در این نمایش، من به دنبال جوانی هستم!
نشست خبری نمایش «دایره گچی قفقازی» که به‌زودی در سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر به روی صحنه می‌رود، با حضور امیر دژاکام کارگردان، رابعه اسکویی، امیر کربلایی‌زاده، سیاوش خیرابی، النا امیدی، نگار بابایی و دیگر بازیگران نمایش برگزار شد.
چالش‌های «احمد شمس» و روایت‌های دیگر
در آغاز این نشست، دژاکام در رابطه با علت فاصله‌اش از عرصه رسمی تئاتر در چند سال اخیر گفت: بخش مهمی از زندگی من به تئاتر و فرآیند تمرین و تولید آن اختصاص دارد. در ادامه این مسیر، بعد از موفقیت چشمگیر «ایوب خان» که در زمان دوره کرونا با هنرجویان و دانشجویانم به روی صحنه رفت و در جشنواره‌های تئاتر فجر و جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی نیز عملکرد خوبی داشت، تصمیم به اجرا نمایشنامه «احمد شمس» گرفتیم.
او ادامه داد: ما تقریباً چهار ماه و نیم سرگرم تمرین نمایش «احمد شمس» بودیم، اما متأسفانه اجرای آن به تعویق افتاد و در نهایت تأییدیه آن توسط شورای نظارت مورد اختلاف بود. شورای نظارت تأکید می‌کرد که نمایش تأیید شده، اما تئاترشهر این موضوع را رد می‌کرد.
دژاکام خاطرنشان کرد: در این بین من درخواست نماینده تام‌الاختیار از شورای نظارت داشتم که هیچ‌گاه معرفی نشده بود. به دلیل ناامیدی از اجرای این نمایش، نمایشنامه «من و گربه پری» را برای اجرا در شورا ارائه دادم که آن هم با اکثریت آرا رد شد. جالب است که خانم شهره سلطانی همین چند وقت پیش آن نمایش را اجرا کردند و موفقیت‌آمیز بود.
کارگردان «دایره گچی قفقازی» بیان کرد: پس از آن، نمایش «آنا» را در فستیوال تونس به روی صحنه بردم که این اثر به عنوان اثر برگزیده جشنواره انتخاب شد، اما پس از بازگشت به ایران به دلیل مشکلاتی مانند عدم وجود سالن، امکان اجرای آن وجود نداشت. همچنین باید اشاره کنم که در نهایت «احمد شمس» موفق به گرفتن مجوز اجرا شد، اما در آن زمان دیگر رغبت و انگیزه‌ای برای اجرای آن نداشتم و بر آن شدم تا «دایره گچی قفقازی» را آماده کنم.
وی به روند شکل‌گیری این اثر نمایشی اشاره کرد و گفت: طبق روالی که با دانشجویان موسسه ماهان دارم، آن‌ها و همچنین شاگردانم در اکثر کارهایم مشارکت دارند؛ از نمایش‌های اولیه که به صحنه بردم تا همین نمایش «دایره گچی قفقازی» که با زحمات همین افراد شکل گرفته است. ان‌شاءالله نمایش از تاریخ ۸ آبان ماه، ساعت ۱۹ اجرای خود را در سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر آغاز کند.
اجرا به سبک ایرانی – مدرن
دژاکام در خصوص رویکردش نسبت به متن «برتولد برشت» تصریح کرد: متن «دایره گچی قفقازی» نسبت به کلاً شناخته‌شده است، اما در این اجرا تلاشم بر این بود تا آن را به شکلی ایرانی-مدرن درآورم و از لحاظ فلسفی، تکنیکی و زیبایی‌شناسی به سمت مولتی‌مدیا نیز نزدیک شوم. در این نمایش یک دوربین به صورت زنده وجود داشته و شاهد پخش ویدئوآرت و ویدئوهای از پیش‌ضبط‌شده نیز خواهیم بود.
او ادامه داد: صحنه خالی است و به تناسب موقعیت‌گیری بازیگر، معنا پیدا می‌کند. بازیگران به شکل اپیک و با فاصله‌گذاری نسبت به نقش‌هایشان بازی خواهند کرد؛ در واقع شخصیت‌ها را نقد کرده و کاریکاتوری از آن‌ها را به صحنه می‌آورند. همان‌طور که در دنیای مدرن، گریه و خنده در هم تنیده شده، من این اثر را به صورت تراژیک‌کمدی روی صحنه می‌برم. بازیگران با سبکی پالوده و استیلیزه ایفای نقش می‌کنند و بازی رئالیستی در آن نخواهیم داشت.
کارگردان «دایره گچی قفقازی» اظهار داشت: در کارگردانی، ویژگی‌ها و خصوصیات آثار گذشتم را به‌روز کرده‌ام. نمایش ریتم و سرعت بالایی دارد و امیدوارم تماشاگران از آن استقبال کنند. در واقع نگاهی معاصر به متن برشت داشتم و سعی کردم مخاطب خود را در این نمایش بیابد و به همراه آن حرکت کند.
بزرگ‌ترین افتخار برایم معرفی بازیگران به کشور است
این کارگردان و مدرس تئاتر درباره انتخاب بازیگران نمایش بیان کرد: من با آرامش تمرین‌های نمایش را با شاگردانم آغاز کردم و همچنین از همکاران حرفه‌ای‌ام از جمله امیر کربلایی‌زاده که سال‌ها با هم کار کرده‌ایم، دعوت به همکاری کردم. تعداد کمی هستند که رابعه اسکویی را نشناسند. او سال‌ها در تئاتر و سینما فعالیت کرده و به‌حق دارای سبقه تئاتری قابل توجهی است. حضور او در تئاتر همواره باعث شکوفایی بوده است.
در ادامه این نشست، رابعه اسکویی درباره تجربه همکاری‌اش با امیر دژاکام گفت: من و آقای دژاکام سال‌هاست که یکدیگر را می‌شناسیم، اما تاکنون هیچ‌گاه با هم کار نکرده بودیم. زمانی که با من تماس گرفتند، بسیار خرسند شدم و استقبال کردم. بچه‌هایی که در این نمایش بازی می‌کنند دارای استعداد بسیار خوبی هستند و قابلیت درک نمایش را دارند که این برای من از هر چیز دیگری مهم‌تر است.
او ادامه داد: در کنار جوانانی که تازه به تئاتر وارد شده‌اند، مشاهده می‌کنم که چه خوب نقش را درک کرده و با چقدر دقت کار می‌کنند. البته تجربیات و راهنمایی‌های آقای دژاکام نقش کلیدی دارند، اما بی‌شک تفکر و استعداد و هنر خودشان هم بسیار تأثیرگذار است و این دو به هم پیوند خورده و به پیدایش این کاراکترهای زیبا منجر شده است.
اسکویی افزود: به‌طور معمول بازیگران جوانی که از تئاتر به سینما و تلویزیون می‌آیند، دارای بینش و دیدگاه خاصی هستند که می‌تواند به پیشبرد اهدافشان برای مشهور شدن و بازی‌های بهتری کمک کند. در این نمایش حدود ۶۰ نفر حضور دارند و من واقعاً خوشحالم که در کنار آن‌ها کار می‌کنم و از آن‌ها یاد می‌گیرم. همچنین از اینکه بعد از نزدیک به ۳۰ سال آشنایی، موفق به همکاری با آقای دژاکام شده‌ام بسیار شادمانم.
هر زمانی که حال خوبی ندارم تئاتر برایم جوانی می‌آورد
اسکویی در خصوص نقشی که در نمایش بر عهده دارد، توضیح داد: پیش از این «دایره گچی قفقازی» را در جوانی با آقای سمندریان اجرا کرده‌ام، اما اجرای آقای دژاکام روشی نوین و جذاب است که برایم هیجان‌انگیز به نظر می‌رسد. این شیوه اجرا به ما آزادی عمل می‌دهد. من نقش زن حاکم را ایفا می‌کنم؛ نقشی که فضای زیادی برای کار دارد و من به آن علاقه دارم. تازه به گروه اضافه شدم و هنوز به نقش خود نرسیده‌ام. معتقدم که همه بازیگران باید در یک سطح باشند و چون همه خوب هستند، در نتیجه نمایش هم خوب خواهد شد، بنابراین باید خودم را به دیگران برسانم. تئاتر نبض زندگی همه بازیگران است و هر وقت حس و حالم خوب نیست به تئاتر می‌پردازم و دوباره جوان می‌شوم.
سیاوش خیرابی نیز در رابطه با اولین همکاری‌اش با دژاکام در سریال «ترانه مادری» گفت: از آن زمان آقای سهیلی‌زاده تأکید کردند که برای تقویت بیانم به آقای دژاکام مراجعه کنم و خوشبختانه پس از سال‌ها فرصت همکاری‌ام فراهم شد. موضوعی که می‌خواهم به آن اشاره کنم این است که من هم مانند بسیاری از دیگران به کلاس‌های بازیگری رفته‌ام، اما در آن زمان ارزشی که الان به بچه‌ها داده می‌شود، به ما داده نمی‌شد.
او ادامه داد: ممکن است سه سال از سابقه آموزش بازیگری‌ام گذشته باشد، ولی هیچ‌گاه به پروژه‌ای معرفی نشدم و به شغف ویزیتور یک شرکت مشغول شدم. به همین دلیل، باید قدر چنین کلاس‌هایی را دانست که به بچه‌ها اجازه می‌دهند در یک اثر سهم داشته باشند و بتوانند تجربیات بسیاری بیاموزند؛ اتفاقی که در دوران ما رخ نمی‌داد. دیدن اینکه همه هنرجویان نقش‌های عمیق و قوی ایفا می‌کنند، برایم بسیار جذاب است.
دژاکام در این مورد یادآور شد: در حال حاضر تولید تئاتر در کشور به‌گونه‌ای است که یک سرمایه‌گذار برای مدت ۱۵ تا ۲۰ روز تعدادی بازیگر را که در بین دو فیلم خود زمان آزادی دارند، انتخاب می‌کند و با آن‌ها به اجرای تئاتر می‌پردازد. موسسه ماهان مفتخر است که خود را به عنوان یک جریان تئاتری نه یک بیزینس تئاتری معرفی کند.
بازیگران با نقش‌های خود آشنا شدند
این کارگردان تئاتر از درخواست‌های غیرحرفه‌ای و اصولی که برخی سرمایه‌گذاران و تهیه‌کنندگان از کارگردان‌ها دارند، یادآور شد که برای این نمایش هیچ‌گونه کمک دولتی دریافت نکرده‌اند و بیان کرد: واقعیت این است که بچه‌های گروه، بجز رابعه اسکویی، امیر کربلایی‌زاده و سیاوش خیرابی که از قبل نقش‌هایشان مشخص بود، نقش‌های دیگر نمایش را از من گرفتند؛ این به این معناست که هیچ‌یک از آن‌ها قطعاً به نقش خود منصوب نبوده و در پروسه تمرین هر کدام با تلاش خود توانستند به نقش‌های خود دست یابند.
دژاکام گفت: من حسی مشابه باغبانی را دارم که در میان انبوهی از گل‌ها راه می‌رود و این گل‌ها روز به روز شکوفا می‌شوند. مطمئن هستم «دایره گچی قفقازی» در این بازار رنگارنگ که هنرپیشه‌های معروف بر صحنه غالب هستند، اثر ماندگار و به یادماندنی خواهد بود و بازی برخی از بچه‌های ما از هنرنمایی بازیگران مشهور نیز فراتر خواهد بود و این را با اطمینان بیان می‌کنم.
در بخش دیگری از نشست، النا امیدی درباره تجربه همکاری‌اش با امیر دژاکام توضیح داد و گفت: از اردیبهشت که استاد دژاکام تصمیم به اجرای این نمایش گرفتند، تمام ما متوجه بودیم که برای این اثر دو نقش کلیدی وجود دارد و از آنجایی که نمایش قرار بود در سالن اصلی تئاتر شهر برگزار شود، نیاز به بازیگر چهره احساس می‌شد.
امیدی ادامه داد: استاد به من فرمودند که شما برای این نقش رزرو شده‌اید تا زمانی که بازیگر اصلی بیاید، اما در دل آرزو داشتم که بتوانم این نقش را بدست آورم. تا اینکه در هفته گذشته آقای دژاکام اعلام کردند که من نقش «گروشه» را ایفا خواهم کرد. امیدوارم که بتوانم این لطف را با تمام انرژی‌ام جبران کنم.
نگار امیدی، که در این نمایش در نقش راوی ایفای نقش می‌کند، در خصوص حضورش در این اثر نمایشی گفت: در این کار نوعی همدلی بین اعضای گروه وجود دارد که ارزشمند است و هیچکس برای نقش دیگری دندان تیز نمی‌کند و هر کس سعی می‌کند به دیگری کمک کند تا بهترین شکل ممکن نقش خود را ایفا کند.
من «بهلول» «دایره گچی قفقازی» هستم
امیر کربلایی‌زاده نیز به یادآوری این نکته پرداخت که از سال ۸۳ با دژاکام آشنا شده و اولین بار با نمایش «رویاهای خلیج فارس» همکاری داشته است. او افزود: من هم مانند دیگر اعضای گروه، به آرامی در آثار آقای دژاکام نقش پیدا کردم تا بتوانم به عنوان بازیگر ثابت در کارهایش حضور داشته باشم. من نقش «آزدهاک» را در این نمایش بر عهده‌دارم که از نظر من یکی از شاه‌نقش‌های «دایره گچی قفقازی» به شمار می‌آید. این نقش لایه‌لایه و دارای نوسانات زیادی است و به نوعی بهلول نمایش است و در حال حاضر دارم روی آن کار می‌کنم تا به نتیجه مطلوبی که آقای دژاکام مدنظر دارند برسم.
در پایان جلسه، پوستر نمایش «دایره گچی قفقازی» که طراحی آن برعهده امیر رجبی بوده است، با حضور دژاکام و بازیگران رونمایی گردید.
