اکالیپتوس؛ درختی با ویژگی‌های درمانی حیرت‌انگیز
درخت اکالیپتوس، که با نام علمی eucalyptus globulus شناخته می‌شود، در زمره درختان بلند و دست‌نیافتنی است که به‌طور طبیعی در استرالیا و سایر نواحی اقیانوسیه رشد می‌کند. امروزه این گونه به‌عنوان روشی برای احیای جنگل‌ها در دیگر نقاط دنیا کشت می‌گردد، چرا که سرعت رشد آن بسیار چشمگیر است.
در سراسر جهان، گونه‌های مختلفی از درخت اکالیپتوس وجود دارد. برخی از آنها بیشتر شبیه درختچه هستند، در حالی که دیگران می‌توانند به ارتفاعی بیش از ۶۰ متر دست یابند که نشان‌دهنده بزرگی فوق‌العاده این درختان است.
یکی از انواع خاص اکالیپتوس به نام “درخت صمغ آبی” یا “درخت تب استرالیا” شناخته می‌شود. نام اول به رنگ برگ‌ها و مایع صمغی که از پوست آن خارج می‌شود مربوط می‌شود، در حالی که دومی به ویژگی‌های درمانی ضد میکروبی و ضد باکتریایی این گیاه اشاره دارد.
ویژگی بارز این گونه درخت، برگ‌های سبز مایل به خاکستری آن است. این برگ‌ها به فرم بزرگ، ضخیم و چرمی قرار دارند و دارای ظاهری شبیه نیزه هستند. با خرد شدن برگ‌ها، عطر و روغن قوی‌ای آزاد می‌شود که قابلیت استخراج برای مصارف گوناگون دارد. برگ‌ها به‌طور خاص جمع‌آوری و خشک می‌شوند تا برای تهیه یک دمنوش موثر و شفابخش استفاده شوند.
این گیاه با ارزش از دیرباز، بالای هزار سال، توسط جوامع بومی مورد استفاده قرار گرفته است. پیش‌بینی می‌شود که بومیان استرالیایی نخستین کسانی بودند که از خواص دارویی برگ‌های اکالیپتوس بهره‌مند شدند. در واقع، این درخت تا قرن ۱۸ به دیگر نقاط دنیا معرفی نشد و در قرن ۱۹ به‌طور گسترده در اروپا و آسیا کاشته شد.
خواص درمانی اکالیپتوس
روغن اکالیپتوس دارای خصوصیات ضدالتهابی و ضدعفونی‌کننده‌ای است که می‌تواند به لک‌های پوستی، آکنه و کبودی‌ها کمک کند. از دیگر ویژگی‌های این درخت می‌توان به پاک‌سازی صورت اشاره کرد. برای این منظور، پنج قطره روغن اکالیپتوس را با یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل یا بادام شیرین ترکیب کرده و بر روی صورت بمالید و سپس با آب ولرم شست‌وشو دهید. خواص ضدویروسی و ضدالتهابی اکالیپتوس همچنین در درمان زگیل و جوش‌های پوستی موثر است.
از دیگر ویژگی‌های اکالیپتوس، افزایش جریان خون در بدن و تقویت رشد موها است. روغن این درخت همچنین خاصیت ضد میکروبی قوی دارد که می‌تواند به کاهش شوره سر کمک کند. از سوی دیگر، اکالیپتوس به عنوان یک دافع حشرات عمل کرده و می‌تواند در درمان شپش موثر باشد.
بخور اکالیپتوس به‌عنوان یک ضدعفونی‌کننده برای مجاری تنفسی بسیار کارآمد و مفید است. این گیاه باعث باز شدن مجاری بینی شده و به‌ویژه برای افرادی که دچار سینوزیت هستند، اثرگذار است. لازم به ذکر است که اکالیپتوس هیچ‌گاه به‌عنوان درمان‌کننده‌ی کامل سینوزیت شناخته نمی‌شود، بلکه تنها می‌تواند علائم ناشی از سردرد را تسکین دهد و به کاهش میکروبا در سینوس‌ها کمک کند.
استفاده از بخور اکالیپتوس به علت خواص ضد التهابی، ضد ویروسی، ضد باکتریایی و خلط‌آوری آن، در درمان عفونت‌های ریوی نیز موثر است. علاوه بر این، بخور اکالیپتوس می‌تواند به تنفس راحت‌تر و کاهش گرفتگی عضلات تنفسی کمک نماید.
در فصل‌های گرم، انواع مختلفی از حشرات در محیط وجود دارند که برخی از آنها می‌توانند نیش‌های خطرناکی داشته باشند و میکروب‌ها را به انسان منتقل کنند. برای دفع این آفات، می‌توانید از روغن اکالیپتوس موجود در داروخانه‌ها بهره ببرید.
برگ‌های اکالیپتوس به دلیل داشتن اکالیپتول، برای بهداشت دندانی بسیار موثر هستند. این برگ‌ها سرشار از اتانول و ماکروکارپال C (نوعی پلی‌فنول) هستند که به کاهش باکتری‌های ایجاد کننده حفره و بیماری‌های لثه کمک می‌کنند. عصاره برگ‌های اکالیپتوس در کاهش پلاک دندان، خونریزی لثه و التهاب لثه مؤثر واقع شده و به همین دلیل در تولید دهان‌شویه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خواص دمنوش اکالیپتوس
اکالیپتوس دارای فواید بسیاری برای سیستم تنفسی است و به درمان التهاب در ناحیه سینه، ریه‌ها، بینی و گلو کمک می‌کند و می‌تواند برخی باکتری‌ها و قارچ‌ها را از بین ببرد. این گیاه می‌تواند زکام (التهاب مخاط بینی) ویروسی را تسکین بخشد و به روان شدن ترشحات کمک کند.
طرز تهیه دمنوش اکالیپتوس
برای تهیه دمنوش لاغری اکالیپتوس، یک قاشق چای‌خوری از برگ‌های خرد شده آن را با ۱۵۰ سی‌سی آب جوش ترکیب کرده و به مدت ۱۵ دقیقه اجازه دهید دم بکشد. پس از این مدت، دمنوش به‌دست‌آمده را صاف کرده و روزانه ۲ تا ۴ فنجان از این دمنوش را پس از هر وعده غذایی مصرف کنید.
نحوه استفاده از بخار اکالیپتوس
برگ‌های ناچیز و باریک اکالیپتوس که به رنگ سبز هستند، را می‌توانید از عطاری‌ها خریداری کنید. همچنین می‌توانید روغن یا عصاره اکالیپتوس را از داروخانه‌ها تهیه کنید. برای تهیه بخور، ظرفی را با مقداری آب بر روی حرارت قرار دهید و برگ‌ها را به آن اضافه کنید.
اجازه دهید تا رنگ برگ‌ها قهوه‌ای شود، سپس ظرف را از روی حرارت بردارید و صورت خود را به ظرف نزدیک کنید. احتیاط کنید تا حرارت به پوست شما آسیب نرساند و یک حوله بزرگ روی سر خود بکشید تا بخار به تمامی مجاری تنفسی نفوذ کند.
انجام این کار دو بار در هفته، مجاری تنفسی شما را به‌طور کامل باز می‌کند و به بهبود علائم سرماخوردگی کمک شایانی می‌کند. همچنین بخار کردن اکالیپتوس در فضای داخلی منزل از گسترش ویروس‌ها به افراد دیگر جلوگیری می‌کند.
مسمومیت به وسیله ورود بخار اکالیپتوس به دهان
توصیه می‌شود که در هنگام بخور و سایر استفاده‌ها از اکالیپتوس، از بلعیدن قسمت‌های گیاه، روغن آن، عصاره یا آب بخور و… پرهیز کنید. بلع ناخواسته ممکن است منجر به مشکلات جدی از جمله ورود مواد به ریه‌ها و کاهش سطح هوشیاری شود. دیگر عوارض شامل کاهش سطح هوشیاری، تشنج، خواب‌آلودگی، حالت تهوع، استفراغ، درد ناحیه فوقانی شکم، اسهال و علائم تنفسی مانند تنگی نفس، توقف تنفس، کبودی چهره و قسمت‌های بدن و اسپاسم مجاری تنفسی از جمله ورم ریه، تنفس سریع و نامنظم خواهد بود.
اکالیپتوس نقش بارزی در درمان عفونت‌ها و سرماخوردگی دارد، اما ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد و مصرف همزمان آنها منجر به تداخل‌های دارویی گردد. این تداخلات می‌تواند منجر به تغییر در عملکرد دارو و افزایش عوارض جانبی شود؛ بنابراین پیش از مصرف اکالیپتوس، مشورت با پزشک الزامی است.
