل مشترکی نظیر آسیب مزمن به عروق خونی در مغز خطر ابتلا به هردو نوع آسیب را افزایش می‌دهد.
با توجه به شواهد بیشتری که نشان می‌دهد زوال عقل می‌تواند پس از بروز خونریزی‌ها تحقق یابد، باید پیامدهای آن را جدی گرفت. به عنوان مثال، بررسی ایمنی درمان‌های ضد آمیلوئید بتا در بیماران آلزایمری که دچار خونریزی شده‌اند باید به یکی از اولویت‌های تحقیقاتی تبدیل شود.
محققان به این نتیجه‌گیری رسیده‌اند که از آنجایی که روش‌های درمانی نوین برای خونریزی‌های داخل جمجمه‌ای ممکن است به افزایش طول عمر بیماران پس از وقوع حادثه بینجامد، انجام مطالعات بیشتر برای بررسی نقش خونریزی‌ها در انواع مختلف زوال عقل ضروری است.
