اهمیت ژئوپولیتیک بندر چابهار در تجارت و اقتصاد جهانی
دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه ایران در مقاله‌ای با اشاره به این که ظرفیت‌های منطقه‌ای در پی تحولات جهانی و فاصله گرفتن از نظریه‌های جهان‌شمول اهمیت ویژه‌ای یافته است، اهمیت ژئوپولیتیکی بند چابهار را در کلان‌منطقه اقیانوس هند تشریح کرد
به گزارش ایسنا،«سید رسول موسوی» دیپلمات ارشد پیشین وزارت امور خارجه در مقاله‌ای با توجه به تحولات سیاسی، اقتصادی، امنیتی و راهبردی کلان‌منطقه اقیانوس هند، نوشته امروزه، به‌ویژه پس از وقوع جنگ اوکراین، جهان از نظریه‌های جهان‌شمول دست شسته و باری دیگر به آن دسته از نظریه‌های ژئوگرافیکی و ژئوپولیتیکی روی آورده که موید نقش و جایگاه منطقه در روابط بین‌المللی است و این رو، بهترین راه توصیف تحولات کلان منطقه اقیانوس هند، نظریه‌های جغرافیایی است.
در جهان سیاست و روابط بین‌المللی، هم به طور نظری و هم عملی، از نظریه‌های جهان‌شمول به نظریه‌های منطقه‌ای رسیده‌ایم و به همین دلیل، اهمیت کلان منطقه اقیانوسی آرام نیز روزبه‌روز افزایش می‌یابد
موسوی در مقاله‌ای با عنوان «اهمیت بندر چابهار در اقیانوس هند» که با اشاره به مطلب فوق آورده است: آنچه پس از خروج آمریکا از افغانستان رخ داد، پایان نظریه «پایان تاریخ» و از سوی دیگر، آغاز و ادامه جنگ اوکراین نقطه پایان تمامی نظریه‌های «جهان‌شمولی» بود که در نتیجه آن، ما اکنون با جهان تازه‌ای روبه‌رو هستیم که مستلزم تجدید نظر در تعاریفمان از قدرت، اتحاد، همگرایی و همکاری است.
او معتقد است «در جهان سیاست و روابط بین‌المللی، هم به طور نظری و هم عملی، از نظریه‌های جهان‌شمول به نظریه‌های منطقه‌ای رسیده‌ایم و به همین دلیل، اهمیت کلان منطقه اقیانوس آرام نیز روزبه‌روز افزایش می‌یابد. اقیانوس هند به چند دلیل، از جمله مسیرهای تجاری که اقتصادهای بزرگ آسیا، آفریقا و غرب آسیا را متصل می‌سازد و بخش مهمی از تجارت بین‌المللی از جمله در زمینه حمل‌ونقل نفت‌وگاز را تشکیل می‌دهد، منابع طبیعی از جمله شیلات، مواد معدنی و ذخایر نفتی، موقعیت راهبردی، تنوع زیستی، تنظیم آب‌وهوا، توریسم و تبادلات فرهنگی حائز اهمیت بسیاری است.»
موسوی در ادامه با اشاره به نقش «حیاتی» اقیانوس آرام از منظر اقتصادی، زیست‌محیطی و ژئوپولتیکی، بیان کرد: وقتی صحبت از اقیانوس آرام به میان می‌آید، موضوع امنیت همواره حائز اهمیت بوده است و قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای همواره، اهمیت ویژه‌ای برای امنیت انرژی و تجارت کالای کشورهای مصرف‌کننده قائل بوده‌اند که از طریق مسیرهای دریایی این اقیانوس انجام می‌شود. حالا، پی می‌بریم که تحولات جدید رویه‌های جدیدی را در این منطقه برقرار ساخته و بنابراین، امنیت انرژی وضعیت تازه‌ای پیدا می‌کند و کار تجارت نیز وارد مسیر تازه‌ای می‌شود.
چابهار به عنوان نقطه‌ای ژئوگرافیکی قادر به بر جای گذاشتن نوعی تاثیرات ژئوپولیتیک است که به دلیل ایجاد دسترسی به اوراسیا و آسیای مرکزی، قابلیت تبدیل شدن به محل تلاقی مسیرهای زمینی و دریایی و قابلیت تبدیل شدن آن به یکی از مراکز تجارت مهم بین قاره‌ای، آن را در دیدرس قدرت‌های جهانی قرار می‌دهد
او افزود: تحولات اقیانوس اطلس و اوراسیا، تحرک ایجاد شده در نتیجه طرح‌هایی مانند «جاده و کمربند»، ابتکارات جدید در ارتباط با مسیرهای زمینی غرب آسیا و اتصالات میان غرب و مرکز آسیا بر روند کلی مسیرهای دریایی، اتصلاات و گذرگاه‌ها و خطوط انتقال انرژی اثر می‌گذارد که در شکل‌گیری ژئوپولیتیک تازه تنگه‌های راهبردی اقیانوس آرام منتهی خواهد شد. در این چشم‌انداز، بندر اقیانوسی چابهار در سواحل جنوبی ایران از مزیت موقعیتی راهبردی برخوردار بوده و با توجه به این که هیچ یک از تنگه‌های جغرافیایی پیش روی آن قرار ندارد، به عنوان دروازه جدیدی عمل می‌کند که اقیانوس هند را به اوراسیا و غرب آسیا متصل می‌سازد.
نگارنده همچنین با اشاره به نتیجه تحقیقات گروهی از محققان ایرانی با عنوان «تشریح نقض و کارکرد ژئوپولیتیک چابهار در برابر تحولات اقیانوس هند»، آورده است: آن‌ها به این نتیجه رسیدند که «چابهار به عنوان نقطه‌ای ژئوگرافیکی قادر به بر جای گذاشتن نوعی تاثیرات ژئوپولتیکی است که به دلیل ایجاد دسترسی به اوراسیا و آسیای مرکزی، قابلیت تبدیل شدن به محل تلاقی مسیرهای زمینی و دریایی و قابلیت تبدیل شدن آن به یکی از مراکز تجارت مهم بین قاره‌ای، آن را در دیدرس قدرت‌های جهانی قرار می‌دهد.
دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه در بخش پایانی این مطلب نوشت: بندر چابهار در سه حوزه فعالیت بنادر، منطقه ویژه اقتصادی و منطقه پس‌کرانه طیف کاملی از فرصت‌ها و امتیازات را به دست می‌دهد که استفاده از هر یک امکان ایجاد پویایی قابل توجهی در تحولات منطقه‌ای ایجاد می‌کند. چابهار امکان تسهیل و کم کردن زمان و فاصله دسترسی به افغانستان، آسیای مرکزی، قفقاز، روسیه و دریای سیاه را از سه مسیر در امتداد گذرگاه بین‌المللی شمال-جنوب دارد.
انتهای پیام
