نفس‌های به شماره افتاده؛ هزارتوی رسیدن به «هوای پاک» از کدام مسیر به نتیجه می‌رسد؟
حمل و نقل، سوزاندن و دفن زباله‌ها، فعالیت نیروگاه‌های برق با سوخت ذغال‌سنگ یا مازوت از اصلی‌ترین دلایل آلودگی هوای امروز کلانشهرها به شمار می‌روند که نه‌تنها نفس‌ها را به شماره انداخته بلکه آثار زیان‌بارش در سال‌های آتی نیز گریبانگیر شهروندان خواهد بود این در حالیست که از سال ۹۶ با تصویب قانون هوای پاک تلاش شد که این وضعیت سر و سامان پیدا کند اما هوای غبارآلود کلانشهرها گواهی بر اجرا نشدن این قانون است.
به گزارش ایسنا ۲۹ دی‌ماه روز ملی هوای پاک است این درحالیست که در حال حاضر شهرهایی مانند تهران با آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند البته منشا آلودگی در تهران بیشتر منابع متحرک و برخی شهرها مثل اصفهان منابع ثابت مانند نیروگاه‌هاست. در آخرین سیاهه انتشار پایتخت که سال ۹۶ منتشر شد در آلاینده‌های گازی سهم منابع ثابت ۱۷درصد و منابع متحرک ۸۳ درصد همچنین در آلاینده ذرات معلق سهم منابع متحرک ۶۰ درصد و منابع ثابت ۴۰ درصد بود. از کل عوامل آلاینده هوای تهران سهم خودروهای سواری و تاکسی و وانت در مجموع ۵۶ درصد و به‌طور مجزا سهم خودروهای فرسوده و کاربراتوری ۲۱.۳ درصد است.
سهم قابل توجه منابع متحرک در آلودگی هوای تهران
آلایندگی هوا ناشی از ذرات میکرونی می‌تواند به چندین عوامل متحرک و ثابت درون‌شهری و برون‌شهری بستگی داشته باشد. خودروهای سبک شخصی، وانت بار، تاکسی، مینی بوس، اتوبوس‌های خصوصی و دولتی، موتورسیکلت و کامیون از جمله منابع متحرک آلودگی هواست. خودروهای سبک و سنگین، صنایع و نیروگاه‌ها هر یک می‌توانند به سهم خود در انتشار آلایندگی هوا نقش داشته باشد.
هزار مسیر صعب العبور در راه رسیدن به هوای پاک
کاهش، هدایت، انتقال و بازیافت بخار بنزین، معاینه فنی خودرو و موتوسیکلت و معاینه فنی کامیون و اتوبوس، اعمال قانون بر وسایل نقلیه دودزا و فاقد معاینه فنی، ساماندهی ترافیک شهری، اسقاط وسایل نقلیه فرسوده، توسعه حمل و نقل عمومی شهری، کنترل آلایندگی نیروگاه‌ها، توسعه انرژی‌های تجدید پذیر، نظارت بر انجام معاینه فنی موتورخانه‌ها، استاندارد سازی مازوت مصرفی در نیروگاه‌ها و صنایع و استانداردسازی نفت‌گاز و بنزین و جلوگیری از پسماندسوزی (پسماند شهری و کشاورزی) از مهم‌ترین وظایف دستگاه‌های اجرایی بر اساس قانون هوای پاک بر کاهش آلودگی هواست.
البته در این میان اجرای برخی از راهکارها ممکن است چالش‌برانگیز باشد. به عنوان مثال تنها راهکار موثر بر کاهش آلودگی هوای ناشی از موتورسیکلت‌ها اسقاط موتورهای فرسوده است چراکه به گفته بهزاد اشجعی – کارشناس آلودگی هوا – معاینه فنی فعلی برای موتورسیکلت‌های کاربراتوری کارساز نیست و نمی‌تواند از تردد موتورسیکلت‌های فرسوده جلوگیری کند چون سیستم واشرِ سوخت اغلب موتورسیکلت‌های فرسوده، کاربراتوری است. در سیستم کاربراتوری می‌توان به‌راحتی با پیچ تنظیم، میزان پاشش و مصرف سوخت را کم یا زیاد کرد. در نتیجه سنجش معاینه فنی از موتورسیکلت‌های کاربراتوری دقیق نخواهد بود.
فاصله تا نقطه مطلوب با کامیون‌های جنگ جهانی دوم طی می‌شود؟
اسقاط خودرو و ارتقای کیفیت حمل‌ونقل عمومی از جمله مواد قانون هوای پاک برای کاهش آلودگی هواست این در حالیست که یکی روسای پیشین سازمان حفاظت محیط زیست نیز در سال‌های قبل گفته بود: «۶۰ درصد کامیون‌های کشور از زمان جنگ جهانی دوم هستند و با این حال انتظار هوای پاک داریم.»
سید کمال الدین میر جعفریان – سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری تهران – می‌گوید:«در حال حاضر حدود ۴.۵ میلیون خودرو و ۴.۲ میلیون موتورسیکلت در تهران تردد دارند که بیش از ۴۰ درصد آنها عمر مفید خود را سپری کرده و فرسوده محسوب می شوند، لذا لازم است به سرعت برای جایگزینی آنها تصمیم گرفته شود.»
به گفته مهران سالاریه – رئیس ستاد نوسازی ناوگان حمل و نقل و اسقاط خودروهای فرسوده – نیز از ابتدای امسال تا پایان آبان ماه تعداد ۲۳۷ هزار خودروی فرسوده در کشور اسقاط شده که پیش بینی می‌شود اسقاط خودروهای فرسوده تا پایان سال به ۳۵۰ هزار دستگاه افزایش پیدا کند. این آمار در شرایطی مطرح شده که گفته می‌شود برای رسیدن به شرایط ایده‌آل باید سالانه ۵۰۰ هزار خودروی فرسوده اسقاط شود.
از سوی دیگر از سال‌های گذشته بر این موضوع تاکید شده است که تعداد خودرو ها در تهران، حتی بیش از ظرفیت خیابان هاست؛ همین امر موجب شده است که این شهر به یک پارکینگ تشبیه شود و با این حال اسقاط همچنان که باید در شرایط ایده آل قرار نگرفته است. آن هم در شرایطی که بخش قابل توجهی از خودروهای در حال تردد فرسوده اند؛ همانطور که در پایان سال ۱۴۰۲ اعلام شده بود نیمی از تاکسی‌های فعال پایتخت فرسوده‌اند.
هوای تهران آلوده‌تر شده است
آسیب‌های جانی ناشی از آلودگی هوا چشمگیر است. بروز و پیشرفت بعضی بیماری‌ها مانند آسم، سرطان ریه، آلزایمر، پارکینسون و اختلالات روانی، اختلال در رشد جنین و … از جمله آثار آلودگی هواست این در حالیست که هوای تهران نسبت به سال گذشته آلوده‌تر شده است. براساس اطلاعات شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، تهرانی‌ها از ابتدای سال جاری منتهی به ۲۸ دی ماه، پنج روز هوای پاک و ۱۸۰ روز هوای قابل قبول، ۱۰۲ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و ۱۷ روز ناسالم برای همه را تنفس کرده‌اند. سال گذشته منتهی به ۲۸ دی ماه هوای تهران ۹ روز در شرایط پاک و ۲۰۰ روز در شرایط قابل قبول، ۸۳ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و ۱۲ روز ناسالم برای گروه‌های قرار داشت.
بهترین راه کاهش آلایندگی متحرک‌ها از دیدگاه مرکز ملی هوا
در این شرایط احمد طاهری ـ رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست ـ در گفت‌وگو با ایسنا درباره لزوم تجدید نظر در سیاست فروش خودرو با توجه به نقش بالای متحرک‌ها در آلودگی هوای تهران می‌گوید: باید به دنبال اعمال سیاست کاهش تردد متحرک‌ها در کلانشهرها باشیم.
او ادامه می‌دهد: با این حال کاهش تردد از طریق زیرساخت دولت الکترونیک و گسترش حمل و نقل عمومی نیز امکان پذیر است.
طاهری اضافه می‌کند: در صورت استفاده از ناوگان حمل و نقل برقی نیز به دلیل انتشارات سایشی از این ناوگان، آلاینده‌هایی منتشر خواهد شد. بر همین اساس بهترین راهکار برای کاهش نقش متحرک‌ها در آلودگی هوای کلانشهرها کاهش تردد است.
رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در پایان با تاکید بر وظیفه سازمان حفاظت محیط زیست بر صدور مجوزهای شماره‌گذاری می‌گوید: با این حال وظیفه سازمان در زمینه صدور مجوزهای شماره‌گذاری است. سازمان حفاظت محیط زیست باید مطمئن شود هر خودرو وارداتی یا تولید داخل که قرار است شماره‌گذاری شود، از استاندارد لازم برخوردار است. یورو ۵ استاندارد حاضر برای خودروهای سواری است.
به گزارش ایسنا به نظر می رسد هزارتوی آلودگی هوای کلانشهر تهران، تا حد قابل توجهی از طریق ساماندهی منابع متحرک آلایندگی به نتیجه می رسد؛ راهی که با توجه به آن نفس ساکنان این شهر تازه می شود و آسمان آبی به افق دیدشان باز می گردد. هرچند برای ساماندهی این منابع بر اساس قانون هوای پاک باید دستگاه‌های مختلفی از جمله وزارت کشور، شهرداری ها، وزارت صمت، وزارت راه و شهرسازی، پلیس راهور فراجا، وزارت نیرو، شهروندان و… پای کار آیند این در حالیست‌که برخورداری از هوای پاک یکی از نیاز های اولیه برای زیستن است.
انتهای پیام
