آغاز فصل پاییز و افزایش مبتلایان به افسردگی فصلی/ نشانه‌ها و نشانه‌های بالینی
جمال شمس با اشاره به این مسأله که در برخی از فصول سال ممکن است به دلایل نامشخص، حالات روانی برخی افراد دچار تغییر شوند، تصریح کرد: افسردگی فصلی اختلالی است که معمولاً با آغاز فصل‌های جدید به بیشترین حد خود می‌رسد.
وی ادامه داد: به طور کلی، افسردگی فصلی به عنوان یک اختلال توصیف می‌شود که در آن فرد در باقی ایام سال حالت عادی دارد، اما در یک فصل خاص دچار احساس اضطراب و افسردگی می‌شود.
شمس با اشاره به تأثیر نور خورشید و ریتم بیولوژیکی بدن، که نقش مهمی در تنظیم هورمون‌ها دارد، خاطرنشان کرد: افرادی که با تغییرات فصل دچار افسردگی می‌شوند، اگر میزان بیشتری از نور دریافت کنند، می‌توانند سریع‌تر از این وضعیت رهایی یابند.
این عضو هیأت علمی گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: مشخص شده که با فرا رسیدن فصل پاییز و کاهش دما، خُلق ۱۱ درصد از جمعیت دچار کاهش می‌شود.
وی همچنین تأکید کرد که تمامی افرادی که به افسردگی فصلی مبتلا می‌شوند، الزاما دارای اختلال افسردگی نیستند و توضیح داد: ممکن است تنها درصد اندکی از افراد که به طور ناگهانی به افسردگی و اضطراب دچار می‌شوند، نیاز به درمان‌های مداخله‌ای داشته باشند.
این متخصص روانپزشکی با این توضیح که اختلال عاطفی، یا افسردگی فصلی، بر افراد به شکل‌های مختلف تأثیر می‌گذارد، افزود: همچنین احتمال بروز تغییرات خلق در فصل بهار نیز وجود دارد.
شمس بیان کرد: شانس ابتلا به افسردگی در پاییز به مراتب بیشتر از بهار است و توضیح داد که شیدایی یا مانیا نوعی از افسردگی است که در این حالت، فرد در فصل بهار با انرژی زیادی روبه‌رو می‌شود، به طوری که این اختلال با نشانه‌هایی مانند شادابی، تحریک‌پذیری، فعالیت زیاد، خلق بالا به شکل خوشحالی، خوش‌بینی افراطی و اختلال در تمرکز ظاهر می‌شود.
وی اظهار داشت: در بیماران دوقطبی، نشانه‌های شیدایی و مانیا با آغاز بهار و اختلال افسردگی در پاییز تشدید می‌شود.
این متخصص روانپزشکی با بیان شباهت‌های جدی بین علائم افسردگی فصلی و اختلال افسردگی دائم، خاطرنشان کرد: کاهش انرژی، تغییرات قابل توجه در الگوهای خواب، میل جنسی، تمرکز و اشتها از علائم شناخته‌شده افسردگی هستند.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطرنشان کرد که تنها عاملی که افسردگی فصلی را از سایر اختلالات روانی متمایز می‌کند، زمان بروز آن است و افزود: افسردگی فصلی در دوره‌های خاصی از سال به وقوع می‌پیوندد.
شمس به این موضوع اشاره کرد که احتمال بروز سایر اختلالات روانی تقریباً برای همه افراد یکسان است و گفت: برای نمونه، اوج سن ابتلا به افسردگی بین ۳۰ تا ۴۰ سالگی و برای اختلال دوقطبی و شیدایی در سنین ۲۰ تا ۲۵ سال بیشتر مشاهده می‌شود.
این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی همچنین خاطر نشان کرد که به طور کلی، انواع بیماری‌ها و اختلالات روانپزشکی، تاریخ شروع معین و یا سن مشخصی ندارند و بیان کرد: فرد ممکن است در هر سنی، از زیر ۲۰ تا بالای ۵۰ سال، به افسردگی یا افسردگی فصلی مبتلا شود.
شمس بر اهمیت درمان انواع افسردگی تأکید کرد و گفت: در صورتی که این بیماری به موقع شناسایی و درمان‌های لازم قبل از تشدید علائم آغاز شود، روند درمان می‌تواند به طور قابل توجهی از بروز مشکلات آینده جلوگیری کند.
وی از جمله روش‌های درمان افسردگی فصلی را شامل درمان‌های دارویی، غیر دارویی و مشاوره دانست و تأکید کرد که این اختلال می‌تواند از طریق نور درمانی، دارو و روش‌های روانپزشکی درمان شود و همچنین اگر فرد به اختلال دوقطبی مبتلا باشد باید پزشک را از این موضوع مطلع کند؛ زیرا این امر در زمان تجویز نور درمانی و سایر داروهای ضد افسردگی بسیار مهم است.
این متخصص روانپزشکی خاطرنشان کرد: درمان با داروهای ضد افسردگی برای برخی از بیماران مبتلا به اختلال عاطفی فصلی، به ویژه در صورت بروز علائم شدید، به طور چشمگیری مؤثر خواهد بود.
