برجسته ترین خصوصیات جنگنده «یاک۱۳۰» نیروهای مسلح

هیچ شکی نیست که جنگ های معاصر به شدت به فعالیت های هوایی و موشکی برای دفاع و تهاجم وابسته هستند. توانایی هوایی و موشکی هر کشور به واسطه دو مؤلفه کلیدی، یعنی «موشک» و «هواپیما»، شکل می گیرد.

به نقل از در راستای این موضوع، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با در نظر گرفتن تهدیدات موجود در منطقه و فرامنطقه، به مدت چند سال به طراحی و ساخت تجهیزات نوین و همچنین نوسازی و بهینه سازی امکانات پرداخته اند.

حوزه هوایی به عنوان یکی از مؤلفه های قدرت برای ایران و کشورهای دیگر، نیازمند هواپیماهای مدرن و پیشرفته ای است که بتوانند تأمین امنیت کشور را تضمین کنند.

نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران از همان نخستین سال های انقلاب اسلامی به دلیل تحریم های ظالمانه آمریکا به سمت selfsufficiency یا خودکفایی حرکت کرده اند. این تحرکات به تدریج و به ویژه در نیروی هوایی ارتش از همان ابتدا آغاز شد و تا به امروز نیز ادامه یافته است.

ورود جنگنده «یاک۱۳۰» در این زمینه نیز تأثیرگذار بوده و می تواند تحولی در توانمندی های نیروهای مسلح کشور ایجاد کند.

هواپیماهای آموزشی یاک۱۳۰ به طور خاص برای آموزش خلبانانی طراحی شده اند که قرار است به جنگنده های نسل جدید نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران ملحق شوند. این جنگنده توانایی شبیه سازی ویژگی های آموزشی انواع مختلف جنگنده ها، از جمله نسل چهارم و پنجم را دارد. یاک۱۳۰ به طور رسمی از سال ۲۰۱۱ خدمت خود را آغاز کرده و علاوه بر ارتش روسیه، کشورهای چون الجزایر، ویتنام، بنگلادش، بلاروس، میانمار و سوریه نیز این جنگنده را به خدمت گرفته اند.

نخستین فعالیت عملیاتی جنگنده «یاک۱۳۰» نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در رزمایش مشترک ذوالفقار ۱۴۰۳ در جنوب شرقی کشور صورت گرفت.

این جنگنده که ابتدا برای آموزش و شبیه سازی عملیات طراحی گردیده بود، اکنون با ارتقاء قابلیت های خود به یکی از گزینه های کارآمد در درگیری های هوایی تبدیل شده است.

یاک۱۳۰ هواپیمایی دو سرنشینه با بدنه ای متشکل از آلومینیوم و کامپوزیت است که نه تنها برای مأموریت های آموزشی، بلکه به عنوان یک جنگنده پشتیبانی نزدیک زمینی (CAS) نیز عمل می کند. این هواپیما قابلیت حمل تا ۳ تن تجهیزات نظامی را داراست و برای این منظور دارای ۱۰ موقعیت حمل تسلیحات در زیر بدنه، بال ها و نوک بال ها می باشد.

این هواپیما به رغم عدم وجود توپ ۳۰ میلیمتری داخلی، می تواند یک غلاف خارجی توپ ۲۳ را در زیر بال خود نصب کند. همچنین یاک۱۳۰ قادر است انواع مختلف تسلیحات متعارف و هدایت شونده از جمله بمب های ۲۵۰ و ۵۰۰ کیلوگرمی، راکت های ۸۰، ۱۲۲ و ۳۳۰ میلیمتری، بمب های هدایت شونده کاب ۵۰۰ و موشک هدایت شونده خا ۲۹ و نیز دو موشک حرارتی آر ۷۳ را برای درگیری هوایی به همراه داشته باشد. علاوه بر این، این هواپیما می تواند دو غلاف جنگ الکترونیک در دو سر بال ها و مخازن سوخت اضافی را برای افزایش برد عملیاتی حمل کند.

برد عملیاتی یاک۱۳۰ بسته به نوع تسلیحات نصب شده و در صورت استفاده از مخازن سوخت خارجی، بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ کیلومتر متغیر است. ظرفیت حمل این هواپیما در مخازن داخلی معادل ۱۷۰۰ کیلوگرم بوده که با نصب مخازن خارجی این مقدار به ۲۶۰۰ کیلوگرم افزایش می یابد.

این جنگنده با دو موتور توربوفن AL۲۲۲۲۵ که هر یک قدرت رانش ۴۹ کیلونیوتن دارند، به پرواز در می آید؛ و در صورت تعویض با موتور AL۲۲۲۲۸، این قدرت به ۵۳ کیلونیوتن افزایش خواهد یافت. یاک۱۳۰ توانایی دارد به ارتفاع ۱۲۰۰ متر برسد و با حداکثر سرعت ۱۰۵۰ کیلومتر بر ساعت و سرعت کروز ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت پرواز کند.

هر دو خلبان این جنگنده از کابین هایی با فضای دید گسترده و صندلی پرتاب مدل کا ۳۶ بهره مند هستند. همچنین کابین هر دو خلبان به سه نمایشگر دیجیتال رنگی مجهز است که اطلاعات پروازی را به آن ها نمایش می دهد. خلبان در کابین جلو همچنین از یک نمایشگر HUD برای ارائه اطلاعات مربوط به اهداف، کنترل و شلیک تسلیحات استفاده می کند.

در دماغه یاک۱۳۰ یک رادار OSA قرار دارد که توانایی شناسایی ۸ هدف و درگیری همزمان با دو هدف را دارد و دامنه کشف آن به ۶۰ کیلومتر می رسد. این رادار توانایی درگیری با اهداف دریایی را نیز به این جنگنده می دهد. در زمینه ناوبری، این هواپیما مجهز به سامانه های موقعیت یاب گلوناس (برای نسخه های روسی) و جی پی اس (برای نسخه های صادراتی) است.