تحلیل یک کارشناس درباره آینده قیمت دلار تا پایان تیر ۱۴۰۴/ روش محاسبه نرخ واقعی دلار چگونه است

طبق گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در سال جاری، بازار ارز با نوسانات قابل توجهی مواجه شده است. در فروردین ماه، قیمت دلار به اوج خود رسید و به کانال ۱۰۰ هزار تومانی رسید. با این حال، پس از دریافت نشانه‌های سیاسی و آغاز مذاکرات میان ایران و آمریکا، این ارز به طور ناگهانی وارد مسیر کاهشی شد و به سطوح قبلی خود یعنی کانال ۷۰ هزار تومانی بازگشت. اما با به تعویق افتادن مذاکرات، روند صعودی دوباره آغاز شد.

در این راستا، گسترش نیوز به گفت‌وگو با اصغر سمیعی، کارشناس ارشد اقتصادی و رئیس پیشین کانون صرافان پرداخته تا ضمن بررسی عمیق نوسانات اخیر در بازار ارز و طلا، به تحلیل وضعیت کنونی بپردازد.

اصغر سمیعی، کارشناس ارشد اقتصادی و رئیس پیشین کانون صرافان، اظهار داشت: بسیاری از نوسانات بازار نه‌تنها ناشی از واقعیت‌های اقتصادی نیستند، بلکه نتیجه فعالیت‌های سازمان‌یافته گروه‌های سودجو هستند که به بهانه‌های مختلف بازار را دچار تغییرات هیجانی می‌سازند. بر حسب ذات، بازار طلا و ارز در سطح جهانی همواره با نوساناتی همراه است؛ اما در بسیاری از مواقع این نوسانات ساختگی و به شکلی هدایت‌شده می‌باشند. برخی از دلالان با ایجاد کارتل‌ها و تراست‌ها در پی بهره‌برداری از این تلاطمات‌اند. آنها با بزرگ‌نمایی وقایعی مانند اعتصاب در یک معدن کوچک طلا یا تغییرات جزئی در نرخ بهره، زمینه‌ساز نوسانات در بازار می‌شوند.

وی اضافه کرد: این وضعیت در ایران نیز صادق است؛ به نحوی که گاهی اوقات اظهارات یکی از مسئولان یا حتی وقوع زلزله و آتش‌سوزی بهانه‌ساز موج‌سازی در بازار ارز می‌شود. افراد عادی که از سازوکارهای پنهان آگاهی ندارند، به راحتی تحت تأثیر جو روانی که ایجاد می‌شود، قرار گرفته و به این ماجرا دامن می‌زنند، در حالی که فعالان حرفه‌ای بازار این رفتار را به عنوان پدیده‌ای طبیعی می‌نگرند.

نوسان‌گیران تنها به فکر سود خود هستند

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: نوسان‌گیران هیچ وظیفه‌ای به فکر کردن به منافع مردم یا اقتصاد کشور نمی‌دانند. هدف اصلی آنها تنها یک چیز است، کسب سود برای خود یا موسسه‌ای که تحت مدیریت‌شان قرار دارد. برای این منظور، به دنبال بهانه‌ای هستند و اگر بهانه‌ای موجود نباشد، خودشان آن را ایجاد می‌کنند.

سمیعی در مورد اقدامات معمول برای کنترل این وضعیت تصریح کرد: برخی افراد تصور می‌کنند با دستگیری چند دلال یا فعال بازار، می‌توان از این پدیده جلوگیری کرد؛ عده‌ای دیگر امیدوارند که از طریق نصیحت و توصیه بتوانند مانع فعالیت سوداگران شوند، اما تجربه نشان داده که هیچ‌کدام از این روش‌ها کارساز نیست.

وی به نقش بانک مرکزی در این زمینه اشاره کرد و گفت: بانک‌های مرکزی در تمامی کشورها یکی از دو مأموریت اصلی‌شان را فراموش نکنند: مقابله با نوسانات مخرب بازار. در ایران نیز قانونی وجود دارد که مسئولیت‌هایی را در این زمینه به بانک مرکزی محول کرده است.

تنها راه مقابله با نوسانات، تعیین قیمت واقعی دلار است

کارشناس اقتصادی تأکید کرد: شرط اصلی برای کنترل نوسانات در بازار ارز این است که قیمت‌ها واقعی و واحد باشند. زمانی که قیمت‌ها به شکل واقعی و واحد باشند، بازار در برابر شوک‌های داخلی و خارجی مقاومت بیشتری خواهد داشت. دیگر نه دلال‌ها و نه حتی دولت‌ها قادر نخواهند بود با اطلاعات کاذب یا عملیات روانی، بازار را به هم بریزند. در صورت واقعی بودن قیمت‌ها، بانک مرکزی می‌تواند با برنامه‌ریزی و ابزارهایی مانند عرضه و تقاضای هدفمند، تعادل را در بازار ایجاد کند. اما در شرایطی که بین دو طرف ترازو اختلاف قابل توجهی وجود داشته باشد، کنترل بازار خارج از دست می‌رود و حتی اگر خود بانک مرکزی نیز وارد عمل شود، گاهی نتایج مطلوبی حاصل نمی‌شود.

سمیعی افزود: از مسئولان اقتصادی کشور درخواست داریم که با بهره‌مندی از تدبیر، پیش از هر گونه تحول سیاسی یا نتیجه‌ای از مذاکرات، به اصلاح ساختار بازار ارز بپردازند. وقت آن فرا رسیده که با حذف قیمت‌های چندگانه، نرخ ارز را واقعی و یکپارچه کنند تا بازار از دست دلالان و سودجویان خارج شود.

فرمول علمی برای تعیین نرخ واقعی ارز

این کارشناس بر وجود راهکارهای علمی برای محاسبه نرخ واقعی ارز تأکید کرد و گفت: نباید تصور کنیم که محاسبه نرخ واقعی ارز فرآیندی پیچیده و ناشناخته است. مسئولان اقتصادی ما که اکثر آنها استادان دانشگاه هستند، به خوبی با این فرمول‌ها آشنا می‌باشند. با در نظر گرفتن نرخ تورم، وضعیت رشد نقدینگی، بهره‌وری اقتصادی و حجم ذخایر ارزی، می‌توان نرخ واقعی را محاسبه و به مبنای بازار تبدیل کرد. متأسفانه، در حال حاضر، نبود شفافیت اطلاعات و تنوع نرخ‌ها، به ناترازی شدید و بی‌اعتمادی منجر شده است.

برآورد نرخ واقعی ارز در سال ۱۴۰۴

سمیعی تصریح کرد: با آگاهی اندک و با دسترسی محدود به داده‌های رسمی، برآورد من از نرخ واقعی ارز در ابتدای سال جاری (۱۴۰۴) حداقل ۸۰ هزار تومان بود. اگر روند تورم به همین صورت ادامه یابد و کنترل نشود، این نرخ تا تیرماه دچار نوسان خواهد شد.

کارشناس اقتصادی بیان داشت: قیمت ارز در ایران می‌تواند از دو مسیر تغییر کند: یا از طریق سیاست‌های علمی و منطقی مانند کنترل تورم، کاهش بیکاری، افزایش بهره‌وری و رفع مشکل کسری بودجه، یا از طریق جریان‌های سودجویانه و بحران‌خوانده که با ایجاد جو روانی و سیاست‌های نادرستی مانند محدودیت واردات مواد اولیه و صادرات، بازار را به آشفتگی می‌کشند. انتخاب مسیر بر عهده سیاست‌گذاران است؛ یا حرکت به سوی واقعی‌سازی نرخ ارز و نجات اقتصاد کشور، یا واگذاری بازار به دست دلالان و نوسان‌گیرانی که نه تنها منافع ملی را نادیده می‌گیرند، بلکه سود شخصی را بر هر چیز دیگری ارجح می‌دانند.

۲۲۳۲۵