چگونه هوش مصنوعی به تحول آینده وب کمک می‌کند؟
در آغاز ظهور وب، سیستم آن بر پایه نمایش ایستا و ثابت اطلاعات بنا شده بود. در این مرحله اولیه، شرایطی محدود و یک‌بعدی برای ورود به جهان اطلاعات فراهم می‌شد که در آن کاربران صرفاً به عنوان مصرف‌کنندگان محتوا عمل می‌کردند. اما با پیدایش وب ۲.۰ در اوایل دهه ۲۰۰۰، اینترنت به فضایی زنده و تعاملی بدل شد، جایی که کاربران به‌علاوه‌ی صرف اطلاعات، خود نیز به تولید محتوا و مشارکت فعال در بستر آنلاین پرداختند. در این روند، اقتصاد مبتنی بر کلیک (Click Economy) ایجاد شد که موتورهای جست‌وجو به عنوان عوامل کلیدی در جذب ترافیک برای وب‌سایت‌ها معرفی شدند.
ظهور هوش مصنوعی و اینترنت بدون کلیک
در عصر حاضر، به مدد مدل‌های زبان پیشرفته و موتورهای جست‌وجوی هوشمند نظیر چت جی‌پی‌تی و جمینای، وب به دوره‌ای جدید به نام “اینترنت بدون کلیک” قدم گذاشته است. در این دوران، دیگر نیازی به کلیک برای به دست آوردن اطلاعات نیست، زیرا پاسخ‌ها به‌طور مستقیم از طریق چت‌بات‌ها یا نمایش‌های مختصر در نتایج جست‌وجو به کاربران ارائه می‌شود. بر اساس اظهارات متیو پرینس، مدیرعامل Cloudflare، در حال حاضر، حدود ۷۵ درصد از جست‌و‌جوهای گوگل به‌طور مستقیم در خود پلتفرم جواب داده می‌شود، که این امر به کاهش چشمگیر ترافیک ارجاعی به وب‌سایت‌ها و درآمد آن‌ها منجر شده است.
تغییرات اقتصادی و بحران بهره‌برداری از محتوای وب
یکی از مسائل مهم در رابطه با هوش مصنوعی، بهره‌برداری بدون پاداش از محتوای تولیدی وب برای آموزش مدل‌های زبان‌شناسی است. در حال حاضر، وب‌سایت‌ها و رسانه‌ها به عنوان منابع تغذیه‌کنندۀ مدل‌های هوش مصنوعی عمل می‌کنند، بدون آنکه هیچ گونه جبران مالی یا ترافیکی برای تولیدکنندگان محتوا ایجاد شود. این وضعیت به وضوح می‌تواند به کاهش انگیزه تولید محتوای نوآورانه و باکیفیت در اینترنت منجر شود.
تهدید به رسانه‌های مستقل و تنوع اطلاعات
این روند به‌ویژه برای رسانه‌های مستقل و وب‌سایت‌های کوچک و منابع اطلاعاتی بی‌طرف تهدیدی جدی محسوب می‌شود. در مقابل رسانه‌های بزرگ، که ممکن است از قراردادهای رسمی برای به‌کارگیری محتوای خود در مدل‌های هوش مصنوعی بهره‌مند باشند، وب‌سایت‌های کوچکتر از این مزایا بی‌بهره‌اند و در نتیجه در معرض خطر حاشیه‌نشینی اطلاعات قرار دارند. این وضعیت می‌تواند به همگن‌سازی محتوا، کاهش تنوع دیدگاه‌ها و تمرکز اطلاعات در دستان چند پلتفرم بزرگ منجر شود.
واکنش‌های صنعت فناوری و ضرورت تنظیم‌گری
در برابر این چالش‌ها، برخی از شرکت‌های بزرگ فناوری مانند اپن ای‌آی و گوگل اعلام کرده‌اند که در حال بررسی روش‌هایی برای جبران هزینه‌های ناشی از استفاده از محتوای تولیدی رسانه‌ها هستند. به عنوان مثال، سم آلتمن، مدیرعامل اپن ای‌آی، تأکید کرده که قصد دارند تنها به عنوان بهره‌بردار رایگان محتوا باقی نمانند. در همین زمینه، شرکت‌هایی نظیر Cloudflare در حال توسعه مدل‌های اقتصادی جدید و روش‌هایی برای مدیریت ترافیک وب و حمایت از تولیدکنندگان محتوا هستند.
چشم‌انداز آینده وب: فضای باز یا متمرکز؟
آینده وب ممکن است به دو مسیر متفاوت قسم بخورد: یا به یک فضای باز و مشارکتی تبدیل خواهد شد یا اینکه به قلمرو‌ای متمرکز تبدیل می‌شود که تنها چند پلتفرم عظیم قادر به برآورده کردن نیازهای اطلاعاتی میلیاردها کاربر خواهند بود. تصمیمات فناورانه، اقتصادی و قانونی که در حال حاضر اتخاذ می‌شوند، دارای تأثیرات عمیقی بر سرنوشت وب خواهند بود.
هوش مصنوعی با تمام امکانات تحول‌آفرینش، به عنوان بزرگ‌ترین تهدید برای مدل اقتصادی وب به شمار می‌رود. ظهور اینترنت بدون کلیک، هرچند تجربه‌ای سریع‌تر و آسان‌تر برای دسترسی به اطلاعات به ارمغان می‌آورد، اما مدل‌های درآمدزایی مبتنی بر ترافیک ارجاعی را به چالش کشیده است. اگر این روند ادامه یابد، نه تنها تولید محتوای باکیفیت کاهش می‌یابد، بلکه تنوع دیدگاه‌ها و استقلال منابع اطلاعاتی نیز به خطر خواهد افتاد.
برای رویارویی با این چالش‌ها و حفظ اصول دموکراتیک وب، لازم است که سازوکارهای عادلانه‌ای برای بهره‌برداری از داده‌ها، حمایت از تولیدکنندگان محتوا و شفافیت در مورد استفاده از داده‌های وب در آموزش مدل‌های هوش مصنوعی ایجاد گردد. این امر نیازمند همکاری مؤثر میان صنعت فناوری، نهادهای قانون‌گذار، جامعه مدنی و حتی کاربران است تا وب به عنوان یک بستر باز و دموکراتیک باقی بماند.
