عکس پارسا پیروزفر در جلسه آموزش بازیگری
در روز نخست مسترکلاس «شکوه سینما» که در تاریخ یکشنبه ۲۹ مهر ۱۴۰۳ برگزار شد، دو نشست با حضور سلیم اِوجی کارگردان اهل ترکیه و پرویز شهبازی کارگردان ایرانی برگزار گردید. کیوان کثیریان وظیفه مدیریت این جلسات را برعهده داشت.
مستانه مهاجر، مدیر رویداد «شکوه سینما»، در آغاز با خوشامدگویی به حاضرین ابراز امیدواری کرد که این برنامه بتواند زمینه‌ای برای ارتباط فرهنگی پربار فراهم آورد. نخستین نشست مسترکلاس «شکوه سینما» با عنوان سینمای مستقل ترکیه و ویژگی‌های آن، با مشارکت سلیم اِوجی به اجرا درآمد.
وی در آغاز این نشست بیان داشت: مهم‌ترین دلیلی که حضور من در این دوره است، ایجاد یک اتصال فرهنگی میان سینمای ایران و ترکیه است. سینمای ایران از عمق زیادی برخوردار است و ما همواره آن را در ترکیه پیگیری کرده‌ایم. این کشور یکی از پیشگامان تاثیرگذار در تاریخ سینما به شمار می‌آید.
اِوجی خاطرنشان کرد: خوشحالم که فیلمم در مسترکلاس «شکوه سینما» به نمایش درمی‌آید و آن را یک اتفاق ویژه تلقی می‌کنم. اینجا یکی از نخستین مکان‌هایی است که فیلم «در گذر زمان» به نمایش گذاشته می‌شود. او با ابراز علاقه به فیلم‌های کوتاه گفت: من به فیلم کوتاه عشق می‌ورزم. فیلم کوتاه تنها برای یادگیری از صفحه سینما نیست، بلکه به دلیل تفاوت‌هایش، برای من اهمیت دارد.
این کارگردان به شرایط ساخت نخستین فیلم کوتاهش اشاره کرد و گفت: سینما چیزی است که شما در حین انجام آن می‌آموزید. من فیلم را بدون نگه‌داشتن سناریو تولید کردم. نخستین فیلمم به جشنواره مونترآل ارسال شد و از این بابت بسیار خوشحال شدم؛ سپس فیلم به ونیز هم نمایش داده شد. این فیلم که با حداقل هزینه ساخته شده بود، به ونیز رسید و این موفقیت موجب افزایش جسارت من شد.
او ادامه داد: در ادامه ترجیح دادم سینما و مخاطب خودم را داشته باشم. هدف من در سینما، نمایش واقعیت‌های زندگی انسان‌هاست. کاراکترهای سیاه و سفید را نمی‌پسندم و به شخصیت‌های خاکستری علاقه دارم، زیرا زندگی واقعی را بیشتر دوست دارم.
سلیم اِوجی در بخش دیگری از این نشست تصریح کرد: شما باید تجربیات خود را به‌عنوان یک کلاژ دست‌چین کنید؛ سینما برای من مجموعه‌ای از زندگی است. من در اطراف خود به دنبال کاراکترها می‌گردم تا از آن‌ها الهام بگیرم. یک کارگردان باید به پرسش «چرا باید فیلم بسازم؟» به‌صورت صادقانه پاسخ دهد.
این کارگردان درباره سینمای عباس کیارستمی اذعان کرد: زمانی که سینما بر اساس فرم‌ها پیش می‌رفت، عباس کیارستمی جسارت کرد و کاراکترهای واقعی را مقابل دوربین آورد. این اقدام او راهی جدید در سینما گشود. نوری بیلگه جیلان نیز به این جریان در سینمای ترکیه پرداخته است.
دومین نشست مسترکلاس «شکوه سینما» با موضوع فضاسازی در سینما به حضور پرویز شهبازی برگزار شد. او در آغاز این نشست با تأکید بر اهمیت فضاسازی در سینما، خاطرنشان کرد: گاهی برخی فیلم‌ها با فیلمنامه خوب و کارگردانی بی‌نقص ساخته می‌شوند، اما چنین فیلمی نمی‌تواند تأثیرگذاری لازم را داشته باشد، چرا که فاقد فضاسازی مناسب است.
شهبازی اظهار داشت: نویسنده فیلمنامه باید به فضای اثر توجه داشته باشد. اگر کارگردان جز نویسنده باشد، باید بودجه را با فضای مورد نظر هم‌راستا کند. نمی‌توان انتظار داشت فضاسازی مناسب تنها با هزینه کم امکان‌پذیر باشد. بودجه اولین مشکل است، زیرا تعداد روزهای فیلمبرداری برای فضاسازی مناسب باید افزایش یابد. همچنین نمی‌توانید بازیگران مطلوب را با بودجه‌ای پایین جذب کنید. اگر نیاز به سفر و تجهیزات داشته باشید، ممکن است تامین هزینه‌ها به مشکل بربخورد و بر کیفیت فضاسازی تأثیر منفی بگذارد.
او در بخش دیگری از مستر کلاس به زمان فیلمبرداری اشاره کرد و یادآور شد: اینکه فیلمبرداری در چه فصلی و در چه زمانی انجام می‌شود بسیار بااهمیت است. همچنین صحنه‌هایی که نیاز به ضبط در زمان‌های خاص دارند، باید مدنظر قرار گیرد. نقص فضاسازی در برخی فیلم‌ها به انتخاب نادرست لوکیشن مربوط می‌شود. انتخاب لوکیشن باید براساس شخصیت کاراکتر انجام گیرد و باید بتواند جذابیت کاراکتر را به تصویر بکشد.
این کارگردان ادامه داد: باید برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشیم که چه مقدار از فیلم در فضاهای داخلی و چه مقدار در فضاهای خارجی فیلمبرداری می‌شود. در انتخاب دوربین نیز باید بسیار دقت شود. همچنین باید بدانید که کدام نوع لنز برای کارتان مناسب‌تر است.
در پایان، فیلم «در گذر زمان» با حضور کارگردانش سلیم اِوجی به نمایش درآمد.
شهبازی در پاسخ به یکی از سؤالات حاضرین که درباره چگونگی حفظ رئالیسم فضاسازی با توجه به تغییرات اجتماعی و فرهنگی پرسیده بود، توضیح داد: من تعهدم این است که بدون مجوز فیلم نسازم و از لحاظ سنی هم تمایلی به تولید فیلم‌های زیرزمینی ندارم. همچنین تمایلی به ساخت آثار خارج از کشور برای جلب توجه ندارم؛ ازاین‌رو سعی می‌کنم در اینجا بمانم و به بازخورد تماشاگران دقت کنم.
وی اضافه کرد: من معتقدم که باید فیلم‌هایی بسازیم که هم برای عموم جذاب باشد و هم در راستای تفکرات و اصول خودمان حرکت کند، نه برای جلب سرمایه و خیال عمومی. در همین کشور نیز بسیاری از هنرمندان کار می‌کنند و موفق به انجام کارهای شایسته‌ای می‌شوند.
شهبازی همچنین در پاسخ به سوال دیگری درباره محبوبیت فیلم «نفس عمیق» در بین نسل جوان و اینکه آیا خود وی این فیلم را اثر محبوبش می‌داند، گفت: من در آن زمان نمی‌دانستم که «نفس عمیق» می‌سازم، اما کارم را با دقت انجام می‌دادم. به نظر من اگر کسی بخواهد به‌طرز عمدی فیلمی کالت بسازد، احتمالاً به نتیجه دلخواه نمی‌رسد، مانند مهرجویی که به او گفته می‌شد چرا دوباره «هامون» نمی‌سازی، در حالی که دیگر نمی‌شد چون «هامون» قبلاً ساخته شده بود. واقعیت این است که گاه یک فیلم تنها برنده می‌شود.
او ادامه داد: اگر مریم پالیزبان از در وارد نمی‌شد تا برای نقش آزمایش دهد، فیلم «نفس عمیق» به این شکل کنونی ساخته نمی‌شد و همین امر درباره سایر بازیگران آن نیز صدق می‌کند. به‌علاوه، برخی چیزها تصادفی هستند و قابل پیش‌بینی نیستند. در فیلمسازی نیز اوضاع همین‌طور است؛ گاهی شما همه کارها را درست انجام می‌دهید، ولی نتیجه خوبی نمی‌گیرید و نمی‌دانید چرا. با این حال، نیازی نیست بگویم که فیلم «نفس عمیق» برای من محبوب نیست، اما من واقعاً «دربند» را خیلی دوست دارم.
همچنین ابراهیم حقیقی، پارسا پیروزفر، فرشته صدر عرفایی، پژمان بازغی، حامد کمیلی، مرجان اشرفی‌زاده، مرجان شیرمحمدی، مهرداد غفارزاده، کاوه سجادی حسینی، لیلا نقدی‌پری، سام نوری، درناز حاجی‌ها، روزبه حصاری، لیلا بلوکات، پرند زاهدی، مجید نوروزی، کامیار محسنین، شبنم قربانی، نفس بازغی، علیرضا اخلاقی‌راد، حنیف سروری، سودابه خسروی، حسن مصطفوی، حسین اکبری، مونا احمدی و سها نیاستی از جمله هنرمندانی بودند که در کنار دانشجویان و علاقه‌مندان به هنر، در روز نخست این رویداد حضور داشتند.
