نصب چربی گیر؛ تنها راه زدودن چربی از پساب‌ها
طبق آمار به دست آمده هر سال قریب به 500 هزار کیلو چربی و مواد روغنی در کشور وارد فاضلاب و سیستم فاضلابی می شود که طبیعتا رقم بسیار بالایی می باشد. چربی های تولید شده به چسبیدن به دیواره‌های لوله‌های انتقال فاضلاب باعث بسته شدن و انسداد خروجی شده و مشکلات عدیده ای را برای سیستم تصفیه فاضلاب ایجاد می کنند.
برای زدودن و از بین بردن این حجم از روغن و گریس هزینه‌های بسیار بالایی لازم است که دولت باید متقبل شود.
پس چاره کار چیست؟ این سوالی است که بشر از خود می پرسد. تدبیر برای این مشکل چیست؟
یکی از کشورهایی که برای اولین بار با این مشکلات بصورت جدی روبرو شد کشور انگلستان بود که مسئولین محیط زیست اعلام کردند شهرداری و استانداری باید راهکار مناسبی برای از بین بردن چربی، روغن و گریس ها (بصورت اختصار FOG) پیدا کند در غیر اینصورت با ورود این مواد به مسیر آبهای طبیعی میتواند اخلال در اکوسیستم و حالت نرمال محیط زیست وارد کند و زندگی جانداران محیط زیست را به خطر بیاندازد.
به همین دلیل بود که دولت تصمیم گرفت برای مدیریت اصولی دفع مواد روغنی تمهیدات لازم را در نظر بگیرد و برای اجرایی کردن آن تلاش های لازم را بعمل بیاورد.
حتی تصویب نمود در صورتی که کنترل صحیح در دفع و از بین بردن مواد چربی دار توسط هر ارگان یا مجموعه‌ای که مواد چربی زا دفع میکند صورت نگیرد برخورد شدید کرده و تا تعطیلی آن بخش ادامه پیدا کند و جریمه‌های نقدی بسیاری را متحمل شوند.
روغن و چربی ها در آشپزخانه‌های صنعتی مشکلات بزرگی را ایجاد کند، به طوری که این مواد گلیسرین دار شده ناشی از فاضلاب باعث انسداد لوله‌های داخلی می شود که منجر به تعمیرات گران قیمت و خرابی تجهیزات احتمالی می شود.
امروزه با تولید چربی گیر براحتی میتوان چربی ها و روغن ها را بدرستی مدیریت کرد و از ورود آنها به داخل چاه مخزن سپتیک تانک یا سیستم فاضلاب شهری جلوگیری نمود. به همین منظور میخواهیم در خصوص چربی گیرها و مکانیسم عملی آنها که به چه صورت چربی زدایی انجام میدهد صحبت کنیم.
چربی گیر چیست؟
چربی گیر یا بعبارتی مکانیزم چربی زدایی نزدیک به یک قرن است که توسط بشر کشف شده و با نام های مختلفی در هر منطقه و کشوری از آن بعنوان: مخزن چربی زدا، تله چربی، چربی گیر، مخزن FOG و…. یاد می شود. این مخازن تقریبا در تمامی مجموعه باید بکار گرفته شود که در زیر به بعضی از آنها اشاره می کنیم:
- در فست فود و رستوران های صنعتی
- آشپزخانه‌های هتل و مهمانپذیر ها
- کافی شاپ
- غذاخوری های دانشگاه‌ها، مراکز تربیت فرهنگی و دانشگاه‌ها
- بوفه ی ادارجات
- مراکز بهداشتی درمانی و بیمارستان ها
- مجموعه‌های سلف سرویس
- مراکز پخت نان فانتزی
- قنادی ها و شیرینی پزی ها
- کارواش
تعریف عامیانه چربی گیر بدین صورت است که هر مخزنی که بتواند با استفاده از مکانیزم جداسازی، چربی را از پساب جدا کند تا روغن حاصله به داخل چاه یا اگوی شهری نرفته و بعد از گذشت زمان معینی بتوان چربی ها را از روی آن جمع آوری نمود و از آن طرف پساب شفاف و عاری از چربی وارد سیستم تصفیه فاضلاب یا حتی مخزن سپتیک تانک شود؛ چربی گیر نامیده می شود.
چربی گیر می تواند یا دستی باشد یا اتوماتیک. منظور از دستی اینکه سبدی را در ابتدای ورودی فاضلاب به داخل چاه یا مخزن سپتیک می گذارند تا جامدات و چربی ها در آن انباشته شود ولی امکان جداسازی چربی از جامدات در این نوع دستگاه‌ها اصلا ممکن نمی باشد.
در حالیکه چربی گیر اتوماتیک کاملا قابلیت جداسازی چربی از پساب و مواد جامد را دارد و می تواند از دو نوع جنس بدنه تولید شود. چربی گیر پلی اتیلنی استوانه ای بوده و نمونه فایبرگلاس بصورت مکعبی در احجام مختلف تولید می شود.
اینکه حجم چربی گیر چطور محاسبه می شود اینطور باید گفت که میزان سرویس دهی غذا در هر وعده را مشخص و در میزان 500 لیتر ضرب می کنیم که حجم بدست آمده تا 95 درصد درست می باشد.
ناگفته نماند رستوران‌های بیرون بر (فست فود) با رستوران هایی که در داخل همان محیط غذا را سرو و جمع آوری می کند؛ حتما ظرفیت های متفاوتی خواهد داشت.
مثلا 500 پرس در وعده در فست فود چربی گیر 2000 لیتری هم کفایت می کند در حالیکه یک رستوران با این حجم سرو غذا حتما باید یک مخزن 2500 لیتری داشته باشد.
نحوه کار کردن چربی گیر در صنعت
به زبان ساده می توان اینطور عملکرد چربی گیر را توصیف نمود: مخزنی که بتواند انواع چربی ها اعم از گیاهی یا حیوانی که با آب (پساب) مخلوط بوده را در خود ذخیره و از هم جدا نماید تا چربی ها روی سطح شناور شده و پساب عاری از روغن از خروجی به بیرون انتقال بیابد. البته ناگفته نماند چربی های موجود در آشپزخانه‌های صنعتی چیزی بین 9 تا 16 درصد متغیر است.
وقتی سیال حاوی روغن وارد چربی گیر شود بدلیل مکانیزم خاص مخزن میزان رواناب داخلی کمتر شده و به اصطلاح خنک می گردد و این کاهش دما سبب ایجاد سه بخشی در داخل چربی زدا می گردد. منظور از سه بخش اینکه بخش اول مانند چربی، روغن یا هر ماده ی دارای گلیسیرین بالای مخزن شناور است. سطح میانی قطعا پساب جدا شده و از طریق فلنج خروجی به چاه، سیستم فاضلاب شهری یا سپتیک تانک منتهی می شود و بخش انتهایی که به اصطلاح ته مخزن ته نشین شده جامدات می باشد.
ناگفته نماند اکثرا چربی گیرها سبدهایی را دارند که فقط برای انباشتن دانه‌های برنج یا لوبیا یا بطور کلی مواد جامد ته نشین شده است که می توان به هنگام تمیز کردن چربی گیر؛ به زباله دان انداخت.
پس دقت کنید حتما به صورت دوره ای و زمانهای خاص چربی گیر بررسی شده و تمیز گردد تا از سرریز شدن یا بیرون ریختن مواد جامد به خارج از گریس تراپ یا مخلوط شدن مجدد با پساب جلوگیری نمود.
اینکه چه تایمی مناسب تمیز کردن و نظافت چربی گیر است بستگی به میزان کل خروجی از آشپزخانه و حجم (ظرفیت) دگریسر نیز دارد. اما بصورت عمومی و کلی باید بین 3 تا 5 هفته یکبار چربی گیر بررسی و نظافت گردد. در احجام بزرگتر حتی این زمان به 10 هفته هم میتواند برسد. اما باز تاکید می کنیم میزان فاضلاب خروجی با ظرفیت مخزن رابطه بسیار نزدیکی دارد.
برای افزایش این دوره تمیزکاری یا به اصطلاح سرویس کاری چربی گیر باید بعضی مواد خاص که میتواند شکل بیولوژیکی جامدات را تغییر دهد (مثل سیال های بسیار رقیق اسیدی) به مخزن اضافه نمود که همانند باکتری های موجود در سپتیک تانک شروع به تجزیه مواد جامد داخل مخزن کند. (این مواد حتی می توانند بعضی از باکتری های باشند که نیمه مضر هستند؛ مانند هتروپتوکوکوس نمونیا که برای انسان غیربیماری زا ولی برای حیوانات بیماری زا است) این افزودنی ها بسیار کار تجزیه را سهل کرده و از میزان انباشتگی FOG در داخل چاه یا خروجی فلنج ها جلوگیری می کند.
