۶ روش برای حفظ سلامت مغز/ این زمان بهترین زمان برای خوابیدن است

مغز انسان نه تنها به عنوان یکی از ارکان حیاتی بدن وظیفه مدیریت تمام اندام ها را بر عهده دارد، بلکه از نظر آسیب پذیری نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به گونه ای که یک وعده غذایی نامناسب یا عدم کیفیت خواب شبانه ممکن است کارکرد آن را بهبود یا مختل کند و در نتیجه، می توانیم در طول روز احساس خستگی، بدخُلقی و بی توجهی کنیم.

عجیب نیست که طب مدرن به همان اندازه که بر حفظ سلامت مغز تأکید دارد و تحقیقات زیادی در این زمینه انجام می دهد، طب ایرانی نیز بر اهمیت حفظ سلامت مغز تأکید می کند و منابع و متون زیادی در این باره موجود است. دکتر آزاده زارعی، پزشک و متخصص در طب ایرانی، به اهمیت سلامت مغز اشاره کرده و می گوید: مغز یکی از سه ارگان اصلی بدن است که به شدت تحت تأثیر عوامل مختلف قرار می گیرد و عملکرد طبیعی آن ممکن است دچار اختلال شود و یا بیماری ها و شرایط مختلف در آن ایجاد شود؛ به همین دلیل توصیه می شود نکات مرتبط با سلامت مغز را به جدیت دنبال کنیم.

۶ راه برای حفظ سلامت مغز

زارعی خاطرنشان می کند که طب سنتی ایذانی به حفظ سلامتی بر ۶ اصل اساسی تأکید دارد، که شامل خوراک و آشامیدنی ها (تغذیه مناسب)، ورزش، کیفیت آب و هوا، خواب و بیداری، احوال روحی و روانی و دفع صحیح مواد زائد بدن است؛ جالب است بدانید که هر یک از این ۶ اصل مستقیماً با سلامت مغز در ارتباط هستند.

این متخصص طب ایرانی در ادامه به روشن کردن اهمیت چهار اصل از این شش اصل بر سلامت مغز می پردازد و نکات کارآمد و مفیدی را ارائه می دهد;

۱. تغذیه صحیح.

بخش عمده ای از مراقبت از اعضای بدن، به ویژه مغز، به تغذیه درست بستگی دارد. این موضوع که چه نوع غذاهایی را کنیم و از چه غذاهایی پرهیز کنیم، از اهمیت بالایی برخوردار است. در زمانی که درباره مغز و سیستم عصبی صحبت می کنیم، باید شناسایی کنیم که کدام مواد غذایی به طور مستقیم به تقویت مغز کمک می کنند.

بادام و مویز؛ این دو ماده غذایی در طب ایرانی به خاطر تأثیرگذار بودنشان بر تقویت ذهن به شدت توصیه شده اند و می توانند در بهبود عملکرد مغز مؤثر باشند. به ویژه در شرایطی مانند آلزایمر یا در کودکان با ADHD (اختلال کم توجهی) و اوتیسم، این نوع خوراک های ساده می توانند به بهبود تمرکز و توجه آن ها کمک کنند.

گردو؛ مصرف متعادل گردو به سلامت و تقویت مغز کمک شایانی خواهد کرد. البته این در صورتی است که فرد به اختلالاتی مانند چربی خون بالا مبتلا نباشد، یا به گردو حساسیت نداشته باشد. ترکیب گردو و شیر نیز می تواند به عنوان یک ماده تقویتی برای سلامتی مغز عمل کند.

غذاهای سریع الجذب؛ آن دسته از مواد غذایی که به طور سریع در بدن اثر می گذارند، برای مغز بسیار سودمندند. شیره انگور، آب گوشت و تخم مرغ عسلی نمونه هایی از این نوع خوراکی ها هستند که در طب ایرانی به شدت توصیه می شوند و تأثیر مثبتی بر سلامت مغز دارند.

دمنوش ها؛ بسیاری از فشارهای روحی می توانند موجب استرس و اضطراب شوند و بدن نیاز به پاکسازی داشته باشد. نوشیدن برخی دمنوش های گیاهی مانند گل گاو زبان، سنبل الطیب و اسطوخودوس می تواند به آرامش ذهن کمک کند. حفظ سلامت مغز ما به این وابسته است که فشار روحی تا حد ممکن کاهش یابد.

۲. خواب باکیفیت.

کیفیت خواب تأثیر زیادی بر سلامت مغز دارد. عدم خواب مناسب به طرز قابل ملاحظه ای بر عملکرد مغز تأثیر می گذارد. کمبود خواب یا خواب با کیفیت پایین می تواند فعالیت های مغز را مختل کند. وقتی خواب مطلوبی نداریم، نمی توانیم به طور مؤثر در طول روز به کارهایمان ادامه دهیم، و همه ما بارها تجربه کرده ایم که خواب کافی به بهبود کارایی روزانه کمک می کند. خواب با کیفیت به معنای داشتن خواب عمیق در ساعات مناسب است، به طوری که فرد صبح با حس نشاط و بدون خستگی بیدار شود.

ساعت طلایی خواب از ساعت ۱۰ شب تا ۳ صبح است. در این بازه زمانی، بدن به نوعی بازیابی می شود و به حالت طبیعی برمی گردد. البته به واسطه نظریات طب سنتی، میزان خواب مورد نیاز برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد، اما در این میان، همه به خواب با کیفیت نیاز دارند. ساعت طلایی خواب هم برای بزرگسالان و هم برای کودکان یکسان است و این زمان موجب تنظیم بهینه سیستم بدن و استراحت کافی برای مغز می شود؛ بنابراین، خواب در این مدت بسیار حیاتی است.

۳. فعالیت بدنی.

در طب سنتی به تحرک فیزیکی تأکید زیادی شده است. چنانچه هر روز فعالیت بدنی مناسبی داشته باشیم، جریان خون در کل بدن و به ویژه در مغز بهبود می یابد و این امر به طرز قابل توجهی به سلامت مغز کمک می کند. ورزش همچنین به عنوان یک روش برای پاکسازی بدن شناخته می شود و می تواند به پیشگیری از بیماری هایی که ممکن است بر ارگان های بدن، به ویژه مغز و سیستم اعصاب تأثیر بگذارد، کمک کند.

۴. دفع مناسب مواد زائد از بدن.

بدن باید روزانه به خوبی متابولیزه کند تا مواد مغذی به موقع جذب شوند و مواد زائد به صورت صحیح از بدن دفع گردند. مواردی همچون یبوست مکرر، اختلالات ادراری و عفونت های مکرر می تواند به تجمع مواد زائد در بدن منجر شود که به نوبه خود به ارگان های اصلی بدن یعنی مغز، قلب و کبد آسیب وارد کند. لذا باید توجه ویژه ای به مسائلی که به حفظ سلامت مغز مرتبط هستند، داشته باشیم.

۵. کیفیت آب و هوا.

کیفیت آب و هوا به طرز قابل توجهی بر سلامت مغز تأثیرگذار است. افرادی که در محیط های پاک زندگی می کنند، به دلیل کمتری جذب مواد مضر، از سلامت بالاتری برخوردارند. تحقیقات علمی جدید نشان داده اند که آلودگی هوا می تواند آسیب های بیشتری به برخی ارگان ها بخصوص مغز وارد کند و فعالیت طبیعی آن را می تواند مختل سازد. شاید دشوار باشد که محل زندگی خود را تغییر دهیم و به مناطق غیر آلوده نقل مکان کنیم، اما رعایت دیگر عوامل ذکر شده می تواند به محافظت از بدن و کاهش آسیب ها کمک کند.

۶. حالات روانی و روحی.

حالات روانی و روحی یکی از اصول مهم در طب سنتی است که ارتباط تنگاتنگی با سلامت مغز دارد. یکی از اقدام های ساده در این زمینه این است که از رایحه های خوشبو استفاده کنیم و در مواقع بروز استرس و فشار روانی آن ها را استشمام کنیم تا به آرامش ذهنی دست یابیم. رایحه های معطر نقش مهمی در کاهش استرس و بهبود سلامت مغز ایفا می کنند. به عنوان مثال، بوی گل محمدی یا گلاب تأثیر قابل توجهی بر سلامت مغز دارد. همچنین عطرهای اسطوخودوس و بوی لیموترش و به نیز در فصول مختلف می توانند به آرامش بخشیدن به مغز کمک کنند.