ضرورت اصلاح سیاست های ثبات قیمت در محصولات دخانی/ عدم تأیید سیگار الکترونیک و تنباکوی جویدنی

رئیس دبیرخانه ستاد ملی کنترل دخانیات وزارت بهداشت بر اهمیت افزایش مالیات بر محصولات دخانی تاکید کرد و نیاز به ایجاد سازوکاری در این راستا برای کاهش مصرف این نوع کالاها را مورد توجه قرار داد. وی تصریح کرد: سیگار و دیگر محصولات دخانی نباید در زمره کالاهای مصرفی خانوار قرار گیرند؛ لازم است سیاست هایی که به ثبات قیمت این محصولات منجر می شود، حذف شوند و این مسئله در ستاد ملی کنترل دخانیات مورد بررسی جدی قرار گیرد.

دکتر بهزاد ولی زاده بیان کرد: ما در کشور دارای دو قانون مرتبط با مالیات بر محصولات دخانی هستیم. قانون «مالیات بر ارزش افزوده» در سال ۱۴۰۰ به تصویب رسید و مطابق با بند ت ماده ۲۶ این قانون، مالیات هایی به میزان ۲۵ و ۴۰ درصد برای سیگارهای «نشان داخلی» و «نشان بین المللی تولید داخل» تعیین شد. همچنین برای سیگارهای بین المللی وارداتی مالیات ۶۵ درصدی در نظر گرفته شده است.   

افزایش سالانه ۵ درصدی نرخ مالیات بر ارزش افزوده

وی ادامه داد: بر اساس تبصره یک این ماده قانونی، نرخ مالیات بر ارزش افزوده محصولات دخانی باید سالانه ۵ درصد افزایش یابد. لذا، پیش بینی می شود که مالیات بر محصولات دخانی تولید داخلی نشان ایرانی و بین المللی و همچنین وارداتی در سال ۱۴۰۳ به ترتیب به ۴۰، ۵۰ و ۸۰ درصد افزایش یابد.

وضعیت مالیات محصولات دخانی در قانون برنامه هفتم توسعه

 رئیس دبیرخانه ستاد ملی کنترل دخانیات وزارت بهداشت در خصوص قانون دیگری که مربوط به مالیات محصولات دخانی می شود، توضیح داد: قانون گذار با تصویب بند «ح» ماده ۷۳ قانون برنامه پنج ساله هفتم توسعه کشور، افزایش نرخ مالیات محصولات دخانی را بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۲ لحاظ کرده است. به گونه ای که مالیات بر سیگار با نشان ایرانی در این قانون نسبت به قانون بودجه سال ۱۴۰۲، ۱۵ درصد افزایش یافته است و همچنین مالیات بر سیگارهای بین المللی تولید داخلی و سیگارهای وارداتی به ترتیب ۲۵ و ۵۰ درصد افزایش یافته است.   

نرخ مالیات بر تنباکو در برنامه هفتم توسعه

ولی زاده در خصوص مالیات بر تنباکو در قانون برنامه هفتم توسعه بیان داشت: میزان افزایش مالیات بر محصولات دخانی طبق این قانون نسبت به قانون بودجه سال ۱۴۰۲ برای تنباکوی ایرانی ۲۰ درصد و برای تنباکوی وارداتی ۵۵ درصد است.  

وضعیت مالیات بر سیگار در قانون بودجه ۱۴۰۲

او در توضیح افزایش مالیات بر محصولات دخانی مطابق قانون برنامه هفتم توسعه خاطرنشان کرد: بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۲، مالیات برای هر نخ سیگار با نشان ایرانی معادل ۵۰ تومان تعیین شده است. پس از اعمال افزایش ۱۵ درصدی مطابق قانون برنامه هفتم توسعه، این عدد به ۵۷۵ ریال تغییر می کند. همچنین برای هر نخ سیگار بین المللی تولید داخلی که در قانون بودجه ۱۰۰ تومان مالیات در نظر گرفته شده، با افزایش ۲۵ درصدی در قانون برنامه هفتم، این مالیات به ۱۲۵ تومان برای هر نخ می رسد.  

رئیس دبیرخانه ستاد ملی کنترل دخانیات وزارت بهداشت در مورد میزان مالیات بر سیگارهای وارداتی توضیح داد: علی رغم اینکه واردات سیگار به کشور وجود ندارد و سیگار مصرفی غالباً متعلق به تولیدات داخلی است، اما این میزان مالیات برای هر نخ سیگار وارداتی که ۸۰۰ تومان بود، با افزایش ۵۰ درصدی مطابق قانون برنامه هفتم توسعه به ۱۲۰۰ تومان می رسد.

ولی زاده همچنین درباره افزایش نرخ مالیات تنباکوی تولید داخلی توضیح داد: براساس قانون بودجه ۱۴۰۲، مالیات برای هر بسته ۵۰ گرمی تنباکوی ایرانی ۲۰ هزار تومان تعیین شده که با افزایش ۲۰ درصدی طبق برنامه هفتم توسعه، به ۲۴ هزار تومان خواهد رسید. همچنین برای هر بسته ۵۰ گرمی تنباکوی خارجی، مالیات ۳۵ هزار تومان در نظر گرفته شده که با افزایش ۵۵ درصدی در قانون برنامه هفتم به ۵۴ هزار و ۲۵۰ تومان خواهد رسید.  

درآمد ۲۰ همتی دولت از محل مالیات بر محصولات دخانی

وی در مورد ارزش ریالی حاصل از مالیات محصولات دخانی به بیان توضیحاتی پرداخت: درآمد حاصل از مالیات محصولات دخانی در برنامه هفتم توسعه حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان برآورد می شود و همچنین درآمد مالیات بر ارزش افزوده نیز به حدود ۹ همت می رسد. به طور کلی، پیش بینی می شود که درآمد دولت از محل مالیات بر دخانیات به حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان برسد. دولت موظف است این میزان درآمد ناشی از مالیات محصولات دخانی را برای تحقق اهداف پیشگیرانه به دست نهادهای اجرایی و سازمان های مختلف، نظیر وزارتخانه های «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی»، «آموزش و پرورش» و «ورزش و جوانان» تخصیص دهد تا برای اجرای برنامه های پیشگیرانه و کاهش مصرف دخانیات از قبیل توسعه ورزش همگانی، آموزش در مدارس و درمان وابستگی به دخانیات و بیماری های مرتبط با آن استفاده شود.

نقش شورای عالی سلامت و امنیت غذایی در هزینه کرد مالیات محصولات دخانی

رئیس دبیرخانه ستاد ملی کنترل دخانیات وزارت بهداشت در خصوص مالیات بر ارزش افزوده گفت: طبق ماده ۳۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده، کل درآمد حاصل از محصولات دخانی به وزارت کشور اختصاص می یابد تا بر اساس تصمیم شورای عالی سلامت و امنیت غذایی برای شهرداری ها و دهیاری ها هزینه شود.

وی افزود: شیوه نامه مربوطه در دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی تهیه و به وزارت کشور ارسال شده است و هماهنگی های لازم نیز با دانشگاه های علوم پزشکی برای دریافت اعتبارات ناشی از درآمد مالیات بر ارزش افزوده محصولات دخانی و مصرف آن در راستای توسعه برنامه های مقابله با دخانیات صورت گرفته است.

چرا محصولات نوپدید دخانی مشمول مالیات نمی شوند؟

سیگار الکترونیک و تنباکوهای جویدنی تاییدیه وزارت بهداشت ندارند

ولی زاده در خصوص مالیات بر سیگارهای الکترونیک نیز اشاره کرد: هیچ مجوزی برای واردات و فروش محصولات نوظهور دخانی از جمله سیگارهای الکترونیکی و ابزارآلات مرتبط با انتقال نیکوتین صادر نشده و این محصولات در زمره کالاهای قاچاق دسته بندی می شوند. بر اساس موضع وزارت بهداشت، هیچ یک از محصولات نوپدید دخانی و تنباکوهای جویدنی مورد تایید نمی باشند و هماهنگی لازم برای مدیریت با مراکز عرضه این محصولات صورت گرفته است. محصولات دخانی نوظهور باید پس از ضبط توسط تیم های بازرسی نظارت، که در عملیات مشترک با نیروی انتظامی، دادستانی و بازرسان بهداشت و صنعت و معدن انجام می شود پس از طی مراحل قانونی معدوم شوند و از چرخه توزیع و مصرف خارج گردند.

مالیات محصولات دخانی در سال آینده

رئیس دبیرخانه ستاد ملی کنترل دخانیات وزارت بهداشت درباره نرخ مالیات سیگار در سال آینده اشاره کرد: مالیات محصولات دخانی با نشان ایرانی و تولید داخلی بین المللی به ترتیب به ۴۵ و ۶۰ درصد افزایش خواهد یافت. مالیات بر ارزش افزوده بر مبنای درصدی از قیمت کالا محاسبه می شود و این زمانی به حقیقت می پیوندد که تمامی فروشندگان مجاز محصولات دخانی به سیستم های فروشگاهی مجهز شوند؛ مشابه اقدامات انجام شده در نانوایی ها.

وضعیت مالیات خرده فروشی سیگار

وی افزود: در حال حاضر، سازوکاری برای اخذ مالیات بر مبنای نرخ خرده فروشی وجود ندارد و این موضوع به عنوان یکی از چالش های اجرای مالیات بر ارزش افزوده مورد شناسایی قرار می گیرد. برای اعلام مجموع مالیات های وضع شده بر محصولات دخانی به روش های خرده فروشی، سازمان امور مالیاتی کشور بر اساس درآمد مالیاتی اخذ شده می تواند این میزان را اعلام نماید.

لزوم اعمال مالیات بر دخانیات بر مبنای نرخ پایانه های فروش

رئیس دبیرخانه ستاد ملی کنترل دخانیات وزارت بهداشت با اشاره به لزوم اجرایی شدن دریافت مالیات بر مبنای قیمت پایانه های فروش، بیان کرد: قیمت پایه محصولات دخانی بایستی مورد بازنگری قرار گیرد. در حال حاضر مسائلی مانند اثرات افزایش قیمت سیگار و محصولات دخانی بر قاچاق این اقلام مطرح می شود. برخی دستگاه ها استدلال می کنند که افزایش قیمت ها باعث افزایش قاچاق می شود. در حالی که سندهای بین المللی نشان می دهند در کشورهایی که دارای پایین ترین قیمت و مالیات محصولات دخانی هستند، بیشترین مقدار قاچاق کالاهای دخانی وجود دارد و مراجع بین المللی قاچاق این کالاها را به عنوان نشانه ای از عدم شفافیت و فساد در زنجیره تأمین می شناسند.

کاهش ۳۰ درصدی مصرف دخانیات به شرط افزایش ۶۰ درصدی قیمت

وی گفت: مالیات بر محصولات دخانی باید به گونه ای تعریف شود که منجر به کاهش مصرف این کالاها گردد. تحقیقات نشان می دهد که هر ۱۰ درصد افزایش قیمت محصولات دخانی باید منجر به کاهش ۵ درصدی در تعداد مصرف کنندگان گردد. بنابراین اگر هدف ما کاهش ۳۰ درصدی مصرف دخانیات است، مالیات این محصولات باید به میزان ۶۰ درصد افزایش یابد تا این کاهش مصرف محقق شود.

وضعیت کنونی مالیات مواد دخانی سبب کاهش مصرف نمی شود 

وی افزود: متاسفانه قیمت و مالیات محصولات دخانی به گونه ای نیست که مانع از افزایش مصرف این محصولات شود. این کالاها به راحتی و با قیمت پایین در دسترس مصرف کنندگان هستند و آن ها به سهولت می توانند به تهیه این محصولات بپردازند. داده ها نشان می دهند که مصرف محصولات دخانی و عوارض ناشی از آن، سالانه حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان به سیستم سلامت کشور تحمیل می کند.

سیگار، کالای سبد خانوار نیست

سیاست ثابت نگه داشتن نرخ دخانیات اصلاح شود

رئیس دبیرخانه ستاد ملی کنترل دخانیات وزارت بهداشت در خصوص ضرورت بازنگری بر مالیات محصولات دخانی بیان داشت: سیگار و دیگر محصولات دخانی نباید به عنوان کالایی در سبد خانواده ها در نظر گرفته شوند. به وضوح، ضروری است که سیاست های مربوط به ثابت ماندن نرخ محصولات دخانی دیگر ادامه نیابد و این مقوله برای برطرف کردن موانع موجود در ستاد ملی کنترل دخانیات به دقت بررسی شود.