سه تصور نادرست درباره روش‌های انتشار ایدز
دکتر مسعود مردانی، که عضو کمیته ملی HIV/AIDS و استاد گروه عفونی دانشگاه است، به‌عنوان شایع‌ترین روش انتقال ایدز در سطح جهانی و در ایران به ارتباطات جنسی اشاره کرد و همچنین افزود که استفاده از سرنگ‌های مشترک آلوده در میان معتادان تزریقی و انتقال خون و محصولات خونی هم از دیگر مسیرهای اصلی انتقال این بیماری محسوب می‌شود.
وی با خوشحالی گفت که در سالهای اخیر، به‌واسطه نظارت مؤثر سازمان انتقال خون، به هیچ‌گونه گزارشی مبنی بر ابتلا به ایدز از طریق تزریق خون برخورد نکرده‌ایم.
باورهای نادرست در زمینه انتقال بیماری
باور نادرست/ ایدز از طریق دست دادن انتقال می‌یابد
این استاد گروه عفونی دانشگاه درباره باورهای نادرست در مورد چگونگی انتقال ایدز تصریح کرد: ایدز از طریق دست دادن با فرد مبتلا یا برقراری تعامل اجتماعی با او انتقال نمی‌یابد.
باور نادرست/ دندانپزشکی یکی از راه‌های عمده انتقال ایدز است
او اشاره کرد که خوردن غذا از یک ظرف مشترک، استفاده از حمام یا استخر مشترک، عطسه، سرفه، اشک، بزاق و مراجعه به دندانپزشکی جزو طرق اصلی انتقال ایدز به شمار نمی‌روند.
باور نادرست/ مبتلایان به ایدز نباید فرزند داشته باشند
این استاد دانشگاه افزود که تصور نادرستی در جامعه وجود دارد که معتقد است مبتلایان به ایدز نباید بچه‌دار شوند. در حالی که عده بسیاری از این بیماران که تحت درمان قرار گرفته‌اند، ازدواج کرده و صاحب فرزند نیز شده‌اند و کودکان آن‌ها به‌صورت کاملاً سالم به دنیا آمده‌اند.
دکتر مردانی تأکید کرد: در بیمارانی که تحت درمان‌های ضد HIV قرار دارند و داروهای مؤثر را دریافت می‌کنند، سطح ویروس به‌طور قابل توجهی پایین است.
مشاوره‌های تخصصی امکان ازدواج و فرزندآوری را برای برخی بیماران تسهیل می‌کند
وی همچنین خاطرنشان کرد: طبق پژوهش‌ها، بیمارانی که میزان ویروس HIV در بدن آن‌ها پایین است، قادر به انتقال بیماری به دیگران نیستند. این افراد در صورت تمایل می‌توانند ازدواج کرده و فرزند داشته باشند و به فرزند خود شیر دهند، به شرط آنکه قبل از ازدواج حتماً مشاوره تخصصی دریافت کنند.
عضو کمیته کشوری HIV/AIDS بر این نکته تأکید کرد که افراد HIV مثبت برای ازدواج باید به مراکز مشاوره رفتار مراجعه کنند که در دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور موجود است، تا با فرایندی منطقی و صحیح بتوانند خانواده تشکیل دهند.
وی به مواردی اشاره کرد که بیماران پس از مشاوره‌های تخصصی موفق به ازدواج و فرزندآوری شده‌اند و فرزندان آن‌ها نیز به‌طور کامل سالم به دنیا آمده‌اند. این بیماران همواره مراقبت‌های لازم را انجام می‌دهند تا ویروس را به دیگران منتقل نکنند.
اگر یکی از اعضای خانواده به HIV مبتلا باشد، چه اقداماتی باید انجام شود؟
دکتر مسعود مردانی، با توجه به اینکه خون و فراورده‌های خونی فرد مبتلا به HIV که تحت درمان قرار نگرفته خطرناک است، پیشنهاد کرد که درمان این فرد در اسرع وقت آغاز شود.
او همچنین برای جلوگیری از انتشار بیماری به دیگر اعضای خانواده توصیه کرد: وسایل بهداشتی شخصی شامل مسواک، ریش‌تراش و سایر ابزارهای اصلاح باید انحصاری باشند و هیچ یک از اعضای خانواده نباید از این وسایل استفاده کنند.
وی حتی پیشنهاد کرد که سرویس بهداشتی فرد مبتلا به ایدز باید جداگانه و انحصاری باشد و سایر اعضا حق ورود به آن را ندارند.
این استاد دانشگاه همچنین گفت: باید توجه داشت که به‌ویژه پیش از شروع درمان، در صورت داشتن روابط جنسی بدون محافظت (بدون استفاده از کاندوم)، بیماران قادرند بیماری را به همسر یا شریک خود منتقل کنند.
دکتر مردانی همچنین از روش‌های جدیدی که در کشورهای غربی و ایالات متحده رواج یافته است گفت: در این روش‌ها، افراد HIV مثبت می‌آموزند که حتماً باید از وسایل حفاظتی (کاندوم) در حین تماس جنسی استفاده کنند و همچنین به استخدام داروی ضد ویروسی ایدز به عنوان پروفیلاکسی پیش از تماس بپردازند که نتایج نشان داده است این روش می‌تواند به‌طور مؤثری از انتقال بیماری جلوگیری کند.
علائم و نشانه‌های بیماری و گروه‌های در معرض خطر
عضو کمیته کشوری HIV/AIDS بر ضرورت رعایت حریم خانوادگی تأکید کرد و بیان داشت: هر فردی که دارای رفتارهای پرخطر جنسی بوده و بیش از یک شریک جنسی خارج از حریم خانواده دارد، در معرض خطر این بیماری قرار دارد و باید سالیانه آزمایش HIV را انجام دهد.
وی رفتارهای پرخطر جنسی، ابتلای قبلی به اعتیاد تزریقی، سابقه جراحی‌های غیر استریل و استفاده از خون و فراورده‌های خونی را از جمله عوامل خطرزا دانست و اضافه کرد که این افراد باید به صورت دوره‌ای مورد آزمایش قرار گیرند.
دکتر مردانی اظهار داشت: آزمایش HIV به راحتی در کشور انجام می‌شود و در تمامی درمانگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها، بیمارستان‌ها و مراکز پزشکی دولتی و خصوصی ارائه می‌گردد و افراد می‌توانند با مراجعه به این مراکز آزمایش لازم را انجام دهند.
وی تأکید کرد: در صورت مثبت بودن تست HIV، افراد باید به یک متخصص عفونی مراجعه کرده و آزمایش‌های لازم برای آن‌ها انجام شود. همچنین توصیه می‌شود درمان آنتی‌رتروویروسی بلافاصله و در ظرف یک هفته آغاز گردد.
این استاد گروه عفونی دانشگاه اشاره کرد: نتایج تحقیقات نشان داده است که آغاز سریع درمان با داروهای ضد ایدز می‌تواند به‌طور مؤثری از انتقال ویروس HIV در روابط جنسی جلوگیری کند و مانع انتشار بیماری به دیگران شود.
دکتر مردانی در انتهای سخنان خود به فعال بودن مراکز مشاوره رفتار بیماری‌های HIV/AIDS در تمام دانشگاه‌های علوم پزشکی در کشور و تهران اشاره کرد و گفت: در این مراکز به‌طور رایگان خدمات تشخیص، درمان و شناسایی به فرد و خانواده‌اش ارائه می‌شود و تمام اطلاعات مراجعه‌کنندگان کاملاً محرمانه نگهداری می‌شود.
وی به افرادی که کوچک‌ترین شکی در مورد احتمال ابتلا به این بیماری دارند، توصیه کرد که به این مراکز مراجعه کرده و آزمایش لازم را انجام دهند و یادآور شد: این مراکز تنها هدفشان درمان سریع، بازتوانی و نوتوانی بیماران است.
نوآوری‌ها در درمان ایدز
عضو کمیته کشوری HIV/AIDS داروهای “آنتی‌رتروویروسی” را به‌عنوان درمان‌های مؤثر برای بیماری ایدز معرفی کرد و گفت که این داروها در مدت کوتاهی پس از آغاز درمان موجب کاهش بار ویروس می‌شوند و از آنجایی که مبتلایان به ایدز باید این درمان را تا پایان عمر ادامه دهند، این مهم است که همه جوانب مراقبت‌های دارویی رعایت شود.
دکتر مسعود مردانی در ادامه به معرفی آمپول‌های جدیدی که برای درمان ایدز به بازار عرضه شده‌اند پرداخت و افزود: به تازگی آمپول‌هایی توسعه یافته که به بیماران مبتلا به ایدز امکان می‌دهد به‌جای مصرف روزانه داروها، درمان خود را با تزریق ماهیانه این آمپول‌ها ادامه دهند.
گروه‌های در معرض خطر
دکتر مردانی در پایان گفت که در حال حاضر، گروه‌های در معرض خطر بیماری ایدز در کشور شامل افراد ۲۰ تا ۴۰ سالهای هستند که دارای روابط جنسی بدون محافظت خارج از حریم خانواده می‌باشند.
وی با ابراز تأسف از اینکه این افراد معمولاً به نشانه‌های اولیه بیماری بی‌توجه هستند و در مراحل پیشرفته بیماری به مراکز مراجعه می‌کنند، خاطرنشان کرد که بیماری HIV/AIDS کشنده نیست و درمان دارد. بسیاری از مبتلایان به ایدز سال‌هاست که تحت درمان هستند و با این بیماری زندگی می‌کنند و تفاوت آن‌ها با سایر افراد این است که باید روزانه دارو مصرف کنند.
نشانه‌های مشکوک بیماری
این استاد گروه عفونی در انتهای سخنان خود به معرفی نشانه‌های بیماری پرداخت و گفت: افرادی که علائمی مانند کاهش وزن بدون علت، اسهال مداوم و تب ناگهانی را تجربه می‌کنند و دارای رفتارهای پرخطر جنسی یا سابقه اعتیاد تزریقی و تزریق خون و محصولات خونی هستند، باید حتماً به دنبال پیگیری این علائم بوده و به مراکز درمانی مراجعه نمایند.
