زعفران ایران؛ از معضلات قاچاق تا رونق صادرات

زعفران به عنوان یکی از منابع کشاورزی منحصر به فرد دنیا، هنوز هم با کیفیت عالی و بالاترین حجم تولید در انحصار ایران قرار دارد. با توجه به اینکه ایران بزرگترین تولیدکننده زعفران در سطح جهانی به شمار می رود، ۹۰ درصد از زعفران جهان در این کشور تولید می شود. به همین دلیل، زعفران ایرانی از ارزش و اهمیتی بالایی برخوردار است. در این گزارش به بررسی چالش های قاچاق این محصول و راه های دستیابی به شکوفایی در صادرات آن پرداخته می شود.

، زعفران ایران به عنوان یکی از گران بهاترین محصولات کشاورزی کشور، همواره توجهات جهانی را به خود جلب کرده است. در سال های اخیر، بروز چالش هایی در زمینه قاچاق و صادرات این محصول مشاهده شده است، اما با کوشش های انجام گرفته، امیدواری برای بهبود وضعیت و رونق این صنعت افزایش یافته است. در این گزارش، آخرین تحولات و اقدامات انجام شده به منظور حمایت از زعفران ایرانی مورد بررسی قرار می گیرد.

صادرات و تولید؛ ظرفیت های برجسته

براساس اطلاعات موجود در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در سال ۱۴۰۱ صادرات زعفران ایران به حدود ۲۴۰ تن با ارزشی تقریباً برابر با ۲۴۴ میلیون دلار رسید. این آمار نشان دهنده تقاضای چشمگیر برای زعفران ایرانی در بازارهای جهانی است. میزان تولید زعفران در همین سال به ۳۹۸ تن رسید که قابلیت بالای تولید این محصول در کشور را نمایان می سازد. لحاظ کردن مصرف داخلی حدود ۸۵ تن، این اعداد نشان دهنده پتانسیل صادرات قابل توجه زعفران ایرانی است.

مبارزه با قاچاق؛ اقداماتی مؤثر

اگرچه بر اساس داده های سال ۱۴۰۱، حدود ۷۳ تن زعفران به صورت غیرقانونی از کشور خارج شده است، اما تلاش های نهادهای مربوطه برای شناسایی و مقابله با قاچاقچیان ادامه دارد و روند کاهشی قاچاق در این حوزه مشاهده می شود. آمار کشفیات قاچاق در سال های اخیر نشان دهنده توجه و اقدامات مداوم به کنترل و نظارت بر کالای ارزشمندی چون زعفران است. در هشت ماه ابتدای سال ۱۴۰۳، مقدار کشفیات به ۴۱ کیلوگرم، در دوازده ماه سال ۱۴۰۲ به ۶۵۹ کیلوگرم و در یک سال ۱۴۰۱ به حدود ۲۹۰ کیلوگرم رسیده است.

از جمله اقداماتی که برای جلوگیری از قاچاق و تقلب در حوزه زعفران ایرانی انجام شده، شناسایی این محصول است. وزارت جهاد کشاورزی با تهیه ضوابط مربوط به خرید، فروش، حمل و انتقال و نگهداری زعفران، درصدد ایجاد ساختاری شفاف تر در بازار است. همکاری با اتاق بازرگانی جهت ایجاد ارتباط مستقیم با کشورهای هدف، می تواند به حذف واسطه ها و افزایش سود تولیدکنندگان داخلی کمک شایانی نماید.

توسعۀ صادرات؛ فرصت های پیش روی بازار

با کاهش تعرفۀ واردات زعفران ایران به چین به میزان ۱۲ درصد، فرصت های تازه ای برای صادرات این محصول به یکی از بزرگترین بازارهای جهانی فراهم آمده است. تلاش های دیپلماتیک به منظور کاهش یا حذف تعرفه های واردات در دیگر کشورها می تواند به رشد هرچه بیشتر صادرات زعفران ایرانی یاری برساند. توجه به پتانسیل بازارهای اوراسیا و تلاش در جهت ایجاد تعرفه های ترجیحی می تواند افق های جدیدی را برای صادرات زعفران ایرانی به ارمغان آورد.

چالش ها و فرصت های موجود

وجود قاچاق زعفران تقلبی از طریق مبادی غیررسمی نیازمند هوشیاری و نظارت بیشتر مسئولان است. قاچاق زعفران از مرزهای شرقی و همچنین از برخی مناطق ویژه اقتصادی، مستلزم تقویت کنترل و نظارت دقیق تر است. تلاش برای جلوگیری از صادرات پیاز زعفران به کشورهای رقیب به منظور حفظ مزیت رقابتی ایران اهمیت دارد.

آینده ای روشن

با تحقق اقداماتی جهت کاهش اختلاف نرخ ارز و همچنین تلاش برای حمایت از صادرات با نام تجاری ایرانی، افق روشنی پیش روی صنعت زعفران کشور نمایان است. حمایت از تولیدکنندگان داخلی، مقابله با قاچاق و گسترش صادرات، راه های کلیدی برای رونق بیشتر این صنعت ارزشمند خواهد بود. صنعت زعفران ایران با چالش ها و فرصت های بسیاری روبروست و با برنامه ریزی دقیق، همبستگی و تلاش می توان امید داشت که این صنعت در آینده ای نزدیک به شکوفایی بیشتری دست یابد و جایگاه ایران را به عنوان محور تولید زعفران در جهان تثبیت کند.