نابرابری های اجتماعی و سهمیه ها، دلیل اصلی مهاجرت نیروی کار در حوزه پزشکی
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تأکید بر وجود یک سرمایه سوزی در عرصه پزشکی خاطرنشان کرد: تبعیض و نابرابری های فرصت ها نیز در این رشته مشهود است و موانع و سهمیه ها می تواند فرد را به فکر مهاجرت بیندازد که لازم است به مقوله مهاجرت نخبگان توجه ویژه ای صورت گیرد.
دکتر محمدرضا ظفرقندی که در عصر پنجشنبه در اختتامیه همایش «مهاجرت نخبگان علمی در ایران امروز» سخن می گفت، عمده ترین دلایل مهاجرت نخبگان را به شرایط اقتصادی متوسط کشور نسبت داد و اظهار داشت: در حوزه پزشکی افراد زیادی وجود دارند که در علم و عمل دارای مقام استادی هستند، اما تصمیم به مهاجرت می گیرند.
وزیر بهداشت همچنین با اشاره به پزشکانی که به کشورهایی نظیر آمریکا و کانادا مهاجرت می کنند، اضافه کرد: اکثر آن ها مجبور به کنار گذاشتن رشته پزشکی خود می شوند، چراکه در آن کشورها نمی توانند در این زمینه فعالیت کنند، زیرا شرایط اقتصادی اجازه چنین کاری را نمی دهد.
دکتر ظفرقندی تأکید کرد: در رشته پزشکی با یک سرمایه سوزی رو به رو هستیم؛ حتی اگر مهاجرت نخبگان به عنوان یک سرمایه سوزی مشهود نباشد، این امر به معنای از دست رفتن ژنتیک برتر کشور خواهد بود.
بی عدالتی آموزشی یکی از دلایل مهاجرت است
دکتر ظفرقندی تصریح کرد که مهاجرت نخبگان تنها به مسائل اقتصادی مربوط نمی شود و اظهار داشت: یکی از اقدامات اصلی برای جلوگیری از مهاجرت نخبگان، فراهم آوردن شرایط تحصیل مناسب با توجه به نیازهای معیشتی و همچنین بهبود شرایط سیاسی و اجتماعی است.
وزیر بهداشت بر این نکته تأکید کرد که تبعیض و نابرابری های فرصت ها از دلایل مهاجرت محسوب می شوند؛ اگر فردی توانایی ورود به دانشگاه معتبر مانند تهران را داشته و رتبه لازم را کسب کرده باشد، باید فرصت تحصیل برای او فراهم گردد و نه اینکه به علت بی عدالتی آموزشی از تحصیل محروم شود.
وی همچنین موانع و سهمیه ها را از جمله چالش های عدالت آموزشی دانست و گفت: به دلیل این نابرابری ها و ناپایداری جریان های سیاسی در کشور، بسیاری به مهاجرت روی می آورند.
وزیر بهداشت به محدودیت های تعاملات بین المللی اشاره کرد و افزود: علم بدون تعاملات بین المللی به رکود و فساد می انجامد؛ برای برگزاری کنگره ها و نوشتن مقالات با چالش های متعددی مواجه هستیم و هر چه تعاملات ساده تر باشد، احتمال ماندگاری نخبگان افزایش می یابد.
دکتر ظفرقندی از ضرورت تسهیل شرایط تحصیل و به کارگیری دانشجویان به ویژه در زمینه پزشکی سخن گفت و توضیح داد: برای افرادی که به دنبال تحصیل هستند باید شرایط به گونه ای فراهم گردد که با نیازهای معیشتی و شرایط سیاسی و اجتماعی سازگار باشد.
وی افزود: تعداد زیادی از همکاران ما که فارغ التحصیل می شوند، در حوزه ای که باید فعالیت کنند، از عدم امکان به کارگیری رنج می برند و در بسیاری از موارد، ملاک آنها بر اساس روابط یا ضوابط نادرست است، در حالی که باید شایسته سالاری و حرفه ای گری مدنظر قرار گیرد.
وزیر بهداشت تأکید کرد: خروج نخبگان از کشور آسیب های جبران ناپذیری به بار می آورد.
دکتر ظفرقندی همچنین اشاره کرد که برخی افراد به کشورهای عربی به دلیل شرایط اقتصادی و پایین بودن ارزش پول می روند و نام آن را کاریابی می گذارند و در این شرایط رشته پزشکی خود را رها می کنند. وی افزود: مهاجرت نخبگان مسأله ای چند بعدی است که باید به همه جوانب آن توجه گردد و نگاه اقتصادی به تنهایی کافی نیست.
وجود تبعیض و نابرابری های فرصت ها در رشته پزشکی
وزیر بهداشت با اشاره به دشواری های رشته پزشکی ادامه داد که بسیاری از مشهورترین جراحان در میانه مسیر به دلیل چالش ها آن را ترک کرده اند، زیرا دانشجویان پزشکی با رقابت سنگینی پذیرفته می شوند و دوره های آموزشی آن ها بسیار دشوار است و باید مدت طولانی خارج از مرکز کار کنند.
دکتر ظفرقندی تصریح کرد: در رشته پزشکی نیز شاهد تبعیض و نابرابری های فرصت ها هستیم و موانع و سهمیه ها می توانند فرد را به مهاجرت وا دارند که لازم است به مسأله مهاجرت نخبگان توجه جدی گردد.
وی تأکید کرد که فرد باید به محض رسیدن به مراحل تحصیلی پختگی، در منصب های مناسب مشغول به کار شود و بعضی رسانه ها به بهانه های مختلف به تخریب جامعه پزشکی می پردازند؛ این تخریب می تواند اعتماد بین پزشک و بیمار را که لازمه کار به شمار می آید، سست کرده و به سلامت جامعه آسیب برساند.
وزیر بهداشت با بیان اینکه ارتقا فضاهای آموزشی و پژوهشی برای حل چالش های کشور ضروری است، تأکید کرد: باید در کشور سرمایه گذاری اجتماعی صورت پذیرد؛ امسال در روز ۱۶ آذر، شاهد بودیم که دانشجوها از گرایش های مختلف به بیان نظرات خود پرداختند و این نشان دهنده تغییرات مثبت در جامعه است.
دکتر ظفرقندی به اهمیت تأکید بر زیرساخت های پژوهشی، اصلاح تعرفه ها، حفظ ارزش پول ملی، حساس کردن مدیران در سطوح مختلف و تدوین تدابیر قانونی مرتبط با به کارگیری نخبگان اشاره کرد و این موارد را راهکارهایی برای افزایش انگیزه و امید به آینده دانست و بیان کرد که این اقدامات می تواند از مهاجرت نخبگان نیز جلوگیری کند.
