کاهش نظامیان آمریکا در سوریه، ریشه در راهبرد اقتصادی و امنیتی ترامپ دارد/اسرائیل و کشورهای عربی مخالف بازیگری ترکیه هستند

علی بیگدلی، کارشناس مسائل آمریکا در تشریح ابعاد طرح خروج نظامیان ایالات متحده از سوریه در گفت‌وگو با ایلنا اظهار کرد: حجم تغییر و تحولات نظامی- امنیتی در سوریه بسیار بالاست. اولین دلیل این موضوع، عدم تمایل برخی کشورها به اجازه دادن به ترکیه برای بهره‌برداری انحصاری از موقعیت استراتژیک سوریه است. این مسأله، نه تنها دنیای عرب، بلکه روسیه، اسرائیل، آمریکا و اروپا را نیز درگیر کرده است. کشورهای عربی معتقدند که سوریه بخشی از دنیای عرب است و بنابراین باید ترکیه از این منطقه خارج شود و این کشور به فضای عربی بازگردد. این هدف، با دیدارهای سیاسی و تلاش‌های دیپلماتیکی همراه بوده است، هرچند ترکیه نیز به موازات این تلاش‌ها، حضور خود را در منطقه تقویت کرده است. از سوی دیگر، اسرائیل نیز نگران حضور ترکیه در منطقه است. این نگرانی ریشه در خصومت ترکیه با اسرائیل و حمایت آن از حماس دارد.

وی ادامه داد: اسرائیل مخالف این است که ترکیه در نزدیکی مرزهایش پایگاه‌های نظامی مستقر کند و این موضوع، یکی از دلایل بمباران پایگاه‌های نظامی در سوریه توسط اسرائیل بوده است. دلیل دوم، مرتبط با سیاست‌های داخلی آمریکا است. ترامپ از زمان مبارزات انتخاباتی‌اش اعلام کرده بود که قصد دارد نیروهای آمریکایی را از نقاط مختلف جهان کاهش دهد. این تصمیم، به دنبال کاهش هزینه‌های نظامی آمریکا و مقابله با بحران‌های اقتصادی درون کشور بوده است. دلیل سوم، مربوط به موافقت‌نامه‌ای است که کردها با آمریکا امضا کردند، اما به نتیجه مطلوبی نرسیدند. آمریکایی‌ها به دنبال آن هستند که با کاهش حمایت از کردها، آن‌ها را مجبور به کاهش امیدواری نسبت به کمک‌های آمریکایی کنند و هدف، تشکیل یک دولت مقتدر، ملی و سراسری در سوریه است که برای آمریکا اهمیت استراتژیک دارد و منافع آنها را در بر می‌گیرد. از سوی دیگر، روسیه نیز در بیانیه‌ای اعلام کرده است که اجازه نخواهد داد سوریه دچار بحران شود، به ویژه با توجه به پایگاه‌های نظامی که در این کشور دارد.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: ژئوپلیتیک منطقه تغییر کرده است ولی سوریه به این راحتی و به این زودی نمی‌تواند به ثبات سیاسی دست یابد. اردوغان از سال ۲۰۱۸ تلاش کرده است تا با ارائه آموزش‌های مذهبی، سیاسی و نظامی، نفوذ خود را در سوریه تقویت کند. اما اتحادیه اروپا و کشورهای عرب، به دلیل سابقه استعماری و دیگر ملاحظات، از این تلاش‌ها استقبال نکرده‌اند. سوریه به این سادگی نمی‌تواند به آرامش برسد و حالا همه کشورها به نوعی نسبت به سوریه حساسیت دارند. برای مثال، کشورهای عرب به دنبال بازگرداندن سوریه به فضای عربی هستند، اما این تلاش‌ها هنوز به نتیجه مطلوبی نرسیده است. احمد الشرع نیز نتوانسته است نقش مؤثری در حل بحران ایفا کند. ارتباط ترکیه با سوریه نیز دیگر گرمی سابق را ندارد و باید دانست که یکی از چالش‌های مهم، تهدید بازگشت داعش است. از سوی دیگر، آمریکا پیشنهاد هشت ماده‌ای به سوریه داد اما این پیشنهادات، به نفع اسرائیل طراحی شده‌اند، زیرا اسرائیل نیز در مناطق جنوبی سوریه پایگاه‌های نظامی دارد و در حال تأمین منافع خود است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: بازگشت داعش و حرکات القاعده در سوریه، سناریوهایی هستند که نمی‌توان از آن‌ها غافل شد. این در حالی است که آمریکا به دلیل بحران اقتصادی داخلی، تمایل چندانی به حضور گسترده در سوریه ندارد. هزینه‌های نظامی و لشکرکشی‌ها، از جمله حمله به حوثی‌ها، برای آمریکا بسیار سنگین بوده است. در نهایت، نقش اسرائیل در منطقه بسیار پراهمیت است. بمباران مواضع نظامی سوریه توسط اسرائیل، بیشتر به دلیل نگرانی از تسلط ترکیه بر این کشور است. همچنین، وجود پایگاه‌های دریایی روسیه در سوریه، مانعی برای دیگر کشورها بوده است. سوریه همچنان درگیر یک وضعیت درهم‌تنیده و سردرگمی است که به این زودی به ثبات نخواهد رسید. آمریکا نیز نمی‌تواند نقش اساسی‌تری در این منطقه ایفا کند. در این شرایط، اسرائیل و ترکیه به عنوان دو بازیگر اصلی در محاسبات منطقه‌ای قرار دارند و حالا سوریه، با وجود منابع محدود و موقعیت استراتژیک، همچنان میدانی پرتنش و پیچیده است که حوادث پنهان و آشکار در آن در جریان است. بر این اساس باید گفت که این کشور وضعیتی بسیار خطرناک دارد و آینده‌اش همچنان مبهم است.

/