دلایل اهمیت خوردن خرما در ماه رمضان چیست؟

در متون دینی و روایت‌های مختلف آمده است که پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین روزه‌ی خویش را با خرما افطار می‌کردند و بر انجام این امر با خرماهای حلال تأکیدی ویژه داشته‌اند. احادیث متفاوتی در این زمینه وجود دارد که برخی از مشهورترین آن‌ها شامل سخنان حضرت محمد (ص) و امام صادق (ع) می‌شود که بر اهمیت افطار با رطب تأکید دارند.

پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «مَنْ أَفْطَرَ عَلَی تَمْرَةِ حَلَالٍ تُضَاعَفُ ثَوَابُ صَلَاتِهِ أَرْبَعُمِائَةِ مَرَّةٍ؛ هر انسانی که با خرمای حلال افطار نماید، پاداش نماز او به میزان چهارصد برابر افزایش می‌یابد.» (زاد المعاد، جلد۱، صفحه۸۶)

همچنین امام صادق (ع) فرمودند: «النَّبِی (صلّی اللَّه علیه وآله) اِذَا کانَ صَائِماً یفْطِرُ عَلَی الرُّطَبِ فِی زَمَانِهِ؛ پیامبر خدا (صلّی اللَّه علیه وآله) هر زمان که روزه داشتند، با رطب افطار می‌نمودند.» (طبرسی، حسن بن فضل، ‏مکارم الأخلاق‏، ص۲۹).

حال، چه عواملی سبب توصیه‌های بزرگواران دین ما به مصرف خرما در ماه رمضان می‌شود و چرا این میوه خاص در این زمان مورد اهتمام قرار می‌گیرد؟

کنترل اشتها

بهتر است روزه‌داران جهت افطار، ابتدا یک لیوان آب جوش به همراه یک خرما تناول کنند. خرما به تنظیم اشتها یاری می‌رساند و از پرخوری در زمان افطار جلوگیری می‌کند. این میوه با تحریک آنزیم‌های معده، به آماده‌سازی آن برای ورود غذا کمک می‌کند.

رفع مشکلات معده

خرما دارای خواص آنتی اکسیدانی است و می‌تواند به خنثی‌سازی اسید معده یاری رساند؛ به همین دلیل توصیه می‌شود در ماه رمضان خرما را به همراه چای کمرنگ به جای قند مصرف کنید. این میوه به آسانی هضم می‌شود و آسیبی به معده روزه‌دار نمی‌زند و مشکل هضمی برای او ایجاد نمی‌کند.

علاوه بر این، به‌دلیل وجود میزان بالا فیبر، خرما می‌تواند به کاهش یبوست ناشی از تغییر زمان وعده‌های غذایی و کاهش مصرف فیبر کمک کند. همچنین، خرما به عنوان یک ملین عمل کرده و سیستم گوارش را پاکسازی می‌کند. ماده نیکوتینیک موجود در خرما نیز دارویی مؤثر برای مشکلات روده‌ای به شمار می‌آید و موجب تقویت باکتری‌های مفید روده‌ای می‌شود.

پیشگیری از چاقی

در ماه رمضان، سفره‌های افطار معمولاً پر از غذاهای چرب و شیرینی‌های متنوع مانند زولبیا و بامیه هستند. این شیرینی‌ها تنها انرژی زیادی دارند و فاقد مواد مفید مثل ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند و مصرف بیش از حد آن‌ها ممکن است به چاقی و افزایش وزن منجر شود؛ بنابراین به‌جای این مواد، بهتر است خرما را انتخاب نمایید. قند موجود در خرما طبیعی بوده و در صورت مصرف معقول، باعث چاقی نمی‌شود.

بازسازی توان ذهنی

در دقایق پایانی روزه، قند خون به شدت کاهش می‌یابد که این وضعیت ممکن است به مغز آسیب وارد کند و باعث احساس خستگی و ضعف شود، که بر تمرکز روزه‌دار تأثیر منفی می‌گذارد. با مصرف خرما در افطار، مواد مغذی به سرعت به بدن وارد شده و ذهن به حالت طبیعی خود بازمی‌گردد.

بازسازی توان عضلانی

کاهش قند خون در ساعات پایانی روزه بر روی فعالیت‌های بدنی نیز تأثیر دارد و معده در حالت سکون قرار می‌گیرد که باعث کاهش فعالیت آنزیم‌های گوارشی به دلیل کمبود مایعات می‌شود. به همین دلیل بدن به غذایی سریع‌الهضم و بی‌ضرر نیاز دارد که مواد مغذی را به سرعت به بدن و عضلات برساند تا انرژی لازم دوباره بازیابی گردد. مصرف خرما در افطار موجب می‌شود که فرد توانایی خود را در عرض بیست دقیقه باز یابد.

تقویت آرامش و بهبود خواب

استفاده از خرما در ماه مبارک رمضان می‌تواند به کاهش اضطراب و ایجاد حس آرامش روحی یاری نماید. برای بهبود خواب، بهتر است در نیمه شب شیر و خرما مصرف شود.

تقویت سیستم ایمنی

خرما به دلیل خواص تغذیه‌ای بی‌شمار خود، می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر انواع بیماری‌های عفونی و غیرعفونی کمک کرده و مقاومت بدن را افزایش دهد.

تأمین ویتامین‌های ضروری

خرما به عنوان یک میوه، سرشار از ویتامین‌های A، B، C، E و همچنین انواع مواد معدنی از جمله فسفر، کلسیم، آهن و منیزیم است. مصرف سه عدد خرما معادل یک واحد میوه به حساب می‌آید و در پیشگیری از افزایش فشار خون و کم‌خونی اثرگذار می‌باشد.

تنظیم قند خون

مصرف خرما در ماه مبارک رمضان به‌ویژه در تنظیم قند خون مؤثر است. انتخاب چند خرما به‌جای قندهای شیمیایی در زمان افطار، گزینه‌ای عالی خواهد بود؛ زیرا قند خرما به تدریج در بدن آزاد شده و مواد مغذی و فیبر لازم را تأمین می‌کند.

تأمین انرژی لازم برای بدن

خرما حاوی عنصر آهن، اسیدفولیک، پروتئین و چربی و کربوهیدرات‌های طبیعی است. مصرف سه عدد خرما تقریباً ۶۰ کیلوکالری انرژی مورد نیاز بدن را تأمین می‌کند. قندهای طبیعی موجود در خرما شامل گلوکز، ساکارز و فروکتوز به سرعت انرژی را تأمین کرده و مصرف ۲ تا ۳ عدد آن به همراه یک لیوان آب گرم در افطار می‌تواند پس از نیم ساعت موجب شادابی شما گردد.

نکات مهم درباره خرما:

افراد دیابتی امکان مصرف خرما را دارند؛ اما لازم است که در میزان مصرف آن دقت داشته باشند.

استفاده از خرماهای تازه به مراتب بهتر و دارای خواص بیشتری نسبت به نوع خشک آن‌ها است.