شفق‌های قطبی در آسمان نواحی غیرمعمول؛ دلیل افزایش طوفان‌های خورشیدی و پیامدهای آن چیست؟
طوفان‌های خورشیدی قدرتمند که به تازگی به جو زمین نفوذ کرده و تأثیرات شگرفی بر جای گذاشته‌اند، باعث بروز شفق‌های قطبی فوق‌العاده‌ای در نواحی جغرافیایی بیشتر از آنچه معمولاً انتظار می‌رود، شده‌اند.
این شفق‌های حیرت‌انگیز با رنگ‌های زیبا و متنوعی نظیر صورتی، بنفش، سبز و آبی در آسمان مناطقی مانند آلمان، بریتانیا، نیوانگلند و حتی نیویورک سیتی مشاهده شده‌اند.
پدیده شفق قطبی به طور معمول در عرض‌های نزدیک به دو قطب زمین ایجاد می‌شود، جایی که ذرات باردار باد خورشیدی با مولکول‌های موجود در یون‌سپهر (یونوسفر) زمین برخورد کرده و یونیزه می‌شوند.
شان داهل، کارشناس مرکز پیش‌بینی شرایط آب و هوای فضایی در اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده اشاره کرد: «این پدیده این بار به گونه‌ای بسیار وسیع ظهور کرده است.»
بر اساس اطلاعات ارائه شده، این مرکز گزارش‌هایی در مورد مشاهده شفق‌های قطبی تا جنوبی‌ترین نقاط نیومکزیکو دریافت کرده است، که نشان‌دهنده‌ی آن است که امسال «سال شگفت‌انگیزی» را پشت سر گذاشته‌ایم.
خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز در گزارشی به این موضوع پرداخته و اعلام کرده است که گزارشی فوری درباره اختلال در شبکه‌های برق و ارتباطی در پی طوفان‌های خورشیدی اخیر و ظهور شفق‌های قطبی منتشر نشده است.
اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده بعد از رصد فوران‌ها و انفجارهایی که در اوایل هفته در خورشید رخ داد، روز چهارشنبه هشدار درباره طوفان شدید ژئومغناطیسی صادر کرد.
این طوفان احتمال رخداد شفق‌های قطبی، که به نام شفق‌های شمالی نیز شناخته می‌شوند، را زیاد می‌کند و ممکن است به طور موقت در سیگنال‌های رادیویی و شبکه‌های برق اختلال ایجاد کند.
پیش‌بینی‌های اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده برای روز جمعه نشان‌دهنده‌ی ادامه فعل و انفعالات خورشیدی در سطحی بیشتر از حد معمول است؛ اما شانس مشاهده شفق‌های قطبی در شب‌های پیش رو در مناطق جنوبی‌تر از کانادا و ایالت‌های دشت‌های بزرگ آمریکای شمالی کم به نظر می‌رسد.
چگونه شفق‌های قطبی تشکیل می‌شوند؟
خورشید به جز نور و گرما، ذرات باردار و انرژی‌زای معروف به باد خورشیدی را به زمین ارسال می‌کند؛ اما گاهی این باد خورشیدی تبدیل به طوفان می‌شود.
لایه‌ی خارجی خورشید قادر است فوران‌های عظیمی از انرژی به وجود آورد که به «خروج جرم از تاج خورشیدی» معروف است. به گزارش اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده، این فوران‌ها می‌توانند باعث ایجاد طوفان‌های خورشیدی، یا به عبارتی طوفان‌های ژئومغناطیسی شوند.
وقتی این طوفان‌ها به میدان مغناطیسی زمین برخورد می‌کنند، شفق‌های قطبی شکل می‌گیرند که اغلب به صورت نورهای زیبا و دل‌فریب در آسمان دیده می‌شوند.
میدان مغناطیسی زمین ما را در برابر بخش عمده‌ای از این ذرات محافظت می‌کند، اما برخی از این ذرات توانایی حرکت به سمت قطب‌های شمال و جنوب را دارند و در جو زمین نفوذ می‌کنند.
زمانی که این ذرات با گازهای موجود در جو زمین برخورد می‌کنند، نورهای متنوعی تولید می‌شود؛ نیتروژن موجب ایجاد نورهای آبی و بنفش و اکسیژن منجر به ظهور نورهای سبز و قرمز می‌شود.
چرا اخیراً طوفان‌های خورشیدی افزایش یافته‌اند؟
به گفته اخترشناسان، فعالیت خورشیدی در یک چرخه ۱۱ ساله نوسان می‌کند. به نظر می‌رسد خورشید اکنون در نزدیکی اوج این چرخه، معروف به «خورشید حداکثری»، قرار دارد.
ماه مه گذشته، خورشید بزرگ‌ترین فوران خود را در طی تقریباً دو دهه اخیر تجربه کرد. این رویداد چند روز پس از وقوع طوفان‌های شدید خورشیدی رخ داد که تأثیرات عمیقی بر جو زمین گذاشت و شفق‌های قطبی را در نقاط غیرمعمولی از نیمکره شمالی به وجود آورد.
احتمال کانونی دیگر طوفان‌ها نیز وجود دارد. به گفته شان داهل، کارشناس اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده، هنوز در دوره «خورشید حداکثری» قرار داریم و احتمالاً طوفان‌ها تا اوایل سال ۲۰۲۶ ادامه خواهند داشت.
چگونه می‌توان شفق‌های قطبی را به بهترین شکل مشاهده کرد؟
اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده به افرادی که تمایل به دیدن شفق‌های شمالی دارند، توصیه می‌کند که از نورهای شهری فاصله بگیرند.
بهترین زمان برای دیدن این پدیده معمولاً یک یا دو ساعت قبل یا بعد از نیمه‌شب است. همچنین این سازمان به کاربران اطلاع می‌دهد که بهار و پاییز بهترین زمان برای مشاهده شفق‌های قطبی است، زیرا در این دوره‌ها، باد خورشیدی بهترین تعامل را با میدان مغناطیسی زمین دارد.
منبع: یورونیوز
